دوره 24، شماره 2 - ( خرداد و تیر 1400 )
جلد 24 شماره 2 صفحات 203-196 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Fini E, Nasirian N, Hosein Beigy B. Evaluating Specivity, Sensitivity, Positive and Negative Predictive Values of CA125 for Diagnosing Ovarian Cancer. J Arak Uni Med Sci 2021; 24 (2) :196-203
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6161-fa.html
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6161-fa.html
فینی الهه، نصیریان ندا، حسین بیگی بهرام. ارزیابی حساسیت، ویژگی، ارزش اخباری مثبت و منفی سطح CA-125برای وجود سرطان تخمدان. مجله دانشگاه علوم پزشكي اراك. 1400; 24 (2) :196-203
الهه فینی1 
، ندا نصیریان2 ، بهرام حسین بیگی3
، ندا نصیریان2 ، بهرام حسین بیگی3
1- گروه پزشک عمومی، دانشکده پزشکی شهید بابایی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران.
2- گروه پاتوبیولوژی، دانشکده پزشکی شهید بابایی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران. ،qums@gmail.com
3- گروه انگل شناسی، دانشکده پزشکی شهید بابایی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران.
2- گروه پاتوبیولوژی، دانشکده پزشکی شهید بابایی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران. ،
3- گروه انگل شناسی، دانشکده پزشکی شهید بابایی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران.
متن کامل [PDF 3264 kb]
(1096 دریافت)
| چکیده (HTML) (2689 مشاهده)
Refrences
1.Noori-Daloii MR, Rashvand Z. [Molecular genetics and gene therapy in ovarian cancer (Persian)]. Horizon Med Sci . 2010; 16(3):5-19. http://hms.gmu.ac.ir/article-1-959-en.html
2.Marjani M. [Epidemiology and risk factors of ovarian cancer (Persian)]. Nat Assoc Iran Gyneocol Obstet. 2010; 5(3):67-73. http://www.naigo.ir/fa/article/45
3.Chavoshi S, Heidari-keshel S, Rezaee Tavirani M, Ebrahimi M, Etedali A, Raessodati R, et al. [Tumor markers at a glance (Persian)]. J Iran Ilam Univ Med Sci. 2013; 21(6):143-59. http://sjimu.medilam.ac.ir/article-1-1480-fa.html
4.Sundar S, Neal RD, Kehoe S. Diagnosis of ovarian cancer. BMJ. 2015; 351:h4443. [DOI:10.1136/bmj.h4443]
5.Nolen BM, Lokshin AE. Biomarker testing for ovarian cancer: clinical utility of multiplex assays. Mol Diagn Ther J. 2013; 17(3):139-46. [DOI:10.1007/s40291-013-0027-6][PMID][PMCID]
6.Duraisamy S, Ramasamy S, Kharbanda S, Kufe D. Distinct evolution of the human carcinoma-associated transmembrane mucins, MUC1, MUC4 AND MUC16. Gene J May. 2012; 373:28-34. [DOI:10.1016/j.gene.2005.12.021][PMID]
7.Suh KS, Park SW, Castro A, Patel H, Blake P, Goy A. Ovarian cancer biomarkers for molecular biosensors and translational medicine. Expert Rev Mol Diagn. 2010; 10(8):1069-83. [DOI:10.1586/erm.10.87] [PMID]
8.Bast Jr RC, Klug TL, St John E, Jenison E, Niloff JM, Lazarus H, et al. A radioimmunoassay using a monoclonal antibody to monitor the course of epithelial ovarian cancer. N Engl J Med. 1983; 309(15):883-7. [DOI:10.1056/NEJM198310133091503] [PMID]
9.Göcze P, Vahrson H. [Ovarian carcinoma antigen (CA 125) and ovarian cancer (clinical follow-up and prognostic studies) (Hu)]. Orv Hetil. 1993; 134(17):915-8. [PMID]
10.Lycke M, Kristjansdottir B, Sundfeldt K. A multicenter clini(cal trial validating the performance of HE4, CA125, risk of ovarian malignancy algorithm and risk of malignancy index. Gynecol Oncol. 2018; 151(1):159-65. [DOI:10.1016/j.ygyno.2018.08.025] [PMID]
11.Jafari Shobeiri M, Parizad Nasirkandy M, Nazari F, Ouladsahebmadarek E, Sayyah-Melli M, Mostafa Gharabaghi P, et al. Diagnostic value of HE4, CA125 and risk of ovarian malignancy algorithm in detecting ovarian cancer. Int J Womens Health Reprod Sci. 2015; 3:208-11. [DOI:10.15296/ijwhr.2015.43]
12.Yousefi Z, Hasanzadeh Mofrad M, Kazemianfar Z, Ayatollahi H, Tavassoli F, Beyranvandi M, et al. Comparison of serum levels of HSP70 and CA125 in patients with epithelial ovarian cancer and patients with benign ovarian masses. Iran J Obstet Gynecol Infertil. 2014; 17(101):1-5. [DOI:10.22038/IJOGI.2014.2913]
13.Anand P, Choudhury V. A case study of assessment of CA-125 levels in the rural population of Kanpur. J Med Res. 2015; 1(5):139-41. http://www.medicinearticle.com/JMR_201515_04.pdf
14.Arab M, Maktabi M, Zham H, Kimiaei P, Davalo S. Is ovarian mass malignancy prediction accuracy increased by adding serum CA125 measurement to sonographic findings? Avicenna J Clin Med. 2012; 18(4):37-40. http://sjh.umsha.ac.ir/article-1-211-en.html
15.Bashizadeh-Fakhar H, Rezaie-Tavirani M, Zali H, Faraji R, Kazem Nejad E, et al. The Diagnostic value of serum CEA, CA-125, and ROMA index in low-grade serous ovarian cancer. Int J Cancer Manag. 2018; 11(5):e63397. [DOI:10.5812/ijcm.63397]
16.Yousefi Z, Homaei F. [Risk factors and factors in determining the prognosis of ovarian cancer (Persian)]. J Med Counc Iran. 2006; 24(3):279-88. http://jmciri.ir/article-1-1080-fa.html
17.Gupta D, Lis CG. Role of CA125 in predicting ovarian cancer survival - a review of the epidemiological literature. J Ovarian Res. 2009; 2:13. [DOI:10.1186/1757-2215-2-13][PMID][PMCID]
متن کامل: (3790 مشاهده)
مقدمه
کارسینوم تخمدان رایج‌ترین نوع سرطان تخمدان است. اغلب تومورها از سلول‌هایی آغاز می‌شوند که در دوره جنینی سطح تخمدان را می‌پوشانند [1]. طبق آمار جهانی در سال 2012 سرطان تخمدان به عنوان هفتمین نوع رایج سرطان و هشتمین عامل مرگ ناشی از سرطان در زنان شناخته شده است. این بیماری در آمریکا و اروپا نسبت به آفریقا و آسیا رایج‌تر است [2].
CA-125 پروتئینی است که در بدن انسان با ژن MUS16 کد می‌شود و از خانواده گلیکوپروتئین‌ها است و به عنوان یک بیومارکر در بدن شناخته می‌شود که در سرم بعضی بیماران با بعضی از انواع سرطان بالا می‌رود. CA-125 بیشترین بیومارکر استفاده‌شده در غربالگری سرطان تخمدان است [5, 4, 3].
انجمن ژنیکولوژیست‌های آمریکا پیشنهاد می‌کند زنان با ریسک متوسط سرطان تخمدان غربالگری روتین از لحاظ بیومارکر CA-125 را داشته باشند، زیرا که این تست فوایدی، ازجمله غیرتهاجمی بودن، ساده بودن و بی‌ضرر بودن را دارا است [6]. تقریباً 90 درصد زنان با سرطان تخمدان پیشرفته، سطح بالای CA-125 در سرم خود دارند که باعث می‌شود نقش مفیدی در شناسایی سرطان تخمدان بعد از شروع علائم ایفا کند [5].
CA-125 جهت تشخیص زودرس توده‌های بدخیم تخمدانی بسیار مفید است. مانیتورینگ و در نظر گرفتن سطح CA-125 نقش مهمی در پاسخگویی به درمان انتخابی برای سرطان تخمدان دارد و پیش‌آگهی بیمار را بعد از درمان تعیین می‌کند.
به همین خاطر است که سطح بالای CA-125 هنگام یا بعد درمان با بقا و پیش‌آگهی پایین‌تری همراه است. همچنین افزایش سطح CA-125 در فاز بهبود یک پیش‌بینی‌کننده قوی برای بازگشت سرطان تخمدان است [7].
نقش تشخیص زودهنگام سرطان تخمدان هنوز ثابت نشده و استفاده از این بیومارکر برای استفاده همگانی در زنان سالم به عنوان تست غربالگری مورد قبول قرار نگرفته است [8]. حساسیت و ویژگی CA-125 برای سرطان تخمدان زیاد نیست، زیرا که این بیومارکر در سرطان‌های دیگر، ازجمله اندومتر، پستان، ریه و شرایط فیزیولوژیکی مثل بارداری و قاعدگی نیز بالا می‌رود. همچنین این بیومارکر در هر بیماری با سرطان تخمدان لزوماً افزایش یافته نیست [9].
با اینکه این تست از لحاظ حساسیت و ویژگی آن‌قدر در سطح بالایی قرار ندارد که به عنوان تست غربالگری در جامعه پزشکی استفاده شود، ولی نقش مهمی را در فرایند درمان و بعد از درمان و تعیین پیش‌آگهی و بازگشت بیماری ایفا می‌کند.
در این تحقیق سعی شده است ارتباط بین CA-125 بالا و وجود سرطان تخمدان ارزیابی شود تا بتوان ارزش کاربردی بودن اندازه‌گیری CA-125 به عنوان تست غربالگری مشخص شود.
مواد و روش‌ها
در این مطالعه مقطعی که به صورت اپیدمیولوژیک توصیفی با جنبه‌های تحلیلی انجام گرفت، همه تست‌های CA-125 انجام‌شده در سال‌های 1397 تا 1394 در بیمارستان ولایت قزوین که مرکز ریفرال دانشگاهی برای انجام این تست در قزوین است، از نظر داشتن یا نداشتن سرطان تخمدان بررسی شد. به علاوه میزان CA-125 در افراد سالم و مقادیر CA-125 در بیماران مبتلا به سرطان تخمدان مقایسه شد. نمونه سرم بیماران برای انجام این آزمایش مورد نیاز است. همچنین اندازه‌گیری میزان CA-125 با استفاده از روش ECL (الکترو کمیلومینسانس)که دقیق‌ترین روش انجام این آزمایش در حال حاضر است و با کیت Roch در یک آزمایشگاه واحد توسط یک فرد با تجربه صورت گرفت. مقادیر نرمال CA-125 بین U/mL 0-35 در نظر گرفته شد.
در مرحله بعد چک‌لیستی تهیه و اطلاعات بیماران اعم از سن، علت شکایت بیماران، تشخیص بیماری و میزان CA-125 در آن ثبت شد. در‌نهایت داده‌های حاصل از این مطالعه وارد نرم‌افزار SPSS نسخه 21 شد. یافته‌های توصیفی، استخراج و حساسیت و ویژگی تعیین شد. از آزمون تی تست برای مقایسه میانگین سنی استفاده شده و مقادیر احتمال کمتر از 0/05 معنادار در نظر گرفته شد. همه مواردی که به بیمار پس از انجام آزمایش دسترسی وجود نداشت و داشتن یا نداشتن سرطان تخمدان مشخص نبود، از مطالعه کنار گذاشته شد.
یافته‌ها
از میان چهارصد تست انجام‌شده در مدت چهار سال، 141 مورد (3/35 درصد) دارای تشخیص قطعی بیماری سرطان تخمدان بودند، در‌حالی‌که در 259 مورد باقی‌مانده (64/7 درصد) سرطان تخمدان با تشخیص نمونه پاتولوژی رد شده بود. به طور کلی مقادیر CA-125 در 167 مورد (41/8 درصد) منفی و در 233 مورد (58/2 درصد) مثبت گزارش شد.
میانگین سنی در شرکت‌کنندگان مطالعه، 57/97 سال با انحراف معیار 17/3 سال بود. جوان‌ترین نمونه هفده سال و مسن‌ترین آن‌ها 98 سال سن داشتند.
میانگین سنی در گروه با تشخیص سرطان تخمدان 14/6±60/16 سال و در گروه سالم از نظر سرطان تخمدان 94/84±54/17 سال بود. نتایج آزمون تی مستقل در این مورد نشان داد که ارتباط میان سن و سطوح سرمی CA-125 از نظر آماری معنادار است (0/003=P).
ارتباط میان سطوح CA-125 و تشخیص سرطان تخمدان ارزیابی شد. ارتباط میان این دو پارامتر در جدول شماره 1 خلاصه شده است.
.jpg)
نتایج آزمون کای‌اسکوئر در این رابطه نشان داد سطوح CA-125 با وجود سرطان تخمدان ارتباط آماری معناداری دارد (0/0001>P).
در‌نهایت نیز پارامترهای مربوط به ارزش تشخیصی اندازه‌گیری CA-125 برای بررسی موارد سرطان تخمدان محاسبه شد. نتایج این بررسی نشان داد، حساسیت آزمون 80/1 درصد، ویژگی 53/6 درصد، ارزش اخباری مثبت 48/4 درصد و ارزش اخباری منفی 83 درصد است.
نتیجه‌گیری
در این مطالعه 400 نمونه که در مدت چهار سال بین سال 1394 و 1397 به بیمارستان ولایت قزوین مراجعه کرده بودند از نظر تشخیص سرطان تخمدان و سطوح بیومارکر CA-125 بررسی شدند. از این میان 35/3 درصد دارای تشخیص قطعی بیماری سرطان تخمدان بودند، در‌حالی‌که در 64/7 درصد سرطان تخمدان با تشخیص نمونه پاتولوژی رد شده بود. به طور کلی، مقادیر CA-125 در 41/8 درصد منفی و در 58/2 درصد مثبت گزارش شد. نتایج آنالیز تحلیلی در این مورد نشان داد سن و سطوح سرمی CA-125 از ارتباط آماری معنادار داشتند.
در‌نهایت مشخص شد که سطوح CA-125 با وجود سرطان تخمدان ارتباط آماری معناداری دارد. به علاوه، در رابطه با ارزش تشخیصی CA-125 در بررسی موارد سرطان تخمدان، حساسیت آزمون 80/1 درصد، ویژگی 53/6 درصد، ارزش اخباری مثبت 48/4 درصد و ارزش اخباری منفی 83 درصد به دست آمد.
مطالعات مختلفی در ایران و سایر نقاط جهان ارتباط میان CA-125 و سرطان تخمدان را بررسی کرده‌اند. در این راستا لیک و همکاران که در سال 2018 در سوئد به بررسی ارزش تشخیصی CA-125 ،HE4 و ROMA در تعیین ریسک بدخیمی توده‌های تخمدانی پرداختند، نشان دادند که CA-125 نسبت به HE4 به عنوان بیومارکر شناسایی زنان مبتلا به سرطان تخمدان مزیت دارد [10].
در مطالعه‌ای مشابه، جعفری شبیری و همکاران در سال 2015 تحقیقی با هدف بررسی ارزش تشخیصی CA-125 ،HE4 و ROMA در تشخیص سرطان تخمدان ترتیب دادند و در‌نهایت این نتیجه گرفته شد که میانگین سرمی CA-125 ،HE4 و ROMA به طور معناداری بین موارد خوش‌خیم و بدخیم متفاوت است و مشخص شد که اندازه‌گیری HE4 و ROMA درمقایسه با CA-125 قابلیت و قدرت تشخیص موارد بدخیم را نداشت [11].
در مقایسه با دو مطالعه فوق اگرچه در مطالعه حاضر تنها بیومارکر CA-125 بررسی شد، اما مطالعه ما نیز نشان داد سطوح بالای CA-125 با وجود سرطان تخمدان ارتباط آماری معنادار قوی با P بسیار پایین دارد؛ بنابراین نتایج مطالعه ما با مطالعه لیک، جعفری شبیری و همکاران مطابقت دارد.
به علاوه، در مقایسه با دو مطالعه فوق اگرچه ارزش اخباری مثبت در مطالعه ما مقدار کمتری به دست آمد، اما مقادیر حساسیت و ویژگی و ارزش اخباری منفی آزمون تقریباً با نتایج این دو مطالعه هم‌خوانی دارد.
نتایج مطالعه یوسفی و همکاران در سال 1393 که به بررسی مقایسه‌ای سطح سرمی HSP70 و CA-125 در بیماران مبتلا به سرطان اپی‌تلیال تخمدان و بیماران با توده خوش‌خیم تخمدانی پرداختند، نشان داد میانگین سن بیماران دارای توده بدخیم به طور معناداری بیشتر از بیماران دارای توده خوش‌خیم بود [12].
در مقایسه با نتایج مطالعه ایشان سن در مطالعه ما ارتباط آماری معناداری با وجود سرطان تخمدان داشت. به علاوه، ایشان نشان دادند که متوسط سطح CA125 و HSP70 در گروه با تومور بدخیم اپی‌تلیال تخمدان به طور معناداری بالاتر از گروه خوش‌خیم بود و نتیجه‌گیری کردند که می‌توان از HSP70 در کنار CA125 جهت تشخیص زودرس توده های بدخیم تخمدانی استفاده کرد.
در مقایسه با نتایج مطالعه ایشان، نتایج مطالعه ما نیز بیانگر وجود ارتباط آماری معنادار بین سرطان تخمدان و سطوح CA-125 بود که با نتایج مطالعه یوسفی و همکاران مطابقت دارد. به علاوه، در مطالعه‌ای که در سال 2015 در هند توسط پالاوی آناد انجام شد، شماری از بیماران بیمارستان کانپور که با علائم اولیه درد شکم و نازایی و... مراجعه کرده بودند، تحت بررسی با تست بیومارکر CA-125 قرار گرفتند که در افرادی که سطح این فاکتور بالا بوده است، آمار سرطان تخمدان افزایش بیشتری داشته است [13].
نتایج مطالعه پالاوی آناد و همکاران که بیانگر ارزش بالای بیوماکر CA-125 در تعیین تشخیص سرطان تخمدان بوده است، هم‌راستا با نتایج مطالعه ما است.
همچنین نتایج مطالعه عرب و همکاران در سال 1390 که تأثیر افزودن اندازه‌گیری CA-125 سرمی به سونوگرافی در افزایش دقت تشخیص بدخیمی قبل از جراحی در بیماران توده تخمدانی را بررسی کردند حاکی از آن بود که افزودن اندازه‌گیری CA-125 به نتایج سونوگرافی در پیش‌بینی بدخیمی توده‌های تخمدان نسبت به در نظر گرفتن سونوگرافی به تنهایی به دقت تشخیص می‌افزاید [14].
نتایج کلی این مطالعه نیز با نتایج مطالعه ما هم‌خوانی دارد. نتایج مطالعات دیگری نیز بیانگر نقش بررسی این بیومارکر در تشخیص زودرس سرطان تخمدان است.
چنانچه باشی‌زاده فاخر و همکاران در سال 2018 به بررسی ارزش تشخیصی سطوح سرمی CEA ،CA-125و ROMA در کارسینوم سروز تخمدان با درجه بدخیمی پایین پرداختند، نشان دادند، سطوح سرمی CA-125 ،CEA و ROMA در بیمارانی که در مرحله ابتدایی کارسینوم سروزی تخمدان قرار داشتند، بیشتر از بیماران با تومور خوش‌خیم بود. نتایج این مطالعه بیانگر آن بود که CA-125 ،ROMA و CEA می‌توانند به عنوان بیومارکر برای تشخیص زودهنگام کارسینوم سروزی تخمدان در نظر گرفته شوند [15].
اما نتایج مطالعات حاکی از آن است که بیومارکر CA-125 علاوه بر نشان دادن بدخیمی تخمدان، نقش پیش‌گویی‌کننده بر پیش‌آگهی و پاسخ به درمان نیز است.
چنانچه یوسفی و همکاران در سال 1385 عوامل خطرساز و عوامل مؤثر در تعیین پیش‌آگهی سرطان تخمدان را بررسی کرده و گزارش کردند که نازایی از مهم‌ترین عوامل خطرساز و سطح سرمی تومور مارکر CA-125 از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده پیش‌آگهی سرطان تخمدان بودند [16].
همچنین در مطالعه‌ای که در سال 2009 توسط گوپتا در آمریکا انجام شد نقش ارتباط CA-125 با بقای بیماران در سرطان تخمدان بررسی شد که نتیجه حاصله حاکی از آن بود که هر‌چه میزان کفایت درمان بیشتر باشد، سطح CA-125 پایین‌تر بوده و میزان بقا بیشتر است [17]. نتایج مطالعه گوپتا و همکاران بیانگر ارزش پیش‌گویی‌کننده مؤثر CA-125 در سرطان تخمدان است که با نتایج مطالعه ما تقریباً هم‌راستا است.
نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه نشان داد که سن و سطوح سرمی CA-125 ارتباط آماری معنادار داشتند و در‌نهایت مشخص شد که سطوح CA-125 با وجود سرطان تخمدان ارتباط آماری معناداری دارد. در این مطالعه، 35/3 درصد دارای تشخیص قطعی بیماری سرطان تخمدان بودند. به طور کلی، مقادیر CA-125 در 41/8 درصد منفی و در 58/2 درصد مثبت گزارش شد. حساسیت آزمون 80/1 درصد، ویژگی 53/5 درصد، ارزش اخباری مثبت 48/4 درصد و ارزش اخباری منفی 83 درصد به دست آمد.
نتایج این مطالعه نشان داد سن و سطوح سرمی CA-125 ارتباط آماری معنادار داشتند و مشخص شد که سطوح CA-125 با وجود سرطان تخمدان ارتباط آماری معناداری دارد. این تست حساسیت و ویژگی متوسط و ارزش اخباری مثبت پایین و ارزش اخباری منفی بالا دارد. پس به عنوان یک تومور مارکر، برای غربالگری مناسب نیست، ولی برای از بین بردن تومور ارزش دارد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
محققین به همه اصول پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های توصیه‌شده توسط معاهده هلسینکی در مورد رعایت اخلاق در پژوهش پای‌بند بودند. در‌نهایت نیز جهت حفظ مسائل رازداری، نتایج حاصل از این مطالعه بدون افشای نام و مشخصات قابل شناسایی بیماران گزارش شد. این مطالعه با کد اخلاق شمارهIR.QUMS. REC.1396.316 به تأیید شورای اخلاقی و پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی قزوین رسیده است.
حامی مالی
این تحقیق هیچ گونه کمک مالی از سازمان‌های تأمین مالی در بخش‌های عمومی ، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرد.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از بخش آزمایشگاه بیمارستان ولایت برای همکاری صمیمانه‌شان، خصوصاً سرکار خانم اسلامی و نیز سرکار خانم سمیعی و تحویل‌داری که در جواب‌دهی پاتولوژی همکاری داشته‌اند نهایت تشکر را داریم.
کارسینوم تخمدان رایج‌ترین نوع سرطان تخمدان است. اغلب تومورها از سلول‌هایی آغاز می‌شوند که در دوره جنینی سطح تخمدان را می‌پوشانند [1]. طبق آمار جهانی در سال 2012 سرطان تخمدان به عنوان هفتمین نوع رایج سرطان و هشتمین عامل مرگ ناشی از سرطان در زنان شناخته شده است. این بیماری در آمریکا و اروپا نسبت به آفریقا و آسیا رایج‌تر است [2].
CA-125 پروتئینی است که در بدن انسان با ژن MUS16 کد می‌شود و از خانواده گلیکوپروتئین‌ها است و به عنوان یک بیومارکر در بدن شناخته می‌شود که در سرم بعضی بیماران با بعضی از انواع سرطان بالا می‌رود. CA-125 بیشترین بیومارکر استفاده‌شده در غربالگری سرطان تخمدان است [5, 4, 3].
انجمن ژنیکولوژیست‌های آمریکا پیشنهاد می‌کند زنان با ریسک متوسط سرطان تخمدان غربالگری روتین از لحاظ بیومارکر CA-125 را داشته باشند، زیرا که این تست فوایدی، ازجمله غیرتهاجمی بودن، ساده بودن و بی‌ضرر بودن را دارا است [6]. تقریباً 90 درصد زنان با سرطان تخمدان پیشرفته، سطح بالای CA-125 در سرم خود دارند که باعث می‌شود نقش مفیدی در شناسایی سرطان تخمدان بعد از شروع علائم ایفا کند [5].
CA-125 جهت تشخیص زودرس توده‌های بدخیم تخمدانی بسیار مفید است. مانیتورینگ و در نظر گرفتن سطح CA-125 نقش مهمی در پاسخگویی به درمان انتخابی برای سرطان تخمدان دارد و پیش‌آگهی بیمار را بعد از درمان تعیین می‌کند.
به همین خاطر است که سطح بالای CA-125 هنگام یا بعد درمان با بقا و پیش‌آگهی پایین‌تری همراه است. همچنین افزایش سطح CA-125 در فاز بهبود یک پیش‌بینی‌کننده قوی برای بازگشت سرطان تخمدان است [7].
نقش تشخیص زودهنگام سرطان تخمدان هنوز ثابت نشده و استفاده از این بیومارکر برای استفاده همگانی در زنان سالم به عنوان تست غربالگری مورد قبول قرار نگرفته است [8]. حساسیت و ویژگی CA-125 برای سرطان تخمدان زیاد نیست، زیرا که این بیومارکر در سرطان‌های دیگر، ازجمله اندومتر، پستان، ریه و شرایط فیزیولوژیکی مثل بارداری و قاعدگی نیز بالا می‌رود. همچنین این بیومارکر در هر بیماری با سرطان تخمدان لزوماً افزایش یافته نیست [9].
با اینکه این تست از لحاظ حساسیت و ویژگی آن‌قدر در سطح بالایی قرار ندارد که به عنوان تست غربالگری در جامعه پزشکی استفاده شود، ولی نقش مهمی را در فرایند درمان و بعد از درمان و تعیین پیش‌آگهی و بازگشت بیماری ایفا می‌کند.
در این تحقیق سعی شده است ارتباط بین CA-125 بالا و وجود سرطان تخمدان ارزیابی شود تا بتوان ارزش کاربردی بودن اندازه‌گیری CA-125 به عنوان تست غربالگری مشخص شود.
مواد و روش‌ها
در این مطالعه مقطعی که به صورت اپیدمیولوژیک توصیفی با جنبه‌های تحلیلی انجام گرفت، همه تست‌های CA-125 انجام‌شده در سال‌های 1397 تا 1394 در بیمارستان ولایت قزوین که مرکز ریفرال دانشگاهی برای انجام این تست در قزوین است، از نظر داشتن یا نداشتن سرطان تخمدان بررسی شد. به علاوه میزان CA-125 در افراد سالم و مقادیر CA-125 در بیماران مبتلا به سرطان تخمدان مقایسه شد. نمونه سرم بیماران برای انجام این آزمایش مورد نیاز است. همچنین اندازه‌گیری میزان CA-125 با استفاده از روش ECL (الکترو کمیلومینسانس)که دقیق‌ترین روش انجام این آزمایش در حال حاضر است و با کیت Roch در یک آزمایشگاه واحد توسط یک فرد با تجربه صورت گرفت. مقادیر نرمال CA-125 بین U/mL 0-35 در نظر گرفته شد.
در مرحله بعد چک‌لیستی تهیه و اطلاعات بیماران اعم از سن، علت شکایت بیماران، تشخیص بیماری و میزان CA-125 در آن ثبت شد. در‌نهایت داده‌های حاصل از این مطالعه وارد نرم‌افزار SPSS نسخه 21 شد. یافته‌های توصیفی، استخراج و حساسیت و ویژگی تعیین شد. از آزمون تی تست برای مقایسه میانگین سنی استفاده شده و مقادیر احتمال کمتر از 0/05 معنادار در نظر گرفته شد. همه مواردی که به بیمار پس از انجام آزمایش دسترسی وجود نداشت و داشتن یا نداشتن سرطان تخمدان مشخص نبود، از مطالعه کنار گذاشته شد.
یافته‌ها
از میان چهارصد تست انجام‌شده در مدت چهار سال، 141 مورد (3/35 درصد) دارای تشخیص قطعی بیماری سرطان تخمدان بودند، در‌حالی‌که در 259 مورد باقی‌مانده (64/7 درصد) سرطان تخمدان با تشخیص نمونه پاتولوژی رد شده بود. به طور کلی مقادیر CA-125 در 167 مورد (41/8 درصد) منفی و در 233 مورد (58/2 درصد) مثبت گزارش شد.
میانگین سنی در شرکت‌کنندگان مطالعه، 57/97 سال با انحراف معیار 17/3 سال بود. جوان‌ترین نمونه هفده سال و مسن‌ترین آن‌ها 98 سال سن داشتند.
میانگین سنی در گروه با تشخیص سرطان تخمدان 14/6±60/16 سال و در گروه سالم از نظر سرطان تخمدان 94/84±54/17 سال بود. نتایج آزمون تی مستقل در این مورد نشان داد که ارتباط میان سن و سطوح سرمی CA-125 از نظر آماری معنادار است (0/003=P).
ارتباط میان سطوح CA-125 و تشخیص سرطان تخمدان ارزیابی شد. ارتباط میان این دو پارامتر در جدول شماره 1 خلاصه شده است.
.jpg)
نتایج آزمون کای‌اسکوئر در این رابطه نشان داد سطوح CA-125 با وجود سرطان تخمدان ارتباط آماری معناداری دارد (0/0001>P).
در‌نهایت نیز پارامترهای مربوط به ارزش تشخیصی اندازه‌گیری CA-125 برای بررسی موارد سرطان تخمدان محاسبه شد. نتایج این بررسی نشان داد، حساسیت آزمون 80/1 درصد، ویژگی 53/6 درصد، ارزش اخباری مثبت 48/4 درصد و ارزش اخباری منفی 83 درصد است.
نتیجه‌گیری
در این مطالعه 400 نمونه که در مدت چهار سال بین سال 1394 و 1397 به بیمارستان ولایت قزوین مراجعه کرده بودند از نظر تشخیص سرطان تخمدان و سطوح بیومارکر CA-125 بررسی شدند. از این میان 35/3 درصد دارای تشخیص قطعی بیماری سرطان تخمدان بودند، در‌حالی‌که در 64/7 درصد سرطان تخمدان با تشخیص نمونه پاتولوژی رد شده بود. به طور کلی، مقادیر CA-125 در 41/8 درصد منفی و در 58/2 درصد مثبت گزارش شد. نتایج آنالیز تحلیلی در این مورد نشان داد سن و سطوح سرمی CA-125 از ارتباط آماری معنادار داشتند.
در‌نهایت مشخص شد که سطوح CA-125 با وجود سرطان تخمدان ارتباط آماری معناداری دارد. به علاوه، در رابطه با ارزش تشخیصی CA-125 در بررسی موارد سرطان تخمدان، حساسیت آزمون 80/1 درصد، ویژگی 53/6 درصد، ارزش اخباری مثبت 48/4 درصد و ارزش اخباری منفی 83 درصد به دست آمد.
مطالعات مختلفی در ایران و سایر نقاط جهان ارتباط میان CA-125 و سرطان تخمدان را بررسی کرده‌اند. در این راستا لیک و همکاران که در سال 2018 در سوئد به بررسی ارزش تشخیصی CA-125 ،HE4 و ROMA در تعیین ریسک بدخیمی توده‌های تخمدانی پرداختند، نشان دادند که CA-125 نسبت به HE4 به عنوان بیومارکر شناسایی زنان مبتلا به سرطان تخمدان مزیت دارد [10].
در مطالعه‌ای مشابه، جعفری شبیری و همکاران در سال 2015 تحقیقی با هدف بررسی ارزش تشخیصی CA-125 ،HE4 و ROMA در تشخیص سرطان تخمدان ترتیب دادند و در‌نهایت این نتیجه گرفته شد که میانگین سرمی CA-125 ،HE4 و ROMA به طور معناداری بین موارد خوش‌خیم و بدخیم متفاوت است و مشخص شد که اندازه‌گیری HE4 و ROMA درمقایسه با CA-125 قابلیت و قدرت تشخیص موارد بدخیم را نداشت [11].
در مقایسه با دو مطالعه فوق اگرچه در مطالعه حاضر تنها بیومارکر CA-125 بررسی شد، اما مطالعه ما نیز نشان داد سطوح بالای CA-125 با وجود سرطان تخمدان ارتباط آماری معنادار قوی با P بسیار پایین دارد؛ بنابراین نتایج مطالعه ما با مطالعه لیک، جعفری شبیری و همکاران مطابقت دارد.
به علاوه، در مقایسه با دو مطالعه فوق اگرچه ارزش اخباری مثبت در مطالعه ما مقدار کمتری به دست آمد، اما مقادیر حساسیت و ویژگی و ارزش اخباری منفی آزمون تقریباً با نتایج این دو مطالعه هم‌خوانی دارد.
نتایج مطالعه یوسفی و همکاران در سال 1393 که به بررسی مقایسه‌ای سطح سرمی HSP70 و CA-125 در بیماران مبتلا به سرطان اپی‌تلیال تخمدان و بیماران با توده خوش‌خیم تخمدانی پرداختند، نشان داد میانگین سن بیماران دارای توده بدخیم به طور معناداری بیشتر از بیماران دارای توده خوش‌خیم بود [12].
در مقایسه با نتایج مطالعه ایشان سن در مطالعه ما ارتباط آماری معناداری با وجود سرطان تخمدان داشت. به علاوه، ایشان نشان دادند که متوسط سطح CA125 و HSP70 در گروه با تومور بدخیم اپی‌تلیال تخمدان به طور معناداری بالاتر از گروه خوش‌خیم بود و نتیجه‌گیری کردند که می‌توان از HSP70 در کنار CA125 جهت تشخیص زودرس توده های بدخیم تخمدانی استفاده کرد.
در مقایسه با نتایج مطالعه ایشان، نتایج مطالعه ما نیز بیانگر وجود ارتباط آماری معنادار بین سرطان تخمدان و سطوح CA-125 بود که با نتایج مطالعه یوسفی و همکاران مطابقت دارد. به علاوه، در مطالعه‌ای که در سال 2015 در هند توسط پالاوی آناد انجام شد، شماری از بیماران بیمارستان کانپور که با علائم اولیه درد شکم و نازایی و... مراجعه کرده بودند، تحت بررسی با تست بیومارکر CA-125 قرار گرفتند که در افرادی که سطح این فاکتور بالا بوده است، آمار سرطان تخمدان افزایش بیشتری داشته است [13].
نتایج مطالعه پالاوی آناد و همکاران که بیانگر ارزش بالای بیوماکر CA-125 در تعیین تشخیص سرطان تخمدان بوده است، هم‌راستا با نتایج مطالعه ما است.
همچنین نتایج مطالعه عرب و همکاران در سال 1390 که تأثیر افزودن اندازه‌گیری CA-125 سرمی به سونوگرافی در افزایش دقت تشخیص بدخیمی قبل از جراحی در بیماران توده تخمدانی را بررسی کردند حاکی از آن بود که افزودن اندازه‌گیری CA-125 به نتایج سونوگرافی در پیش‌بینی بدخیمی توده‌های تخمدان نسبت به در نظر گرفتن سونوگرافی به تنهایی به دقت تشخیص می‌افزاید [14].
نتایج کلی این مطالعه نیز با نتایج مطالعه ما هم‌خوانی دارد. نتایج مطالعات دیگری نیز بیانگر نقش بررسی این بیومارکر در تشخیص زودرس سرطان تخمدان است.
چنانچه باشی‌زاده فاخر و همکاران در سال 2018 به بررسی ارزش تشخیصی سطوح سرمی CEA ،CA-125و ROMA در کارسینوم سروز تخمدان با درجه بدخیمی پایین پرداختند، نشان دادند، سطوح سرمی CA-125 ،CEA و ROMA در بیمارانی که در مرحله ابتدایی کارسینوم سروزی تخمدان قرار داشتند، بیشتر از بیماران با تومور خوش‌خیم بود. نتایج این مطالعه بیانگر آن بود که CA-125 ،ROMA و CEA می‌توانند به عنوان بیومارکر برای تشخیص زودهنگام کارسینوم سروزی تخمدان در نظر گرفته شوند [15].
اما نتایج مطالعات حاکی از آن است که بیومارکر CA-125 علاوه بر نشان دادن بدخیمی تخمدان، نقش پیش‌گویی‌کننده بر پیش‌آگهی و پاسخ به درمان نیز است.
چنانچه یوسفی و همکاران در سال 1385 عوامل خطرساز و عوامل مؤثر در تعیین پیش‌آگهی سرطان تخمدان را بررسی کرده و گزارش کردند که نازایی از مهم‌ترین عوامل خطرساز و سطح سرمی تومور مارکر CA-125 از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده پیش‌آگهی سرطان تخمدان بودند [16].
همچنین در مطالعه‌ای که در سال 2009 توسط گوپتا در آمریکا انجام شد نقش ارتباط CA-125 با بقای بیماران در سرطان تخمدان بررسی شد که نتیجه حاصله حاکی از آن بود که هر‌چه میزان کفایت درمان بیشتر باشد، سطح CA-125 پایین‌تر بوده و میزان بقا بیشتر است [17]. نتایج مطالعه گوپتا و همکاران بیانگر ارزش پیش‌گویی‌کننده مؤثر CA-125 در سرطان تخمدان است که با نتایج مطالعه ما تقریباً هم‌راستا است.
نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه نشان داد که سن و سطوح سرمی CA-125 ارتباط آماری معنادار داشتند و در‌نهایت مشخص شد که سطوح CA-125 با وجود سرطان تخمدان ارتباط آماری معناداری دارد. در این مطالعه، 35/3 درصد دارای تشخیص قطعی بیماری سرطان تخمدان بودند. به طور کلی، مقادیر CA-125 در 41/8 درصد منفی و در 58/2 درصد مثبت گزارش شد. حساسیت آزمون 80/1 درصد، ویژگی 53/5 درصد، ارزش اخباری مثبت 48/4 درصد و ارزش اخباری منفی 83 درصد به دست آمد.
نتایج این مطالعه نشان داد سن و سطوح سرمی CA-125 ارتباط آماری معنادار داشتند و مشخص شد که سطوح CA-125 با وجود سرطان تخمدان ارتباط آماری معناداری دارد. این تست حساسیت و ویژگی متوسط و ارزش اخباری مثبت پایین و ارزش اخباری منفی بالا دارد. پس به عنوان یک تومور مارکر، برای غربالگری مناسب نیست، ولی برای از بین بردن تومور ارزش دارد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
محققین به همه اصول پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های توصیه‌شده توسط معاهده هلسینکی در مورد رعایت اخلاق در پژوهش پای‌بند بودند. در‌نهایت نیز جهت حفظ مسائل رازداری، نتایج حاصل از این مطالعه بدون افشای نام و مشخصات قابل شناسایی بیماران گزارش شد. این مطالعه با کد اخلاق شمارهIR.QUMS. REC.1396.316 به تأیید شورای اخلاقی و پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی قزوین رسیده است.
حامی مالی
این تحقیق هیچ گونه کمک مالی از سازمان‌های تأمین مالی در بخش‌های عمومی ، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرد.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از بخش آزمایشگاه بیمارستان ولایت برای همکاری صمیمانه‌شان، خصوصاً سرکار خانم اسلامی و نیز سرکار خانم سمیعی و تحویل‌داری که در جواب‌دهی پاتولوژی همکاری داشته‌اند نهایت تشکر را داریم.
Refrences
1.Noori-Daloii MR, Rashvand Z. [Molecular genetics and gene therapy in ovarian cancer (Persian)]. Horizon Med Sci . 2010; 16(3):5-19. http://hms.gmu.ac.ir/article-1-959-en.html
2.Marjani M. [Epidemiology and risk factors of ovarian cancer (Persian)]. Nat Assoc Iran Gyneocol Obstet. 2010; 5(3):67-73. http://www.naigo.ir/fa/article/45
3.Chavoshi S, Heidari-keshel S, Rezaee Tavirani M, Ebrahimi M, Etedali A, Raessodati R, et al. [Tumor markers at a glance (Persian)]. J Iran Ilam Univ Med Sci. 2013; 21(6):143-59. http://sjimu.medilam.ac.ir/article-1-1480-fa.html
4.Sundar S, Neal RD, Kehoe S. Diagnosis of ovarian cancer. BMJ. 2015; 351:h4443. [DOI:10.1136/bmj.h4443]
5.Nolen BM, Lokshin AE. Biomarker testing for ovarian cancer: clinical utility of multiplex assays. Mol Diagn Ther J. 2013; 17(3):139-46. [DOI:10.1007/s40291-013-0027-6][PMID][PMCID]
6.Duraisamy S, Ramasamy S, Kharbanda S, Kufe D. Distinct evolution of the human carcinoma-associated transmembrane mucins, MUC1, MUC4 AND MUC16. Gene J May. 2012; 373:28-34. [DOI:10.1016/j.gene.2005.12.021][PMID]
7.Suh KS, Park SW, Castro A, Patel H, Blake P, Goy A. Ovarian cancer biomarkers for molecular biosensors and translational medicine. Expert Rev Mol Diagn. 2010; 10(8):1069-83. [DOI:10.1586/erm.10.87] [PMID]
8.Bast Jr RC, Klug TL, St John E, Jenison E, Niloff JM, Lazarus H, et al. A radioimmunoassay using a monoclonal antibody to monitor the course of epithelial ovarian cancer. N Engl J Med. 1983; 309(15):883-7. [DOI:10.1056/NEJM198310133091503] [PMID]
9.Göcze P, Vahrson H. [Ovarian carcinoma antigen (CA 125) and ovarian cancer (clinical follow-up and prognostic studies) (Hu)]. Orv Hetil. 1993; 134(17):915-8. [PMID]
10.Lycke M, Kristjansdottir B, Sundfeldt K. A multicenter clini(cal trial validating the performance of HE4, CA125, risk of ovarian malignancy algorithm and risk of malignancy index. Gynecol Oncol. 2018; 151(1):159-65. [DOI:10.1016/j.ygyno.2018.08.025] [PMID]
11.Jafari Shobeiri M, Parizad Nasirkandy M, Nazari F, Ouladsahebmadarek E, Sayyah-Melli M, Mostafa Gharabaghi P, et al. Diagnostic value of HE4, CA125 and risk of ovarian malignancy algorithm in detecting ovarian cancer. Int J Womens Health Reprod Sci. 2015; 3:208-11. [DOI:10.15296/ijwhr.2015.43]
12.Yousefi Z, Hasanzadeh Mofrad M, Kazemianfar Z, Ayatollahi H, Tavassoli F, Beyranvandi M, et al. Comparison of serum levels of HSP70 and CA125 in patients with epithelial ovarian cancer and patients with benign ovarian masses. Iran J Obstet Gynecol Infertil. 2014; 17(101):1-5. [DOI:10.22038/IJOGI.2014.2913]
13.Anand P, Choudhury V. A case study of assessment of CA-125 levels in the rural population of Kanpur. J Med Res. 2015; 1(5):139-41. http://www.medicinearticle.com/JMR_201515_04.pdf
14.Arab M, Maktabi M, Zham H, Kimiaei P, Davalo S. Is ovarian mass malignancy prediction accuracy increased by adding serum CA125 measurement to sonographic findings? Avicenna J Clin Med. 2012; 18(4):37-40. http://sjh.umsha.ac.ir/article-1-211-en.html
15.Bashizadeh-Fakhar H, Rezaie-Tavirani M, Zali H, Faraji R, Kazem Nejad E, et al. The Diagnostic value of serum CEA, CA-125, and ROMA index in low-grade serous ovarian cancer. Int J Cancer Manag. 2018; 11(5):e63397. [DOI:10.5812/ijcm.63397]
16.Yousefi Z, Homaei F. [Risk factors and factors in determining the prognosis of ovarian cancer (Persian)]. J Med Counc Iran. 2006; 24(3):279-88. http://jmciri.ir/article-1-1080-fa.html
17.Gupta D, Lis CG. Role of CA125 in predicting ovarian cancer survival - a review of the epidemiological literature. J Ovarian Res. 2009; 2:13. [DOI:10.1186/1757-2215-2-13][PMID][PMCID]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
