پیام خود را بنویسید
دوره 22، شماره 5 - ( آذر و دی 1398 )                   جلد 22 شماره 5 صفحات 17-6 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Changizi-Ashtiyani S, Ramezani M, Poorcheraghi H, Afzali S M, Pirouzi P, Atashi S et al . The Effectiveness of Rosa Canina Plant in Treatment of Some Diseases: A Brief Review. J Arak Uni Med Sci 2019; 22 (5) :6-17
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-5954-fa.html
چنگیزی آشتیانی سعید، رمضانی مجید، پورچراغی حسین، افضلی سید محمد، پیروزی پرند، آتشی سینا و همکاران.. بررسی اثربخشی گیاه نسترن کوهی (Rosa Canina L) در برخی از بیماری‌ها (یک مطالعه مروری). مجله دانشگاه علوم پزشكي اراك. 1398; 22 (5) :6-17

URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-5954-fa.html

بررسی اثربخشی گیاه نسترن کوهی (Rosa Canina L) در برخی از بیماری‌ها (یک مطالعه مروری)
سعید چنگیزی آشتیانی1 ، مجید رمضانی2 ، حسین پورچراغی3 ، سید محمد افضلی4 ، پرند پیروزی3 ، سینا آتشی3 ، علی زارعی* 5
1- گروه فیزیولوژی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران.
2- گروه داخلی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا... (عج)، تهران، ایران.
3- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران.
4- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران.
5- گروه فیزیولوژی، دانشکده پیراپزشکی استهبان، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران. ، zarei.ali40@gmail.com
واژه‌های کلیدی: نسترن کوهی، کبد، دیابت، چربی خون، سرطان، ویتامین C
متن کامل [PDF 4801 kb]   (2334 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (3375 مشاهده)
متن کامل:   (40678 مشاهده)

مقدمه

امروزه با افزایش تعداد و تنوع بیماریهای مزمن استفاده از داروهای شیمیایی جهت کنترل علائم آنها افزایش یافته­ است. از طرفی دیگر وجود عوارض جانبی فراوان ناشی از مصرف داروهای شیمیایی، تحمل پذیری با گذشت زمان، هزینه­ های بالا و عدم قطعیت درمانی سبب شده است تا گرایش عمومی به سمت استفاده از گیاهان دارویی خصوصاً طی دهه گذشته بهشدت بیشتر شود. مصرف این گیاهان علاوه بر کاهش هزینه های درمان در بسیاری از جوامع نتایج رضایتبخشی نیز داشته ­است [۱].

نسترن کوهی یا گل سرخ وحشی با نام علمی Rosa canina از تیره­ گل سرخ و از خانواده Rosaceae، جنس Rosa و گونه­ Canina است. پراکندگی جغرافیایی این گونه به طور متغیر در اروپا، شمال غربی آفریقا و غرب آسیاست [۲]. این گیاه در ایران نیز که خاک آن غنی از منیزیم و کلسیم است، در مناطق غربی و شمالی دیده­ می­شود [۳]. نسترن کوهی یک درختچه برگریز است که ارتفاع آن یک تا پنج متر بوده، اما بعضی اوقات می­توان آن را در فرمی بلند­تر نیز مشاهده­ کرد. برگ آن شکل پَر بوده و پنج تا هفت برگچه دارد. گلهای آن صورتیِ کم­رنگ ولی طیف رنگی آن بین سفید و صورتی پررنگ متغیر است (تصویر شماره ۱) [۴].


پلینی الدر (۷۹-۲۳ A.D) اولین فردی است که خواص دارویی نسترن کوهی را جهت استفاده در درمان زخمهای ناشی از گازگرفتگی سگها در بین فرانسویان شرح داد و از آن به بعد این گیاه با عنوان Dog rose مشهور شد [۵]. علاوه بر این، ابنسینا، حکیم بزرگ ایرانی (۱۰۸۰-۹۸۰ A.D)، در کتاب مشهور «قانون در طب» خود به گیاه مذکور با عنوان علف سگ جهت بهبود زخمهای دهان و کام اشاره کرده است [۶]. به علت غلظت بالای ویتامین C، گیاه گل نسترن منبع اصلی تأمین این ویتامین در انگلستان در طول جنگ جهانی دوم بود، لذا دولت سطح بالایی از زمینها را جهت به کشت این گیاه اختصاص داد [۷].

بخشهای مختلف این گیاه به طور سنتی برای درمان بیماریهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. برای مثال، ریشه آن برای درمان سرفه، هموروئید و اختلالات دفع ادراری، برگهای آن در درمان سرماخوردگی، آنفلوانزا و سرفه، شاخههای آن در درمان سنگ کلیه، میوه آن در درمان آسم، برونشیت و سرماخوردگی و درنهایت، دانههای آن برای درمان استئوآرتریت، رماتیسم و نقرس مورد استفاده قرار میگیرند [۹ ،۸].

به طور سنتی، مربا و سوپ این گیاه در کشورهای اسکاندیناوی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین در برخی از مناطق اروپا مصرف چای این گیاه رایج است. علاوه بر این، در بعضی از مناطق ایران، از جمله لرستان و اردبیل نیز، برای تهیه چای، غذاها یا نوشیدنیها، مورد استفاده قرار میگیرد [۷].

از جمله ترکیبات مؤثر در میوه نسترن کوهی میتوان به ویتامین C، کاروتنوئیدها، توکوفرول، اسید فنولیک، بیوفلاونوئیدها، تانن، پکتین، اسیدهای ارگانیک، اسید آمینه، اسانس و اسیدهای چرب اشباعنشدهکه به فراوانی در گیاه نسترن کوهی یافت میشوداشاره کرد. علاوه بر این، این گیاه به عنوان یک منبع جایگزین لیکوپن محسوب میشود. همچنین به دلیل وجود مقدار قابل توجهی از ترکیبات فنلی نظیر کوئرستین، روتین و کمپفرول، این گیاه به عنوان منبع آنتیاکسیدانتی کارآمد معرفی میشود [۱۰ ،۸ ،۷].

هدف مطالعه­ حاضر مروری گذرا بر آخرین یافته و دستاوردهای علمی درباره این گیاه در بانکهای اطلاعاتی بود تا ویژگیها و خواص خاص این گیاه به محققین و علاقهمندان جهت کنترل و درمان بیماریهای شایع و مزمن انسانی معرفی شود.

روش کار

مطالعه حاضر یک مقاله مروری است. جستوجوی مقالات با استفاده از واژگان کلیدی Rosa canina، Disease و Antioxidant plants و Osteoarthritisو Immune system و Reperfusion injury و Diabetes و کلمات فارسی نسترن کوهی و بیماری در محدوده سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ در بانکها و موتورهای جستوجوگر اطلاعاتی انگلیسی و فارسی چون گوگل اسکالر، اسکوپوس، ساینس دایرکت، پابمد، مگایران، سید و آویدصورت گرفت.

مجموعاً ۱۷۶ مقاله جستوجو شد که پس از انطباق با معیارهای ورود و بررسی مقالههای متعدد از لحاظ تشابه عنوانی و محتوایی و همراستایی با اهداف این مطالعه، درنهایت ۵۳ مقاله برگزیده­ شد (تصویر شماره ۲). فیشبرداری و استخراج مطالب مدنظر پس از مطالعه مقاله انجام شد و به فراخور مطالب، در مقاله حاضر مورد استناد قرار گرفت.
 




یافته ها و بحث

در این بخش اثرات دانه، برگ و میوه نسترن کوهی بر بیماریها و بخشهای مختلف مطرح میشود.

خواص آنتی­اکسیدانتی

در مطالعات اخیر، محققان توجه بسیاری به خواص آنتیاکسیدانتی ترکیبات فنولی موجود در میوه نسترن کوهی کردهاند. این ترکیبات می­توانند رادیکال­های اکسیژن را در سیستم­های سلولی و غیرسلولی مهار کنند [۱۱ ،۱۰]. غلظتهای مختلف میوه نسترن کوهی قدرت رادیکال­های سوپراکسید و پراکسید هیدروژن را کاهش می­دهند، به علاوه این گیاه یک منبع فوقالعاده از مقادیر فراوان آسکوربیک اسید است. فلاونوئیدها و ارگانیک اسید موجود در نسترن کوهی از اکسیداسیون ویتامین C جلوگیری کرده و همین عامل سبب افزایش ثبات و زیست دسترسپذیری آن میشود. همچنین گزارش شده است که ویتامین C موجود در نسترن کوهی، شش برابر بیشتر از میوه پرتقال است که این مقدار بهخوبی میتواند باعث جلوگیری از فعالیت آلفا آمیلاز شود [۱۲].

در مطالعه ­دیگری مشخص شد که عصاره آبی و الکلی نسترن کوهی عمدتاً به عنوان جاروکننده پراکسید هیدروژن و رادیکالهای آزاد عمل می­کند [۹]. سیستم دفاع آنتی­اکسیدانتی در پنج گونه­ گیاهی از جمله نسترن کوهی بررسی شد و به این نتیجه رسیدند که گلوتاتیون ردوکتاز نقش کلیدی در حفاظت از کلروپلاست در برابر آسیب­های اکسیداتیو دارد و در ازبینبردن پراکسید هیدروژن مؤثر است [۱۳]. اصولاً پلیفنولهای موجود درگیاه به علت داشتن خواص آنتی­اکسیدانتی و پرواکسیدانتی و اثرات مهم دیگر بر روی سلامت انسان، نظیر خاصیت آنتیموتاژنیک و تغییر بیان ژن، مورد توجه محققین قرار گرفتهاند. نسترن کوهی هم به لحاظ کمّی و هم کیفی مقادیر بالاتری از آنتیاکسیدانتها و کاروتنوئیدها را نسبت به بسیاری از میوههای دیگر دارد [۱۱].

تأثیر بر مدل آسیب ایسکمی / خونرسانی مجدد کلیه ها

ایسکمی عامل مهم نارسایی حاد کلیوی است که با آغازکردن رویداد­های پیچیده و مرتبط به­ هم موجب آسیب و درنهایت مرگ سلول­های کلیه می­شود. مطالعات نشان دادند فرایند­های چندفاکتوری در توسعه و پیشرفت آسیب ایسکمی / خونرسانی مجدد دخالت دارند [۱۴]. از جمله مهم­ترین آن­ها رادیکالهای آزاد اکسیژن1 هستند که منجر به ازکارافتادن و آسیب و مرگ سلول­های کلیوی می­شوند. رادیکالهای آزاد یکپارچگی بافتهای بیولوژیک را از طریق لیپید پراکسیداسیون ساختارهای سلولی و لیپیدها و پروتئینها و اسیدهای نوکلئیک تخریب میکنند. این امر موجب آسیب به غشاهای سلولی، آزادشدن اجزای داخل سلولی و آسیب بیشتر بافتی می­شود [۱۶ ،۱۵]. تحقیقات اخیر نشان میدهند که عصاره­ نسترن کوهی به دلیل داشتن فعالیت­های ضدالتهابی و ضد­اکسیدانتی توانسته­ است کاهش تعداد گلبول­های قرمز و احتقان عروق ناشی از ایسکمی را تخفیف و آسیب­های کلیوی حاصل از ایسکمی / خونرسانی مجدد را کاهش دهد [۱۵].

تأثیر بر لیپیدها و سلول­های سیستم ایمنی

نسترن کوهی حاوی آلفا لینولنیک اسید2 است. از آن­جا که اسید چرب ALA به عنوان خمیرمایه اصلی امگا ۳ شناخته شده است، تأثیرات تنظیمی بر فشار خون، انعقاد خون، ضربان قلب،پاسخ ایمنی و شکسته­شدن چربی­ها دارد. همچنین اسیدهای چرب در ساختن بافت مغز و اعصاب بدن انسان نیز نقش مهمی دارند [۱۷]. عصاره­ الکلی و آبی میوه­ نسترن کوهی باعث کاهش پراکسیداسیون لیپیدی و مهار آنزیم مبدل آنژیوتانسین می­شود [۱۹، ۱۸]. بنابراین، پتانسیل درمانی بالایی در درمان پرفشاری خون و نارسایی احتقانی قلب را از خود نشان میدهد. جهت پیبردن به خاصیت ایمونولوژیک عصاره­ نسترن کوهی، در مطالعهای آلانین ­آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات ­آمینوترانسفراز (AST)، آلکالین فسفاتاز (ALP)، آلبومین و گلوبولین سرم اندازهگیری شد. داده­ها نشان دادند که سطح گاماگلوبولین، میزان فعالیت سلول­های ایمنی، ALT، AST، ALP و آلبومین به طور قابل توجهی افزایش یافتند. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که عصاره­ نسترن کوهی نقش بسزایی در سیستم ایمنی چه در طب سنتی و چه نوین دارد [۲۱ ،۲۰].

انفجار تنفسی نوتروفیل­های پلیمرفونوکلئور3 منجر به تولید گونه ­های اکسیژن واکنش­پذیر از جمله آنیون سوپراکسید، هایپوکلرو اسید4 و هیدروژن پراکسید میشود. نسترن کوهی به علت مقدار زیاد ویتامین C و سایر ویژگیهای آنتی­اکسیدانتی در حذف آنها مؤثر است. بیش­ترین میزان ویتامینC نسترن کوهی در پوست و بیشترین میزان روغن در دانه­ آن است [۲۲]. طی انجام مطالعات بر روی خاصیت آنتی­اکسیدانی نسترن کوهی محققان عصاره­ این گل را تهیه کرده و ویتامین C را از آن حذف کردند. به طوری که عمدتاً فنولیک (مانند پروآنتوسیانیدین و فلاونوئیدها) باقی ماند. نتایج نشان داد عصاره هم در سیستمهای سلولی و هم در سیستم­های غیر­سلولی مهار می­شود. درنتیجه برای وجود خاصیت آنتی­اکسیدانی نسترن کوهی به هر دو ماده­ ویتامین C و پلی­فنولیک نیاز است [۲۳].

آزمایشها بر روی اثرات ایمنی نسترن کوهی نشان میدهد مصرف این گیاه بر روی سطح گاما گلوبولین، تعداد تروپیل5 و مونوسیت و فاگوسیتوز اثر داشته و باعث افزایش آنها میشود. بنابراین، شواهد نشان می­دهد که عصاره­ نسترن کوهی بهکاررفته در طب سنتی، احتمالاً اثرات ایمنی نیز داشته­ باشد [۲۴ ،۲۱].

خواص ضدالتهابی این گیاه در مطالعات موجودات زنده و در شیشه تأیید شده است. مطالعات با روشهای مختلف نشان میدهد که ترکیب اصلی این گیاه با خواص ضدالتهابی گالاکتولیپید است. گالاکتولیپید میتواند روند کموتاکسی نوتروفیلهای محیطی انسان را مهار کند [۲۵]. همچنین ثابت شده است که میوه گیاه میتواند هر دو آنزیم دخیل در التهاب سیکلواکسیژناز ۱ و ۲ را مهار کند [۷].

بتاسیتوسترول6 یک فیتوسترول موجود در گیاه نسترن کوهی است که میتواند باعث مهار جذب کلسترول موجود در رژیم غذایی شود و مطالعات مختلفی نشان داده است که فیتوسترول دارای خواص ایمنیبخشی و ضدالتهابی در مدلهای مبتلا به سرطان (کولون و سینه) نیز هست. درواقع تنها در ۱۰ سال اخیر بوده است که تأثیر مستقیم آنها بر لنفوسیتهای سیستم ایمنی و مکانیسم عمل آن بر سلولهای سرطانی مورد توجه قرار گرفته است. همچنین نسترن کوهی و بهویژه دانه آن دارای مقادیر زیادی از فیبرهای گیاهی است که اهمیت ویژهای در رژیم غذایی دارد؛ زیرا با کاهش سرعت حرکت مواد غذایی در رودهها، موجب هضم بهتر و ارتقای جذب آن میشود [۲۶].

تأثیر بر چشم و پوست

گیاه نسترن کوهی حاوی مقادیری کوئرستین، به عنوان یک آنتی­اکسیدانت است. طی آزمایش­هایی، محققان اثر عصاره متانولی نسترن کوهی در بیو­سنتز ملانوم موش و مکانیسم­های احتمالی آن را بررسی کردند [۲۷]. یکی از مواد مهمی که در ساخت ملانین به کار می­رود و ماده­ پیشساز آن است، اسید­آمینه­ تایروسین است که توسط آنزیم تایروسیناز به مواد دیگر تبدیل می­شود. کوئرستین جداشده از نسترن کوهی باعث کاهش فعالیت­های تایروسین و آنزیم تایروسیناز در سیستم سلولی میشود. همچنین با آزمایش این ماده در سلول­های سازنده­ تایروسین مشخص شد که دُز خاصی از این ماده روی پروتئینهای بیانکننده­ ژن تایروسین تأثیر داشته و باعث مهار بیان آن می­شود. همچنین این ماده دارای خواص ضدموتاسیونی نیز هست [۲۸ ،۱۲]. درواقع نسترن کوهی با مهار سدیم آزید دارای خاصیت آنتی­ژنوتوکسیک است [۲۹].

تأثیر در سمیّت کبدی و دیابت

مطالعه اثر سمیت کبدی با تتراکلراید کربن، افزایش سطح سرمی AST، ALT، ALP، آلبومین، پروتئین کل (TP) و مالون دیآلدئید (MDA) را نشان داد. این در حالی بود که پس از درمان با عصاره هیدروالکلی نسترن کوهی در دُز ۵۰۰ و ۷۵۰ میلیگرم کاهش قابل توجهی در مقادیر آنزیمهای مذکور مشاهده شد. بنابراین نسترن کوهی با مهار آسیبهای ناشی از استرس اکسیداتیو بر روی سمیت سلولهای کبدی باعث کاهش این آسیبها شده و در نتیجه در روند بهبودی سلولهای کبدی مؤثر است [۳۰ ،۲۹]. گروهی از محققان در خصوص اثربخشی نسترن کوهی بر دیابت، تأثیر آن را بر روی سلولهای بتای پانکراس بررسی کردند. نتیجه این تحقیق نشان داد عصاره نسترن کوهی میتواند یک عامل مؤثر جهت جهت رشد سلول­های بتاپانکراس تلقی شود [۱].

نتایج در مطالعه دیگر نشان داد مکمل عصاره­ گیاه نسترن کوهی در موش­هایی که به صورت ژنتیکیدیابتی هستند7 در مرحله پیشدیابتی اختلال تحمل گلوکز را بهبود، ترشح انسولین را افزایش، عملکرد سلولهای بتای پانکراس را حفظ و سرانجام تشکیل محصولات نهایی قندیشدن (گلیکوزیلاسیون) مشتقشده از متیل گلیاکسال ۱ (MG-H1) و باقیمانده­ کربوکسی­متیل لایزین را سرکوب کرده است [۳۱].

تأثیر بر دستگاه ادراری

نتایج حاصل از مطالعات انجامشده در مورد تأثیرات نسترن کوهی و کلرید منیزیم بر کلسیم اگزالات (که نوعی سنگ ادراری است) نشان داده است که هنگام تزریق عصاره گیاه هیچ اثر قابل توجهی در حجم مایعات و یا غلظت آن مشاهده نشد. تزریق گیاه هیچ اثر دیورتیکی ایجاد نکرد، اما میزان کلسیم ادرار کاهش و میزان سیترات ادرار که مهارکننده تجمع کلسیم و ایجاد سنگ است، افزایش یافت.

هنگام تزریق کلرید منیزیم برعکس همین رخداد اتفاق افتاد و همچنین میزان pH نیز کاهش یافت. اما این اثرات در هنگامی که به طور همزمان تزریق عصاره گیاهی وجود داشت از بین رفت. بنابراین اثرات مثبت گیاه نسترن کوهی در عدم تشکیل سنگهای کلسیم اگزالات ادراری بهوضوح قابل تشخیص است [۳۲ ،۴]. در مطالعهای دیگر نتایج حاصل نشان داد نسترن کوهی افزایش کراتینین و نیتروژن اوره را تخفیف داده و از کاهش میزان گلبولهای قرمز به مقدار بسیار زیادی جلوگیری کرد [۳۳].

اثر بر دستگاه گوارش و غدد مربوطه

نتایج مطالعات انجامشده درباره عصاره هیدروالکلی نسترن کوهی برای محافظت از آسیبهای معده ناشی از اتانول نشان داد که این عصاره اثرات ضدالتهابی مشابه ایندومتاسین دارد. همچنین این اثر ضد ادمی عصاره با افزایش دُز بیشتر میشود [۳۴].

برخی از مطالعات نشان دادند میوه این گیاه دارای خواص ضد زخمهای معده در دُز ۲۰۷۰میلیگرم / کیلوگرم است. کاروتنوئیدهای موجود در ترکیبات این گیاه میتواند باعث محافظت از موکوسهای معدی در برابر بیماریهای مربوط به دستگاه گوارش شود. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که این کاروتنوئیدها دارای خواص ضد هلیکوباکترپیلوری نیز هستند [۳۵]. برای بررسی اثر نسترن کوهی روی سلولهای سرطانی روده بزرگ، محققین آن را به چهار بخش عصاره تام، ویتامین C، پلیفنولهای خنثی و پلیفنول اسیدی تقسیمبندی کرده و طی ۷۲ ساعت روی سلولهای سرطانی در غلظتهای مختلف این مواد را ارزیابی کردند. نتایج نشان داد که هنگام حضور این ماده، میزان تولید گونههای اکسیژن واکنشی (ROS) که در مقابل پراکسید هیدروژن قرار میگیرند به طور قابل توجهی کاهش مییابند. بنابراین می­توان از نسترن کوهی به عنوان یک آنتی­اکسیدانت قوی نیز که اثرات ضدتکثیری در سلولهای سرطانی روده دارند یاد کرد [۳۶].

اثر در بیماری لوسمی

لوسمی میلوئید حاد8 نوعی سرطان خون است که علائم اولیه نه چندان قوی و درمان محدود دارد. نسترن کوهی، مریم گلی، قسمتهای هوایی پونه کوهی، خولان9 و انواع توت اثرات ضدتوموری خوبی در این مورد در طب ایرانی از خود نشان دادهاند.در مطالعهای تأثیر این سه ماده یعنی ویتامین C، فلاونوئیدها و پلیفنولها بر روی تکثیر سلولهای سرطانی بررسی شد. نتایج نشان داد که ویتامین C، تکثیر و رشد سلولهای سرطانی را مهار نمیکند و بیشتر دارای خاصیت آنتی اکسیدانتی است، در صورتی که پلیفنولها دارای خاصیت ضدتکثیری هستند [۳۷].

طی مطالعاتی اثر آنتیلوسمیک عصاره آبی و الکلی این گیاهان مورد بررسی قرار گرفت. به علاوه عصاره­ بهشدت باعث تخریب میکروزومها (که حاصل تخریب شبکه آندوپلاسمی است) میشوند و سلولها را در برابر شوک هایپواسموتیک حفاظت میکنند که این امر باعث حرکت سلول به سمت تعادل میشود [۳۷]. البته این مواد اثرات مهاری اندکی نیز روی سلولهای سالم خون دارند که با توجه به کمبودن آنها، قابل چشمپوشی است. در نتیجه میتوان گفت عصارههای نسترن کوهی و دیگر مواد نامبرده پتانسیل جایگزینی با درمانهای کنونی برای AML را دارند. علاوه بر این، تامبیس و همکاران نشان دادند که فلاونوئیدهای ناشی از نسترن کوهی میتواند اثرات مهار کننده رشد سلولی بیشتری بر روی سلولهای HeLa، MCF7 و HT-29 نسبت به سایر مشتقات این گیاه داشته باشند [۳۸].

اثر بر بیماریهای آرتریت

عصاره نسترن کوهی دارای خاصیت ضدالتهابی و آنابولیکی در سلولهای کندروسیت است. یکی دیگر از موارد استفاده نسترن کوهی در بیماران مبتلا به استئوآرتریت و یا آرتروز گردن، مفصل ران و زانوست [۳۹]. در این مطالعه که با هدف بررسی، ارائه و ارزیابی شواهد موجود برای اثربخشی بالینی درمان با پودر گل گیاه نسترن کوهی در بیماران مبتلا به استئوآرتریت انجام شد، نتایج نشان داد که پودر گل این گیاه در بیماران مبتلا به استئوآرتریت اثر متوسطی داشت. اطلاعات نشان داد عصاره برگرفتهشده از گیاه نسترن کوهی، علائم استئوآرتریت را کاهش داد که با این نتایج، میتوان از نسترن کوهی به عنوان یک ماده غذایی که خاصیت دارویی مؤثری دارد برای کاهش علائم بیماری استئوآرتریت استفاده کرد.

اثر بر کاهش فعالیت گزانتین اکسیداز وکاهش سطح اوره سرم

میوه گیاه نسترن کوهی به طور سنتی به منظور درمان اختلالات متابولیسم اوره نیز استفاده میشود. نتایج نشان داد عصاره آبی میوه گیاه نسترن کوهی ممکن است به عنوان یک غذای اصلی برای اشخاصی که سطح اوره بالایی دارند و همچنین به عنوان یک واکنشگر درمانی برای مبتلایان به هایپریورسیمیا مورد استفاده قرار گیرد. تأثیر وابسته به دُز عصارههای میوه گیاه نسترن کوهی در فعالیتهای اکسیداز، کاهش قابل ملاحظه در فعالیت گزانتین اکسیداز در وضعیت وابسته به دُز برای عصارههای آب داغ، اتانول و اتیل استات بوده است. افزایش عصاره­ آبی میوه گیاه نسترن کوهی منجر به کاهش فعالیت CYP3A410 در یک روش وابسته به دُز شد. گذشته از این در بالاترین غلظت مورد نظر (یک میلی­گرم بر میلی­لیتر)، عصاره آب داغ میوه گیاه نسترن کوهی تنها ۴۰ درصد از فعالیت CYP3A4 را متوقف کرد [۳۳].

اثر بر تومور سلولهای مغز و سیستم عصبی مرکزی انسان

طبق مطالعاتی تأثیر عصاره نسترن کوهی بر سه رده سلولی از سلولهای گلیوبلاستوما (A-172, U-251 MG and U-1242 MG cell lines) که نوعی از سلولهای سرطانی مغزی است، مشخص شده است. این عصاره باعث کاهش قابل توجهی در تولید و رشد ردههای این سلول سرطانی میشود. استفاده از این روش در مقایسه با مهار MAPK11 و AKT12 که مسیرهای انتقال پیام از گیرندههای سطح سلول به DNA است، مؤثر است. درواقع عصاره به صورت انتخابی مسیرها و مکانیسمهای MAPK و AKT را مهار میکند. عصاره نسترن کوهی باعث مهار تولید و رشد سلولهای سرطانی شده، اما آپوپتوز را افزایش نمیدهد. علاوه بر این عصاره نسترن کوهی پس از ترکیب با تموزولومید به طرز شگفتانگیزی نشان داد که نهتنها باعث افزایش اثر آن در کاهش تولید سلولهای گلیوبلاستوما میشود، بلکه خود به طور جداگانه نیز بیشتر از ترکیب آن با تموزولومید و یا تموزولومید جداگانه میتواند مفید واقع شود. در کل میتوان گفت نسترن کوهی میتواند به عنوان یک مهارکننده سلولهای سرطانی و گیاهی که آپوپتوز را افزایش نمیدهد مورد توجه قرار گرفته و مکمل دارویی خوبی به همراه شیمیدرمانی باشد [۴۰].

برخی ملاحظات در مصرف گیاه

علیرغم نتایج مثبت مصرف گیاه نسترن کوهی که ناشی از مواد مؤثر موجود در آن است، مطالعات نشان میدهد مصرف برخی از فلاونوئیدها با کاهش ارزش غذایی برخی غذاها همراه است که علت آن را ناشی از توانایی آنها برای تشکیل کمپلکسهای ناشی از ترکیب با پروتئینها، اسیدهای آمینه ضروری، کربوهیدراتها و آنزیمهای گوارشی میدانند [۴۱].

مصرف خوراکی میوه گل سرخ هیچگونه مسمومیتی ایجاد نمیکند با این حال دانههای آن سمی است و نباید مصرف شود. برخی گزارشات نشان میدهد کارگرانی که به طور مداوم در معرض میوههای گل سرخ هستند، ممکن است دچار حساسیت و مشکلات تنفسی ناشی از ورود پرزهای ریز میوه گل سرخ در مجاری تنفسی و یا قرارگیری آنها روی پوست شوند [۴۲].

نتیجه گیری

نتایج حاصل از این مقاله مروری نشان میدهد گیاه نسترن کوهی به واسطه وجود مقادیر بالایی از ویتامین C، پلیفنولها، کاروتنوئیدها دارای خواص ضداکسیدانتی و ضدالتهابی بالایی است. به علاوه بومی، ارزان و دردسترس بودن و مهمتر از همه نبود یا کمعارضهبودن مصرف گیاه سبب شده است مصرفعصاره­ آبی (در قالب دمنوش و چای) و همچنین هیدروالکلی با توانایی بالا در مهار پراکسیداسیون لیپیدی بتواند نقش مهم و مکملی در پروتکلهای درمانی موجود جهت بهبود یا کنترل علائم بسیاری از بیماریهای مزمن مربوط به کبد و دستگاه ادراری و گوارشی و چشم و پوست و غیره داشته باشد. بنابراین امروزه ضرورت تحقیقاتی عمیقتر و گستردهتر جهت احیای زمینههای شناخت بیشتر اثرات مفید این گیاه جهت بهرهگیری از فواید آن خصوصاً در جنبههای دارویی احساس میشود.

ملاحظات اخلاقی

پیروی از اصول اخلاق پژوهش

در نگارش مقاله اصول اخلاق نشر رعایت شده است.

حامی مالی

این مقاله حامی مالی نداشته است.

مشارکت نویسندگان

ایدهپردازی و اصلاح مقاله: علی زارعی، سعید چنگیزی آشتیانی و مجید رمضانی؛ جمعآوری اطلاعات و اصلاح نگارشی: حسین پورچراغی، سید محمد افضلی، سینا آتشی و پرند پیروزی؛ نگارش پیشنویس اولیه و جمعآوری اطلاعات و اصلاحات نگارشی: مجید رمضانی، سعید چنگیزی آشتیانی و علی زارعی.

تعارض منافع

بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی

بدینوسیله از مساعدت معاونت محترم تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی اراک برای تأمین مالی طرحهای تحقیقاتی مذکور صمیمانه تشکر میشود.

 

References

  1. Fattahi A, Niyazi F, Shahbazi B, Farzaei MH, Bahrami G. Antidiabetic mechanisms of rosa canina fruits: An in vitro evaluation. J Evid Based Complementary Altern Med. 2017; 22(1):127-33. [DOI:10.1177/2156587216655263] [PMID] [PMCID]
  2. Javanmard M, Asadi-Gharneh HA, Nikneshan P. Characterization of biochemical traits of dog rose (Rosa canina L.) ecotypes in the central part of Iran. Nat Prod Res. 2018; 32(14):1738-43. [DOI:10.1080/14786419.2017.1396591] [PMID]
  3. Brasovan A, Mândroc V, Câmpean R, Petean I, Codrea V, Arghir G. Calcium and magnesium content in brier (Rosa canina L.) fruits at the. Analele Universitatii din Oradea: Fascicula Biologie. 2018; 11(1):5-9.
  4. Tayefi-Nasrabadi H, Sadigh-Eteghad S, Aghdam Z. The effects of the hydroalcohol extract of Rosa canina L. fruit on experimentally nephrolithiasic Wistar rats. Phytother Res. 2012; 6(1):78-85. [DOI:10.1002/ptr.3519] [PMID]
  5. Heinemann W. The older pliny, natural history. Cambridge: Harvard University Press; 1966.
  6. Sharafkandi A. [The Persian translation of qanoun fi al-tibb (or the canon of medicine) Vol. 2 (Persian)]. Tehran: Soroush Press; 2008.
  7. Selahvarzian A, Alizadeh A, Amanolahi Baharvand P, Eldahshan AO, Rasoulian B. Medicinal properties of Rosa canina L. Herb Med J. 2018; 2(4):77-84.
  8. Živković J, Stojković D, Petrović J, Zdunić G, Glamočlija J, Soković M. Rosa canina L, new possibilities for an old medicinal herb. Food Funct. 2015; 6(12):3687-92. [DOI:10.1039/C5FO00820D] [PMID]
  9. Paunovic D, Kalusevic A, Petrovic T, Urosevic T, Djinovic D, Nedovic V, et al. Assessment of chemical and antioxidant properties of fresh and dried rosehip (Rosa canina L.). Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca. 2018; 47(1):34-45. [DOI:10.15835/nbha47111221]
  10. Taneva I, Petkova N, Dimov I, Ivanov I, Denev P. Characterization of Rose hip (Rosa canina L.) Fruits extracts and evaluation of their in vitro antioxidant activity. J Pharmacogn Phytochem. 2016; 5(2):35-38.
  11. Kilicgun H, Altiner D. Correlation between antioxidant effect mechanisms and polyphenol content of Rosa canina. Pharm Mag. 2010; 6(23):238-41. [DOI:10.4103/0973-1296.66943] [PMID] [PMCID]
  12. Jemaa HB, Jemia AB, Khlifi S, Ahmed HB, Slama FB, Benzarti A, et al. Antioxidant activity and α-amylase inhibitory potential of Rosa canina L. African J Tradition, Complementary Altern Med. 2017; 14(2):1-8. [DOI:10.21010/ajtcam.v14i2.1] [PMID] [PMCID]
  13. Nojavan S, Khalilian F, Kiaie FM, Rahimi A, Arabanian A, Chalavi S. Extraction and quantitative determination of ascorbic acid during different maturity stages of Rosa canina L. fruit. J Food composit Anal. 2008; 21(4):300-5. [DOI:10.1016/j.jfca.2007.11.007]
  14. Rezaei M, Zamani S, Ghasemi A, Rahimi A, Nabi N, Changizi- Ashtiyani S,et al. The Effects of hydroalcoholic extract of melissa officinalis. l on the level of renal function and liver enzymes in diabetic rats. Iran J EndocrinolMetabol. 2016; 17(5):353-61.
  15. Changizi-Ashtiyani S, Najafi H, Jalalvandi S, Hosseinei F. Protective effects of Rosa canina L fruit extracts on renal disturbances induced by reperfusion injury in rats. Iran J Kid Diseas. 2013; 7(4):290-8.
  16. Changizi- Ashtiyani S, Najafi H, Kabirinia K, Jamebozorky L. The effect of oral omega-3 administration on the reduction of renal dysfunction induced by ischemia/reperfusion in rats. Irab J Kidney Dis. 2012; 6(4):275-83.
  17. Taghizadeh M, Rashidi AA, Taherian AA, Vakili Z, Sajad Sajadian M, Ghardashi M. Antidiabetic and antihyperlipidemic effects of ethanol extract of Rosa canina L. fruit on diabetic rats: An experimental study with histopathological evaluations. J evid Compl Alter Med. 2016; 21(4):25-30. [DOI:10.1177/2156587215612626] [PMID]
  18. Georgieva, Silviya, George Angelov, Stanislava Boyadzhieva. Concentation of vitamin C and antioxidant activity of rosehip extracts. J Chem Technol Metal. 2014; 49(5):451-4.
  19. Ahmad N, Anwar F, Gilani AU. Rose Hip (Rosa canina L.) oils. In: Preedy, VR. Essential oils in food preservation, flavor and safety. Cambridge: Academic Press. 2016; 23(11):667-75. [DOI:10.1016/B978-0-12-416641-7.00076-6]
  20. Sadigh-Eteghad S, Tayefi-Nasrabadi H, Aghdam Z, Zarredar H, Shanehbandi D, Khayyat L, et al. Rosa canina L. Fruit hydro-alcoholic extract effects on some immunological and biochemical parameters in rats. Bioimpacts. 2011; 1(4):219-24.
  21. Changizi-Ashtiyani S, Berenji S, Zarei A, Ramezani M, Hosseini N. The effects of the extract of Rosa canina L. on lipid profiles, liver and thyroid functions in hypercholesterolemic rats. JKUM. 2018; 25(4):318-27.
  22. Jafarirad S, Mehrabi M, Divband B, Kosari-Nasab M. Biofabrication of zinc oxide nanoparticles using fruit extract of Rosa canina and their toxic potential against bacteria: A mechanistic approach. Mater SciEngineer. 2016; 59(11):296-302. [DOI:10.1016/j.msec.2015.09.089] [PMID]
  23. Fromm M, Bayha S, Kammerer DR, Carle R. Identification and quantitation of carotenoids and tocopherols in seed oils recovered from different Rosaceae species. J Agric Food Chem. 2012; 60(43):10733-42. [DOI:10.1021/jf3028446] [PMID]
  24. Özdemir E, Alpınar K. An ethnobotanical survey of medicinal plants in western part of central Taurus Mountains: Aladaglar (Nigde-Turkey). J Ethno Pharm. 2015; 166(3):53-65. [DOI:10.1016/j.jep.2015.02.052] [PMID]
  25. Larsen E, Kharazmi A, Christensen LP, Christensen SB. An antiinflammatory galactolipid from Rose hip (rosa c anina) that inhibits chemotaxis of human peripheral blood neutrophils in vitro. J Natur Prod. 2003; 66(7):994-5. [DOI:10.1021/np0300636] [PMID]
  26. Al-Yafeai A,Böhm V. In vitro bioaccessibility of carotenoids and vitamin E in rosehip products and tomato paste as affected by pectin contents and food processing. J Agric Food Chem. 2018; 66(15):3801-9. [DOI:10.2147/BTAT.S91385]
  27. Ilbay Z, Sahin S, Kirbaslar SI. Investigation of polyphenolic content of rose hip (Rosa canina L.) tea extracts: A comparative study. Foods. 2013; 2(1):43-52. [DOI:10.3390/foods2010043] [PMID] [PMCID]
  28. Jiménez S, Gascón S, Luquin A, Laguna M, Ancin-Azpilicueta C, Rodríguez-Yoldi (eCollection). Rosa canina extracts have antiproliferative and antioxidant effects on caco-2 human colon cancer. PLoS One. 2016; 11(7):1-11. [DOI:10.1371/journal.pone.0159136] [PMID] [PMCID]
  29. Chrubasik C, Roufogalis BD, Müller-Ladner U, Chrubasik S. A systematic review on the Rosa canina effect and efficacy profiles. Phytother Res. 2008; 22(6):725-33. [DOI:10.1002/ptr.2400] [PMID]
  30. Sadeghi H, Hosseinzadeh S, Touri MA, Ghavamzadeh M, Barmak MJ. Hepatoprotective effect of Rosa canina fruit extract against carbon tetrachloride induced hepatotoxicity in rat. Avicenna J Phytomed. 2016; 6(2):181-8.
  31. Chen SJ, Aikawa C, Yoshida R, Kawaguchi T, Matsui T. Anti‐prediabetes effect of rose hip (Rosa canina) extract in spontaneously diabetic Torii rats. J Sci Food Agric. 2017; 97(12):3923-8. [DOI:10.1002/jsfa.8254] [PMID]
  32. Grases F, Masárová L, Costa-Bauzá A, March JG, Prieto R, Tur JA. Effect of “Rosa Canina” infusion and magnesium on the urinary risk factors of calcium oxalate urolithiasis. Planta Med. 1992; 58(6):509-12. [DOI:10.1055/s-2006-961537] [PMID]
  33. Kikuchi H, Kogure S, Arai R, Saino K, Ohkubo A, Tsuda T, et al. Rosehip inhibits xanthine oxidase activity and reduces serum urate levels in a mouse model of hyperuricemia. Biomed Rep. 2017; 6(5):539-44. [DOI:10.3892/br.2017.888] [PMID] [PMCID]
  34. Lattanzio F, Greco E, Carretta D, Cervellati R, Govoni P, Speroni E. In vivo anti-inflammatory effect of Rosa canina L. extract. J Ethnopharmacol. 2011; 137(1):880-5. [DOI:10.1016/j.jep.2011.07.006] [PMID]
  35. Ayati Z, Amiri MS, Ramezani M, Delshad E, Sahebkar A, Emami SA. Phytochemistry, traditional uses and pharmacological profile of rose hip. Curr Pharm Des. 2018; 24(35):4101-24. [DOI:10.2174/1381612824666181010151849] [PMID]
  36. Jiménez S, Gascón S, Luquin A, Laguna M, Ancin-Azpilicueta C, Rodríguez-Yoldi MJ. Rosa canina extracts have antiproliferative and antioxidant effects on caco-2 human colon cancer. PLoS One. 2016; 11(7):1-14. [DOI:10.1371/journal.pone.0159136] [PMID] [PMCID]
  37. Zhamanbayeva GT, Aralbayeva AN, Murzakhmetova MK, Tuleukhanov ST, Danilenko M. Cooperative antiproliferative and differentiation-enhancing activity of medicinal plant extracts in acute myeloid leukemia cells. Biomed Pharmacother. 2016; 13(82):80-9. [DOI:10.1016/j.biopha.2016.04.062] [PMID]
  38. Tumbas VT, Ĉanadanović‐Brunet JM, Ĉetojević‐Simin DD, Ćetković GS, Ðilas SM, Gille L. Effect of rosehip (Rosa canina L.) phytochemicals on stable free radicals and human cancer cells. J Sci Food Agric. 2012; 92(6):1273-81. [DOI:10.1002/jsfa.4695] [PMID]
  39. Şahan A, Duman S, Çolak SÖ, Çinar E, Bilgin R. Determination of some hematological and non-specific immune defences, oxidative stress and histopathological status in rainbow trout (oncorhynchus mykiss) fed Rosehip (Rosa canina) to yersinia ruckeri. Turkish JFish Aquat Sci. 2017; 17(1):91-100. [DOI:10.4194/1303-2712-v17_1_11]
  40. Cagle P, Idassi O, Carpenter J, Minor R, Goktepe I, Martin P. Effect of Rosehip (Rosa canina) extracts on human brain tumor cell proliferation and apoptosis. Ournal Cancer Ther. 2012; 3(5):534-5. [DOI:10.4236/jct.2012.35069]
  41. Winther K, Vinther Hansen AS, Campbell-Tofte J. Bioactive ingredients of Rose hips (Rosa canina L) with special reference to antioxidative and anti-inflammatory properties. Botanics. 2016; 6:11-23. [DOI:10.2147/BTAT.S91385]
  42. Momeni M, [Nutrient rich in vitamin C (Persian)] [Internet]. 2018 [Updated 2018 May 11]. Available from: http://agronic.blogfa.com/post/44
نوع مطالعه: مقاله مروری | موضوع مقاله: عمومى
دریافت: 1397/8/6 | پذیرش: 1398/2/25
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2023 CC BY-NC 4.0 | Journal of Arak University of Medical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb