دوره 24، شماره 2 - ( خرداد و تیر 1400 )
جلد 24 شماره 2 صفحات 267-256 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Azadi P, Sarlak H, Nourmohammadi S. Comparing Enamel Microhardness in Decidous Teeth With Primary Carious Lesions After Applying Three Fluoride Containing Materials in Vitro. J Arak Uni Med Sci 2021; 24 (2) :256-267
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6310-fa.html
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6310-fa.html
آزادی پوران، سرلک حمید، نورمحمدی شیما. مقایسه تغییرات میکروهاردنس مینای دندان‌های شیری دچار پوسیدگی اولیه پس از کاربرد سه ماده متفاوت حاوی فلوراید (خمیر دندان، وارنیش و دهانشویه) در شرایط آزمایشگاهی. مجله دانشگاه علوم پزشكي اراك. 1400; 24 (2) :256-267
پوران آزادی1 
، حمید سرلک1 ، شیما نورمحمدی 2
، حمید سرلک1 ، شیما نورمحمدی 2
1- گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران.
2- گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران. ، shima.nourmohammadi@arakmu.ac.ir
2- گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران. ، shima.nourmohammadi@arakmu.ac.ir
متن کامل [PDF 4893 kb]
(688 دریافت)
| چکیده (HTML) (1136 مشاهده)
.jpg)
.jpg)
References:
1.Taher NM, Alkhamis HA, Dowaidi SM. The influence of resin infiltration system on enamel microhardness and surface roughness: An in vitro study. Saudi Dent J. 2012; 24(2):79-84. [DOI:10.1016/j.sdentj.2011.10.003]
2.Robinson C, Shore RC, Brookes SJ, Strafford S, Wood S, Kirkham J. The chemistry of enamel caries. Critical Reviews in Oral Biology & Medicine. 2000; 11(4):481-95 [DOI:10.1177/10454411000110040601]
3.Wang YL, Chang HH, Chiang YC, Lu YC, Lin CP. Effects of fluoride and epigallocatechin gallate on soft-drink-induced dental erosion of enamel and root dentin. J Formos Med Assoc. 2018; 117(4):276-82 [DOI:10.1016/j.jfma.2018.01.020][PMID]
4.Nowak A, Christensen JR, Mabry TR, Townsend JA, Wells MH, editors. Pediatric Dentistry-E-Book: Infancy through adolescence. Elsevier Health Sciences; 2018. https://books.google.com/books?id=kXhaDwAAQBAJ&dq=
5.Zakizade M, Davoudi A, Akhavan A, Shirban F. Effect of resin infiltration technique on improving surface hardness of enamel lesions: A systematic review and meta-analysis. J Evid Based Dent Pract. 2020; 20(2):101405. [DOI:10.1016/j.jebdp.2020.101405] [PMID]
6.Hosoya Y, Marshall S, Watanabe L, Marshall G. Microhardness of carious deciduous dentin. Oper Dent. 2000; 25(2):81-9. [PMID]
7.Dionysopoulos D, Tolidis K, Sfeikos T. Effect of CPP-ACPF and nano-hydroxyapatite preventive treatments on the susceptibility of enamel to erosive challenge. Oral Health Prev Dent. 2019; 17(4):357-64. http://www.quintpub.com/journals/ohpd/abstract.php?article_id=19692
8.Creeth JE, Parkinson CR, Burnett GR, et al. Effects of a sodium fluoride- and phytate-containing dentifrice on remineralisation of enamel erosive lesions-an in situ randomised clinical study. Clin Oral Investig. 2018;22(7):2543-2552. [DOI:10.1007/s00784-018-2351-z]
9.Kim MJ, Lee SH, Lee NY, Lee IH. Evaluation of the effect of PVA tape supplemented with %2.26 fluoride on enamel demineralization using microhardness assessment and scanning electron microscopy: In vitro study. Arch Oral Biol. 2013; 58(2):160-6. [DOI:10.1016/j.archoralbio.2012.06.015][PMID]
10.Rošin-Grget K, Peroš K, Šutej I, Bašić K. The cariostatic mechanisms of fluoride. Acta medica academica. Acta Med Acad. 2013; 42(2):179-88. [DOI:10.5644/ama2006-124.85] [PMID]
11.Hiiri A, Ahovuo-Saloranta A, Nordblad A, Mäkelä M. Pit and fissure sealants versus fluoride varnishes for preventing dental decay in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2010; (3):CD003067. [DOI:10.1002/14651858.CD003067.pub3][PMID]
12.Mohammadi N, Farahmand Far MH. Effect of fluoridated varnish and silver diamine fluoride on enamel demineralization resistance in primary dentition. J Indian Soc Pedod Prev Dent. 2018; 36(3):257-61. [DOI:10.4103/JISPPD.JISPPD_4_18][PMID]
13.Gatti A, Camargo LB, Imparato JC, Mendes FM, Raggio DP. Combination effect of fluoride dentifrices and varnish on deciduous enamel demineralization. Braz Oral Res. 2011; 25(5):433-8. [DOI:10.1590/S1806-83242011000500010][PMID]
14.Pancu G, Andrian S, Iovan G, Ghiorghe A, Topoliceanu C, Moldovanu A, et al. Study regarding the assessment of enamel microhardness in incipient carious lesions treated by Icon method. Rom J Oral Rehab. 2011; 3(4):94-100. https://www.rjor.ro/study-regarding-the-assessment-of-enamel-microhardness-in-incipient-carious-lesions-treated-by-icon-method/
15.Huang GJ, Roloff-Chiang B, Mills BE, Shalchi S, Spiekerman C, Korpak AM, et al. Effectiveness of MI Paste Plus and PreviDent fluoride varnish for treatment of white spot lesions: A randomized controlled trial. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2013; 143(1):31-41. [DOI:10.1016/j.ajodo.2012.09.007][PMID][PMCID]
16.Cury JA, Andaló Tenuta LM. Enamel remineralization: controlling the caries disease or treating early caries lesions? Braz Oral Res. 2009; 23(Suppl 1):23-30. [DOI:10.1590/S1806-83242009000500005][PMID]
17.Arafa A. Synergetic remineralization effectiveness of calcium, phosphate and fluoride based systems in primary teeth. Pediat Dent J. 2017; 27(1):65-71. [DOI:10.1016/j.pdj.2016.12.003]
متن کامل: (1015 مشاهده)
مقدمه
پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن جهان است [1]. پوسیدگی دندان دارای اتیولوژی چند عاملی است و نتیجه برهم کنش فاکتورهای میکروبیال، رژیم غذایی، میزبان و زمان است [2].
کاربرد روش‌های پیشگیرانه در جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی کمک‌کننده بوده و از هزینه‌های درمانی می‌کاهد. از مزایای روش‌های پیشگیرانه، حفظ ساختار دندان، ارزان‌تر و در دسترس‌تر بودن و عدم نیاز به تجهیزات مختلف و گران است.
در مطالعات آزمایشگاهی و بالینی بسیاری از محصولات حاوی فلوراید موضعی نتایج مثبتی در پیشگیری از پوسیدگی دندان نشان داده‌اند [3]. روند ایجاد پوسیدگی فرایندی پویا شامل چرخه‌های دمینرالیزاسیون و رمینرالیزاسیون است [1].
در روند پوسیدگی تاج، بافت سخت دندان (مینا و سپس عاج) در اثر اسید تولیدشده توسط باکتری‌های پوسیدگی‌زا (عمدتاً استرپتوکوک موتانس) مواد معدنی کلسیم و فسفر را از دست داده و به تدریج از بین می‌روند [4]. ضایعات پوسیدگی اولیه اولین علامت بروز پوسیدگی در مینا هستند که این مرحله بسیار مهم است، زیرا با تغییر شرایط محیط اطراف این ضایعات می‌توان از پیشرفت پوسیدگی جلوگیری کرد [5].
مستعدترین ناحیه بروز پوسیدگی در دندان‌های دائمی پیت و فیشورها با شیوع 90 درصد است که از این میزان دو‌سوم آن در سطوح اکلوزالی رخ می‌دهد، در‌حالی‌که مستعدترین ناحیه بروز پوسیدگی در دندان‌های شیری سطوح صاف پروگزیمالی است. شیوع پوسیدگی اکلوزالی در دندان‌های شیری 44 درصد است [3].
در مراحل قبل از رویش دندان، جذب فلوراید موجب ورود آن به ساختار در حال تشکیل عاج و مینای دندان‌های رویش‌نیافته می‌شود. این مسئله دندان‌ها را پس از رویش به داخل حفره دهان در برابر حمله اسید مقاوم‌تر می‌کند [6]. استفاده از فلوراید در بازیابی مواد معدنی مینا مؤثر بوده و منجر به افزایش میکروهاردنس مینا می‌شود [7].
اثرات فلوراید هم به صورت موضعی و هم سیستمیک طبقه‌بندی می‌شوند. اثرات سیستمیک می‌تواند با خوردن آب و غذاهای حاوی فلوراید یا رژیم فلوراید مکمل به دست آید. اثرات فلورایدهای موضعی از طریق تماس خمیر دندان‌ها، دهانشویه‌ها، ژل‌ها، فوم‌ها و وارنیش‌های حاوی فلوراید موجود به دست می‌آید [8].
مینا توسط سلول‌هایی که منشأ آنها لایه جنینی اکتودرم بوده و آملوبلاست خوانده می‌شود، تشکیل می‌شود. از نظر شیمیایی، ساختمان مینا کریستالی است و مقادیر زیادی مواد معدنی دارد که مشتمل بر 98-95 درصد وزنی ماده غیرآلی است. ساختار مینا دارای 1 تا 2 درصد اجزای آلی و آب که حدود 4 درصد وزنی است.
مینا دارای میلیون‌ها منشور مینایی است که بزرگ‌ترین جزء ساختمان آن را تشکیل می‌دهند. منشورها به صورت متراکم کنار هم و در مسیری موج مانند و به شکل درهم‌تنیده از محل اتصال عاج با مینا تا سطح خارجی دندان امتداد دارند و این حالت در دندان‌های شیری و دائمی مشاهده می‌شود [9].
فلوراید از سه طریق موجب پیشگیری از پوسیدگی دندانی و یا متوقف کردن ضایعات پوسیدگی می‌شود:
1) سیستمیک: با قرار گرفتن در ساختار مینا حین تشکیل و تکامل دندان
2) موضعی: با کمک به رمینرالیزاسیون و مهار دمینرالیزاسیون ساختار دندان پس از رویش
3) موضعی: با مهار گلیکولیز در میکروارگانیسم‌هایی که از این راه مانع فعالیت باکتری‌های پوسیدگی‌زا برای متابولیزه کردن کربوهیدرات‌ها و تولید اسید می‌شود.
وارنیش‌های فلوراید موادی هستند که دارای ماده زمینه‌ای طبیعی یا مصنوعی بوده و نمک فلوراید حل‌شده داخل یک حلال مثل اتانول درون این ماده زمینه‌ای قرار می‌گیرد. وارنیش فلوراید به صورت یک لایه نازک به سطوح دندانی آغشته شده و این لایه در عرض چند ثانیه با جذب رطوبت در محیط سفت می‌شود و طی 24 تا 48 ساعت از سطح دندان پاک می‌شود [6].
در افراد با ریسک پوسیدگی بالا، عموماً وارنیش فلوراید با رژیم سالانه سه بار ( هر چهار ماه یکبار) توصیه می‌شود که البته تحقیقات نشان داده که رژیم درمانی سالیانه فشرده‌تر، شامل سه بار کاربرد با فواصل ده روزه (طی یک ماه) به اندازه کاربرد چهار ماه یکبار مؤثر است [10].
اصطلاح خمیر دندان از دو کلمه Dens به معنای دندان و Fricare به معنای پاک کردن مشتق شده است. خمیر دندان مورد استفاده در مطالعه حاضر، حاوی کمپلکس CPP-ACPF (کازئین فسفوپپتید فسفات کلسیم فلوراید آمورف)، سدیم فلوراید 2 درصد و کلسیم فسفات Mm187 بود.
اعمال خمیر دندان‌ها عبارت‌اند از: سفید‌کنندگی، پالیش کردن، اثر ضدپوسیدگی، تقویت سلامت لثه، ایجاد احساس تمیزی و کنترل بوی بد دهان.
دهانشویه‌ها محصولات کمکی جهت ارتقای سلامت دهان و دندان بوده و به هیچ وجه جایگزین مسواک و نخ دندان نمی‌شوند. دهانشویه‌ها بر اساس غلظت و کاربردشان به صورت روزانه یا هفتگی توصیه می‌شوند [11]. فلوراید موجود در دهانشویه، سدیم فلوراید 2 درصد است.
دهانشویه‌ها انواع مختلف دارد:
1) دهانشویه آنتی‌باکتریال (جهت بهبود وضعیت لثه و بافت نرم دهان)
2) دهانشویه فلورایددار
3) دهانشویه خوشبوکننده
درمان دندان‌های شیری در کودکان، به‌خصوص در سنین پایین که همکاری آنها برای دریافت اقدامات درمانی ضعیف است، همواره یکی از چالش‌های دندان‌پزشکان به شمار می‌رود.
با توجه به ساختار متفاوت دندان‌های شیری نسبت به دندان‌های دائمی و پیشرفت سریع پوسیدگی و در‌نتیجه درگیری پالپ، همواره درمان‌های زودرس و غیرتهاجمی در جلوگیری از پوسیدگی یا متوقف کردن روند پوسیدگی در مراحل اولیه (Early/White spot lesions) در کودکان از اولویت بالایی برخوردار بوده است [12].
تا کنون مطالعات آزمایشگاهی بسیاری جهت مقایسه تأثیر مواد مختلف بر افزایش میکروهاردنس مینای دندان انجام شده است، اما اغلب روی دندان‌های دائمی انسان و یا دندان‌های حیوانات صورت گرفته‌اند.
از آنجا که مینای دندان‌های شیری از لحاظ ساختار میکروسکوپی تفاوت آشکاری با دندان‌های دائمی دارد، در مطالعه حاضر بر آن شدیم تا به مقایسه تأثیر سه ماده حاوی فلوراید بر تغییرات میکروهاردنس مینای دندان‌های شیری دارای پوسیدگی اولیه که به صورت مصنوعی و در شرایط آزمایشگاهی ایجاد شده‌اند، بپردازیم.
مواد و روش‌ها
در این مطالعه آزمایشگاهی از 45 دندان مولر شیری کشیده‌شده انسان استفاده شد. جمع‌آوری نمونه‌ها به گونه‌ای انجام شد که حداکثر زمان نگهداری آنها بیش از سه ماه نباشد. نمونه‌های جمع‌آوری‌شده پس از 24 ساعت غوطه‌ور شدن در محلول تیمول 0/1 درصد جهت ضدعفونی شدن، با کاربرد برس با هندپیس دورکند از هرگونه دبری پاک و با آب مقطر شست‌وشو داده شده و تا زمان مطالعه در محلول نرمال سالین در دمای اتاق نگهداری شدند.
با استفاده از دیسک برنده الماسی بلوک‌های مینایی با ابعاد 1×4×4 میلی‌متر از سطح باکال تهیه و در آکریل سلف کیور آکروپارس (آکریل مونومر آکروپارس آکروپارس ایران) مانت شدند. جهت حذف خطای احتمالی ناشی از موازی نبودن سطح بلوک مینایی مانت شده با افق در مرحله تست میکروهاردنس، از یک اسلب شیشه‌ای به عنوان راهنما هنگام مانت کردن استفاده شد. در‌نهایت سطح پشتی آکریل‌ها به طور تصادفی از 1 تا 45 شماره‌گذاری شدند. سطح بلوک مینایی از لحاظ مزیودیستالی به طور فرضی به سه قسمت مساوی تقسیم شد.
مرحله اول سنجش میکروهاردنس: برای اندازه‌گیری میکروهاردنس مینای سالم، اولین ناحیه فرضی از سمت چپ (از سمت شماره‌گذاری شده) مجدداً به سه قسمت فوقانی، میانی و تحتانی تقسیم شد (تصویر شماره 1).
پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن جهان است [1]. پوسیدگی دندان دارای اتیولوژی چند عاملی است و نتیجه برهم کنش فاکتورهای میکروبیال، رژیم غذایی، میزبان و زمان است [2].
کاربرد روش‌های پیشگیرانه در جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی کمک‌کننده بوده و از هزینه‌های درمانی می‌کاهد. از مزایای روش‌های پیشگیرانه، حفظ ساختار دندان، ارزان‌تر و در دسترس‌تر بودن و عدم نیاز به تجهیزات مختلف و گران است.
در مطالعات آزمایشگاهی و بالینی بسیاری از محصولات حاوی فلوراید موضعی نتایج مثبتی در پیشگیری از پوسیدگی دندان نشان داده‌اند [3]. روند ایجاد پوسیدگی فرایندی پویا شامل چرخه‌های دمینرالیزاسیون و رمینرالیزاسیون است [1].
در روند پوسیدگی تاج، بافت سخت دندان (مینا و سپس عاج) در اثر اسید تولیدشده توسط باکتری‌های پوسیدگی‌زا (عمدتاً استرپتوکوک موتانس) مواد معدنی کلسیم و فسفر را از دست داده و به تدریج از بین می‌روند [4]. ضایعات پوسیدگی اولیه اولین علامت بروز پوسیدگی در مینا هستند که این مرحله بسیار مهم است، زیرا با تغییر شرایط محیط اطراف این ضایعات می‌توان از پیشرفت پوسیدگی جلوگیری کرد [5].
مستعدترین ناحیه بروز پوسیدگی در دندان‌های دائمی پیت و فیشورها با شیوع 90 درصد است که از این میزان دو‌سوم آن در سطوح اکلوزالی رخ می‌دهد، در‌حالی‌که مستعدترین ناحیه بروز پوسیدگی در دندان‌های شیری سطوح صاف پروگزیمالی است. شیوع پوسیدگی اکلوزالی در دندان‌های شیری 44 درصد است [3].
در مراحل قبل از رویش دندان، جذب فلوراید موجب ورود آن به ساختار در حال تشکیل عاج و مینای دندان‌های رویش‌نیافته می‌شود. این مسئله دندان‌ها را پس از رویش به داخل حفره دهان در برابر حمله اسید مقاوم‌تر می‌کند [6]. استفاده از فلوراید در بازیابی مواد معدنی مینا مؤثر بوده و منجر به افزایش میکروهاردنس مینا می‌شود [7].
اثرات فلوراید هم به صورت موضعی و هم سیستمیک طبقه‌بندی می‌شوند. اثرات سیستمیک می‌تواند با خوردن آب و غذاهای حاوی فلوراید یا رژیم فلوراید مکمل به دست آید. اثرات فلورایدهای موضعی از طریق تماس خمیر دندان‌ها، دهانشویه‌ها، ژل‌ها، فوم‌ها و وارنیش‌های حاوی فلوراید موجود به دست می‌آید [8].
مینا توسط سلول‌هایی که منشأ آنها لایه جنینی اکتودرم بوده و آملوبلاست خوانده می‌شود، تشکیل می‌شود. از نظر شیمیایی، ساختمان مینا کریستالی است و مقادیر زیادی مواد معدنی دارد که مشتمل بر 98-95 درصد وزنی ماده غیرآلی است. ساختار مینا دارای 1 تا 2 درصد اجزای آلی و آب که حدود 4 درصد وزنی است.
مینا دارای میلیون‌ها منشور مینایی است که بزرگ‌ترین جزء ساختمان آن را تشکیل می‌دهند. منشورها به صورت متراکم کنار هم و در مسیری موج مانند و به شکل درهم‌تنیده از محل اتصال عاج با مینا تا سطح خارجی دندان امتداد دارند و این حالت در دندان‌های شیری و دائمی مشاهده می‌شود [9].
فلوراید از سه طریق موجب پیشگیری از پوسیدگی دندانی و یا متوقف کردن ضایعات پوسیدگی می‌شود:
1) سیستمیک: با قرار گرفتن در ساختار مینا حین تشکیل و تکامل دندان
2) موضعی: با کمک به رمینرالیزاسیون و مهار دمینرالیزاسیون ساختار دندان پس از رویش
3) موضعی: با مهار گلیکولیز در میکروارگانیسم‌هایی که از این راه مانع فعالیت باکتری‌های پوسیدگی‌زا برای متابولیزه کردن کربوهیدرات‌ها و تولید اسید می‌شود.
وارنیش‌های فلوراید موادی هستند که دارای ماده زمینه‌ای طبیعی یا مصنوعی بوده و نمک فلوراید حل‌شده داخل یک حلال مثل اتانول درون این ماده زمینه‌ای قرار می‌گیرد. وارنیش فلوراید به صورت یک لایه نازک به سطوح دندانی آغشته شده و این لایه در عرض چند ثانیه با جذب رطوبت در محیط سفت می‌شود و طی 24 تا 48 ساعت از سطح دندان پاک می‌شود [6].
در افراد با ریسک پوسیدگی بالا، عموماً وارنیش فلوراید با رژیم سالانه سه بار ( هر چهار ماه یکبار) توصیه می‌شود که البته تحقیقات نشان داده که رژیم درمانی سالیانه فشرده‌تر، شامل سه بار کاربرد با فواصل ده روزه (طی یک ماه) به اندازه کاربرد چهار ماه یکبار مؤثر است [10].
اصطلاح خمیر دندان از دو کلمه Dens به معنای دندان و Fricare به معنای پاک کردن مشتق شده است. خمیر دندان مورد استفاده در مطالعه حاضر، حاوی کمپلکس CPP-ACPF (کازئین فسفوپپتید فسفات کلسیم فلوراید آمورف)، سدیم فلوراید 2 درصد و کلسیم فسفات Mm187 بود.
اعمال خمیر دندان‌ها عبارت‌اند از: سفید‌کنندگی، پالیش کردن، اثر ضدپوسیدگی، تقویت سلامت لثه، ایجاد احساس تمیزی و کنترل بوی بد دهان.
دهانشویه‌ها محصولات کمکی جهت ارتقای سلامت دهان و دندان بوده و به هیچ وجه جایگزین مسواک و نخ دندان نمی‌شوند. دهانشویه‌ها بر اساس غلظت و کاربردشان به صورت روزانه یا هفتگی توصیه می‌شوند [11]. فلوراید موجود در دهانشویه، سدیم فلوراید 2 درصد است.
دهانشویه‌ها انواع مختلف دارد:
1) دهانشویه آنتی‌باکتریال (جهت بهبود وضعیت لثه و بافت نرم دهان)
2) دهانشویه فلورایددار
3) دهانشویه خوشبوکننده
درمان دندان‌های شیری در کودکان، به‌خصوص در سنین پایین که همکاری آنها برای دریافت اقدامات درمانی ضعیف است، همواره یکی از چالش‌های دندان‌پزشکان به شمار می‌رود.
با توجه به ساختار متفاوت دندان‌های شیری نسبت به دندان‌های دائمی و پیشرفت سریع پوسیدگی و در‌نتیجه درگیری پالپ، همواره درمان‌های زودرس و غیرتهاجمی در جلوگیری از پوسیدگی یا متوقف کردن روند پوسیدگی در مراحل اولیه (Early/White spot lesions) در کودکان از اولویت بالایی برخوردار بوده است [12].
تا کنون مطالعات آزمایشگاهی بسیاری جهت مقایسه تأثیر مواد مختلف بر افزایش میکروهاردنس مینای دندان انجام شده است، اما اغلب روی دندان‌های دائمی انسان و یا دندان‌های حیوانات صورت گرفته‌اند.
از آنجا که مینای دندان‌های شیری از لحاظ ساختار میکروسکوپی تفاوت آشکاری با دندان‌های دائمی دارد، در مطالعه حاضر بر آن شدیم تا به مقایسه تأثیر سه ماده حاوی فلوراید بر تغییرات میکروهاردنس مینای دندان‌های شیری دارای پوسیدگی اولیه که به صورت مصنوعی و در شرایط آزمایشگاهی ایجاد شده‌اند، بپردازیم.
مواد و روش‌ها
در این مطالعه آزمایشگاهی از 45 دندان مولر شیری کشیده‌شده انسان استفاده شد. جمع‌آوری نمونه‌ها به گونه‌ای انجام شد که حداکثر زمان نگهداری آنها بیش از سه ماه نباشد. نمونه‌های جمع‌آوری‌شده پس از 24 ساعت غوطه‌ور شدن در محلول تیمول 0/1 درصد جهت ضدعفونی شدن، با کاربرد برس با هندپیس دورکند از هرگونه دبری پاک و با آب مقطر شست‌وشو داده شده و تا زمان مطالعه در محلول نرمال سالین در دمای اتاق نگهداری شدند.
با استفاده از دیسک برنده الماسی بلوک‌های مینایی با ابعاد 1×4×4 میلی‌متر از سطح باکال تهیه و در آکریل سلف کیور آکروپارس (آکریل مونومر آکروپارس آکروپارس ایران) مانت شدند. جهت حذف خطای احتمالی ناشی از موازی نبودن سطح بلوک مینایی مانت شده با افق در مرحله تست میکروهاردنس، از یک اسلب شیشه‌ای به عنوان راهنما هنگام مانت کردن استفاده شد. در‌نهایت سطح پشتی آکریل‌ها به طور تصادفی از 1 تا 45 شماره‌گذاری شدند. سطح بلوک مینایی از لحاظ مزیودیستالی به طور فرضی به سه قسمت مساوی تقسیم شد.
مرحله اول سنجش میکروهاردنس: برای اندازه‌گیری میکروهاردنس مینای سالم، اولین ناحیه فرضی از سمت چپ (از سمت شماره‌گذاری شده) مجدداً به سه قسمت فوقانی، میانی و تحتانی تقسیم شد (تصویر شماره 1).
.jpg)
در هر ناحیه یک بار تست میکروهاردنس با روش Vicker’s و با استفاده از دستگاهKoopa hardness tester (Koopa hardness tester microhardness type,Model:MH2.1.2-Koopa-Iran) انجام گرفته که فرورونده الماسی کار گذاشته شده در دستگاه در مینای دندان فرو می‌رفت و با نیروی ایجادشده یک لوزی که شامل دو قطر d1 و d2 است را ایجاد می‌کرد و با محاسبه میکروهاردنس نمونه‌ها به وسیله اندازه قطرهای لوزی تشکیل‌شده عدد حاصله با دو رقم اعشار ثبت شده، سپس میانگین این سه عدد محاسبه و به عنوان میکروهاردنس مینای سالم هر یک از 45 نمونه در مرحله اول ثبت شد. با توجه به مطالعات قبلی صورت گرفته، نیروی وارد‌شده توسط دستگاه سیصد گرم و Dwell time پانزده ثانیه تنظیم شد [13].
ایجاد پوسیدگی مصنوعی: هدف از این مرحله دمینرالیزاسیون تا حد امکان مشابه همه نمونه‌ها به منظور شبیه‌سازی پوسیدگی اولیه در بلوک‌های مینایی بود. با بررسی مطالعات مختلف در مطالعه حاضر از محلول دمینرالیزه‌کننده استاندارد حاوی 2/2 میلی‌مول2CaCl ، 2/2 میلی‌مول (KH) 34PO، 0/5 مول استیک اسید با pH تقریبی 4/4 استفاده شد.
نمونه‌ها به مدت 120 ساعت در محلول فوق و در انکوباتور با دمای 37 درجه سانتیگراد نگهداری شدند و pH محلول به طور روزانه با استفاده از pH meter مانیتور شد. با توجه به بافر بودن محلول و زمان نسبتاً کوتاه نگهداری نمونه‌ها درون آن، pH طی این مدت همچنان اسیدی و تقریباً ثابت (در محدوده 5-4) باقی ماند. پس از گذشت مدت تعیین‌شده، نمونه‌ها از محلول دمینرالیزه‌کننده خارج و با آب مقطر شست‌وشو داده شدند.
مرحله دوم سنجش میکروهاردنس: در این مرحله در یک سوم میانی (سمت راست آزمایش انجام‌شده در مرحله اول)، مشابه مرحله قبلی میکروهاردنس در سه نقطه فوقانی، میانی و تحتانی اندازه‌گیری شد و میانگین به صورت عددی واحد به عنوان میکروهاردنس هر نمونه پس از دمینرالیزاسیون ثبت شد.
بعد از ایجاد پوسیدگی اولیه مصنوعی و ثبت میکروهاردنس آنها، با توجه به اینکه پس از مانت کردن ، نمونه‌ها به طور تصادفی از یک تا 45 شماره‌گذاری شده بودند، شماره‌های یک تا پانزده در گروه اول (وارنیش فلوراید)، شماره‌های شانزده تا سی در گروه دوم (دهانشویه فلوراید) و شماره‌های 31 تا 45 در گروه سوم (خمیر دندان فلوراید دار) قرار گرفتند.
گروه‌های مورد مطالعه به صورت زیر بودند:
گروه اول: سطح نمونه‌ها پس از شست‌وشو با آب مقطر با فشار ملایم هوا خشک شده و سپس یک لایه از وارنیش فلوراید 5 درصد (V-Varnish, korea) با استفاده از میکروبراش موجود در بسته‌بندی، روی سطح نمونه‌ها قرار داده شد و بعد از آن به جهت فراهم ساختن رطوبت لازم برای ستینگ وارنیش و شبیه‌سازی محیط دهان، نمونه‌ها به مدت 24 ساعت درون آب مقطر غوطه‌ور شده و در انکوباتور با دمای 37 درجه نگهداری شدند. این عمل سه مرتبه با فاصله ده روز انجام شد.
گروه دوم: سطح نمونه‌ها پس از شست‌وشو با آب مقطر بر اساس دستور کارخانه سازنده با دهانشویه (Mouth wash OralB 0.12 درصد Complete, America) هر هفته دو مرتبه به مدت سی ثانیه غوطه‌ور شده و این عمل طی سه هفته انجام شد و در آب مقطر غوطه‌ور و در انکوباتور با دمای 37 درجه سانتیگراد نگهداری شد.
گروه سوم: روی سطح نمونه‌ها پس از شست‌وشو با آب مقطر، خمیر دندان (GC MI Paste plus 0/2 درصد، GC ،Japan) روزی یک مرتبه، به مدت دو دقیقه و طی بیست روز با براش تمیز مسواک زده شدند. پس از مسواک زدن اضافات خمیر دندان با رول پنبه از روی نمونه‌ها پاک شده و مشابه دو گروه دیگر به مدت سه هفته درون آب مقطر غوطه‌ور و در انکوباتور با دمای 37 درجه سانتیگراد نگهداری شدند.
مرحله سوم سنجش میکروهاردنس: در این مرحله در یک سوم سمت راست، مشابه مراحل قبلی میکروهاردنس در سه نقطه فوقانی، میانی و تحتانی اندازه‌گیری شد و میانگین به صورت عددی واحد به عنوان میکروهاردنس هر نمونه پس از دمینرالیزاسیون ثبت شد.
یافته‌ها
تعداد 45 دندان مولر شیری انسان جمع‌آوری شده، در سه گروه پانزده تایی مورد مطالعه قرار گرفتند. با توجه به توزیع نرمال نمونه‌ها از شاخص میانگین جهت نشان دادن نتایج به‌دست‌آمده در این مطالعه استفاده شد.
میانگین‌های میکروهاردنس بین سه گروه وارنیش فلوراید، دهانشویه و خمیر دندان در مرحله مینای سالم تفاوت معناداری با هم ندارند؛ بنابراین می‌توان گفت مینای سالم همه نمونه‌ها از ابتدا وضعیت تقریباً یکسانی داشته‌اند (0/246=P).
میانگین میکروهاردنس نمونه‌های هر سه گروه مورد مطالعه پس از ایجاد پوسیدگی مصنوعی تفاوت معناداری با هم نداشت، که با توجه به یکسان بودن شرایط دمینرالیزاسیون این نتیجه دور از ذهن نبود (0/996=P). بر اساس یافته‌های حاصل از مطالعه حاضر، میانگین میکروهاردنس (در هر سه گروه) پس از ایجاد پوسیدگی مصنوعی نسبت به مینای سالم به طور معناداری کاهش یافته است (0/05>P).
میانگین میکروهاردنس مینای سالم در گروه اول مورد مطالعه 347/89 VH و بعد از ایجاد پوسیدگی مصنوعی 257/37 VH بود و بعد از کاربرد وارنیش V-Varnish 5 درصد سه مرتبه و با فواصل ده روز روی سطح نمونه‌ها میانگین میکروهاردنس به 329/30 VH رسید که نشان‌دهنده افزایش میکروهاردنس در این گروه بود (تصویر شماره 2).
ایجاد پوسیدگی مصنوعی: هدف از این مرحله دمینرالیزاسیون تا حد امکان مشابه همه نمونه‌ها به منظور شبیه‌سازی پوسیدگی اولیه در بلوک‌های مینایی بود. با بررسی مطالعات مختلف در مطالعه حاضر از محلول دمینرالیزه‌کننده استاندارد حاوی 2/2 میلی‌مول2CaCl ، 2/2 میلی‌مول (KH) 34PO، 0/5 مول استیک اسید با pH تقریبی 4/4 استفاده شد.
نمونه‌ها به مدت 120 ساعت در محلول فوق و در انکوباتور با دمای 37 درجه سانتیگراد نگهداری شدند و pH محلول به طور روزانه با استفاده از pH meter مانیتور شد. با توجه به بافر بودن محلول و زمان نسبتاً کوتاه نگهداری نمونه‌ها درون آن، pH طی این مدت همچنان اسیدی و تقریباً ثابت (در محدوده 5-4) باقی ماند. پس از گذشت مدت تعیین‌شده، نمونه‌ها از محلول دمینرالیزه‌کننده خارج و با آب مقطر شست‌وشو داده شدند.
مرحله دوم سنجش میکروهاردنس: در این مرحله در یک سوم میانی (سمت راست آزمایش انجام‌شده در مرحله اول)، مشابه مرحله قبلی میکروهاردنس در سه نقطه فوقانی، میانی و تحتانی اندازه‌گیری شد و میانگین به صورت عددی واحد به عنوان میکروهاردنس هر نمونه پس از دمینرالیزاسیون ثبت شد.
بعد از ایجاد پوسیدگی اولیه مصنوعی و ثبت میکروهاردنس آنها، با توجه به اینکه پس از مانت کردن ، نمونه‌ها به طور تصادفی از یک تا 45 شماره‌گذاری شده بودند، شماره‌های یک تا پانزده در گروه اول (وارنیش فلوراید)، شماره‌های شانزده تا سی در گروه دوم (دهانشویه فلوراید) و شماره‌های 31 تا 45 در گروه سوم (خمیر دندان فلوراید دار) قرار گرفتند.
گروه‌های مورد مطالعه به صورت زیر بودند:
گروه اول: سطح نمونه‌ها پس از شست‌وشو با آب مقطر با فشار ملایم هوا خشک شده و سپس یک لایه از وارنیش فلوراید 5 درصد (V-Varnish, korea) با استفاده از میکروبراش موجود در بسته‌بندی، روی سطح نمونه‌ها قرار داده شد و بعد از آن به جهت فراهم ساختن رطوبت لازم برای ستینگ وارنیش و شبیه‌سازی محیط دهان، نمونه‌ها به مدت 24 ساعت درون آب مقطر غوطه‌ور شده و در انکوباتور با دمای 37 درجه نگهداری شدند. این عمل سه مرتبه با فاصله ده روز انجام شد.
گروه دوم: سطح نمونه‌ها پس از شست‌وشو با آب مقطر بر اساس دستور کارخانه سازنده با دهانشویه (Mouth wash OralB 0.12 درصد Complete, America) هر هفته دو مرتبه به مدت سی ثانیه غوطه‌ور شده و این عمل طی سه هفته انجام شد و در آب مقطر غوطه‌ور و در انکوباتور با دمای 37 درجه سانتیگراد نگهداری شد.
گروه سوم: روی سطح نمونه‌ها پس از شست‌وشو با آب مقطر، خمیر دندان (GC MI Paste plus 0/2 درصد، GC ،Japan) روزی یک مرتبه، به مدت دو دقیقه و طی بیست روز با براش تمیز مسواک زده شدند. پس از مسواک زدن اضافات خمیر دندان با رول پنبه از روی نمونه‌ها پاک شده و مشابه دو گروه دیگر به مدت سه هفته درون آب مقطر غوطه‌ور و در انکوباتور با دمای 37 درجه سانتیگراد نگهداری شدند.
مرحله سوم سنجش میکروهاردنس: در این مرحله در یک سوم سمت راست، مشابه مراحل قبلی میکروهاردنس در سه نقطه فوقانی، میانی و تحتانی اندازه‌گیری شد و میانگین به صورت عددی واحد به عنوان میکروهاردنس هر نمونه پس از دمینرالیزاسیون ثبت شد.
یافته‌ها
تعداد 45 دندان مولر شیری انسان جمع‌آوری شده، در سه گروه پانزده تایی مورد مطالعه قرار گرفتند. با توجه به توزیع نرمال نمونه‌ها از شاخص میانگین جهت نشان دادن نتایج به‌دست‌آمده در این مطالعه استفاده شد.
میانگین‌های میکروهاردنس بین سه گروه وارنیش فلوراید، دهانشویه و خمیر دندان در مرحله مینای سالم تفاوت معناداری با هم ندارند؛ بنابراین می‌توان گفت مینای سالم همه نمونه‌ها از ابتدا وضعیت تقریباً یکسانی داشته‌اند (0/246=P).
میانگین میکروهاردنس نمونه‌های هر سه گروه مورد مطالعه پس از ایجاد پوسیدگی مصنوعی تفاوت معناداری با هم نداشت، که با توجه به یکسان بودن شرایط دمینرالیزاسیون این نتیجه دور از ذهن نبود (0/996=P). بر اساس یافته‌های حاصل از مطالعه حاضر، میانگین میکروهاردنس (در هر سه گروه) پس از ایجاد پوسیدگی مصنوعی نسبت به مینای سالم به طور معناداری کاهش یافته است (0/05>P).
میانگین میکروهاردنس مینای سالم در گروه اول مورد مطالعه 347/89 VH و بعد از ایجاد پوسیدگی مصنوعی 257/37 VH بود و بعد از کاربرد وارنیش V-Varnish 5 درصد سه مرتبه و با فواصل ده روز روی سطح نمونه‌ها میانگین میکروهاردنس به 329/30 VH رسید که نشان‌دهنده افزایش میکروهاردنس در این گروه بود (تصویر شماره 2).
.jpg)
اختلاف معناداری بین میانگین میکروهاردنس مراحل اول و دوم اندازه‌گیری و مرحله دوم و سوم اندازه‌گیری وجود دارد، اما بین میانگین مراحل اول و سوم اندازه‌گیری تفاوت معناداری وجود ندارد که نشان می‌دهد تأثیر مثبت وارنیش فلوراید در افزایش رمینرالیزاسیون مینای دچار پوسیدگی مصنوعی تا حدی است که تفاوت آن نسبت به مینای سالم معنادار نیست (0/126=P) (تصویر شماره 2).
در گروه دوم مورد مطالعه، میانگین میکروهاردنس مینای سالم 313/89 VH بود که پس از ایجاد پوسیدگی مصنوعی این مقدار به 254/69 VH کاهش یافت و پس از دریافت دهانشویه هفته‌ای دو مرتبه و به مدت سه هفته، میانگین میکروهاردنس نمونه‌ها به 268/67 VH افزایش یافت.
بین میکروهاردنس اندازه‌گیری‌شده در مراحل اول و دوم و نیز اول و سوم تفاوت معنادار وجود دارد، اما با وجود افزایش میکروهاردنس بعد از تأثیر دهانشویه 0/12 Oral B درصد بین میکروهاردنس اندازه‌گیری‌شده در مراحل دوم و سوم تفاوت معناداری مشاهده نشد.
در گروه سوم مورد مطالعه نیز اندازه‌گیری‌ها مانند دو گروه قبل انجام شد و میانگین میکروهاردنس مینای سالم 331/45 VH بود که پس از ایجاد پوسیدگی مصنوعی این مقدار به 255/90 VH کاهش یافت و پس از استفاده از خمیر دندان به طور روزانه و طی یک دوره بیست روزه میانگین میکروهاردنس نمونه‌ها به 263/27 VH رسید.
در این گروه نیز مانند گروه دوم بین میکروهاردنس اندازه‌گیری‌شده در مراحل اول و دوم، اول و سوم تفاوت معنادار وجود دارد، اما با وجود افزایش میکروهاردنس بعد از تأثیر خمیر دندان 0.2 GC MI Paste plus درصد بین میکروهاردنس اندازه‌گیری‌شده در مراحل دوم و سوم تفاوت معناداری مشاهده نشد.
تأثیر وارنیش فلوراید5 V-Varnish درصد بر افزایش میکروهاردنس مینای دچار پوسیدگی مصنوعی، نسبت به دهانشویه 0/12 Oral B درصد و خمیر دندان GC MI Paste plus 0/2 درصد به طور معناداری بیشتر بود. تغییرات میکروهاردنس بین گروه‌های خمیردندان و دهانشویه از لحاظ آماری معنادار نشد.
بحث
در این مطالعه آزمایشگاهی به بررسی تغییرات میکروهاردنس مینای دندان‌های شیری دچار پوسیدگی اولیه (ایجادشده به صورت مصنوعی) پس از کاربرد وارنیش فلوراید V-varnish، دهانشویه Oral B Complete و خمیردندان GC MI Paste plus پرداخته شد.
هدف از انجام سیکل دمینرالیزاسیون و رمینرالیزاسیون به صورت آزمایشگاهی بررسی اثربخشی ترکیبات حاوی فلوراید برای محافظت از مینای دمینرالیزه در برابر اسید است [14]. روند مورد استفاده در این مطالعه استفاده از فرمول استاندارد به منظور شبیه‌سازی شرایط دهان بود که مواد اسیدی و فعالیت باکتری‌های پوسیدگی‌زا باعث دمینرالیزاسیون مینای دندان و ایجاد پوسیدگی اولیه (White Spot Lesion) می‌شود.
از آنجا که مشخص شده است که محتوا و نحوه انتشار فلوراید در مینا بسته به نوع دندان متفاوت است، تنها دندان‌های مولر شیری جهت این مطالعه انتخاب شدند و چون وجود ضایعات اولیه، شیار و ترک در دندان، سبب افزایش جذب فلوراید می‌شود [15]، در این مطالعه تنها دندان‌هایی که به وسیله معاینه کلینیکی سالم تشخیص داده شدند، انتخاب شدند.
دلیل ایجاد پوسیدگی مصنوعی در این مطالعه این بود که شرایط همه نمونه‌ها تا حد امکان مشابه باشد تا میزان دمینرالیزاسیون و عمق ضایعه در مطالعه عامل مداخله‌گر نباشد، همچنین نشان داده شده است که محصولات حاوی فلوراید در ضایعات پوسیدگی اولیه به دلیل وجود خلل و فرج بیشتر جذب بالاتری دارند [16].
تا کنون مطالعات آزمایشگاهی بسیاری جهت مقایسه تأثیر مواد مختلف بر افزایش میکروهاردنس مینای دندان انجام شده که اغلب روی دندان‌های دائمی کشیده‌شده انسان یا دندان‌های حیوانات صورت گرفته است. با توجه به تفاوت ساختار دندان‌های شیری و دائمی انسان، نیاز به انجام مطالعه مشابه روی دندان‌های شیری وجود دارد که مطالعات آرافا [17] و گاتی [13] به بررسی این موضوع پرداخته‌اند. مطالعه حاضر به مقایسه مواد متفاوتی نسبت به مطالعات قبلی پرداخته است.
در مطالعات آرافا و گاتی نیز از دندان‌های شیری انسان که در آنها پوسیدگی مصنوعی القا شده بود، استفاده شد. نتایج مطالعات فوق نشان داد که میکروهاردنس مینا در گروه وارنیش فلوراید بیشتر از سایر گروه‌های مورد مطالعه است که مطابق با نتایج مطالعه حاضر است. به نظر می رسد بالاتر بودن غلظت فلوراید موجود در وارنیش فلوراید و همچنین ماهیت روش مورد استفاده (وارنیش نسبت به دهانشویه و خمیر دندان) در معنادار شدن افزایش میکروهاردنس گروه وارنیش نسبت به دو گروه دیگر تأثیر‌گذار بوده است.
نتایج حاصل از این مطالعه فرض مبنی بر عدم وجود تفاوت معنادار میانگین تغییرات میکروهاردنس بین گروه وارنیش، دهانشویه و خمیر دندان را رد می‌کند.
نتیجه‌گیری
با توجه به ویژگی‌های مطلوب وارنیش فلوراید، از‌جمله کاربرد ساده آن برای کودکان کم سن (حتی قبل از یک سالگی)، حجم کم ماده مورد استفاده، کاهش احتمال بلع و عدم نیاز به حفظ ایزولاسیون پس از اعمال آن روی دندان و نیز با توجه به بالاتر بودن غلظت فلوراید موجود در وارنیش نسبت به خمیر دندان و دهانشویه پیشنهاد می‌شود وارنیش فلوراید برای کودکان در معرض خطر بالای پوسیدگی سالی سه مرتبه یا رژیم سه مرتبه با فواصل ده روزه طی یک ماه استفاده شود.
همچنین با توجه به افزایش میکروهاردنس مینای دچار پوسیدگی اولیه پس از کاربرد دهانشویه توصیه می‌شود پس از سن شش سالگی از دهانشویه‌های حاوی فلوراید استفاده شود.
با وجود اینکه طبق مطالعه حاضر کمترین بهبود میکروهاردنس در گروه خمیر دندان مشاهده شد، با توجه به افزایش میکروهاردنس مینای دچار پوسیدگی اولیه و اینکه کاربرد مسواک همراه با خمیر دندان رایج‌ترین روش کنترل پلاک و رعایت بهداشت دهان و دندان در منزل است، همچنان توصیه به مصرف منظم خمیر دندان حاوی فلوراید در کودکان بعد از سن 3-2 سالگی می‌شود (جدول شماره 1).
.jpg)
پیشنهادها
1. با توجه به کمتر بودن مطالعات در ارتباط با تأثیر دهانشویه حاوی فلوراید بر میکروهاردنس مینای دندان‌های شیری نسبت به مطالعاتی که تأثیر وارنیش فلوراید و خمیر دندان را بررسی کرده‌اند، پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده بیشتر به بررسی تأثیر دهانشویه با برندها و غلظت‌های متفاوت بر میکروهاردنس مینای دندان‌های شیری بپردازند.
2. با توجه به آزمایشگاهی بودن مطالعه، پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده روی ضایعات پوسیدگی اولیه در شرایط کلینیکی نیز بررسی شوند تا مشکل بازسازی کامل شرایط دهان از بین برود.
3. پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده روی تعداد نمونه‌های بیشتری انجام شود.
4. با توجه به محدودیت مواد موردنیاز برای بهداشت دهان و دندان در شرایط فعلی کشور، پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده روی محصولات ساخت داخل کشور انجام شود.
این مقاله از رساله دکتری نویسنده اول در گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اراک استخراج شده است.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه با کد اخلاق IR.ARAKMU.REC.1397.264 در کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه علوم پزشکی اراک به ثبت رسیده است.
حامی مالی
این تحقیق هیچ گونه کمک مالی از سازمان‌های تأمین مالی در بخش‌های عمومی ، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرد.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان معیارهای استاندارد نویسندگی بر اساس پیشنهادات کمیته بین‌المللی ناشران مجلات پزشکی (ICMJE) را دارا بودند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
در گروه دوم مورد مطالعه، میانگین میکروهاردنس مینای سالم 313/89 VH بود که پس از ایجاد پوسیدگی مصنوعی این مقدار به 254/69 VH کاهش یافت و پس از دریافت دهانشویه هفته‌ای دو مرتبه و به مدت سه هفته، میانگین میکروهاردنس نمونه‌ها به 268/67 VH افزایش یافت.
بین میکروهاردنس اندازه‌گیری‌شده در مراحل اول و دوم و نیز اول و سوم تفاوت معنادار وجود دارد، اما با وجود افزایش میکروهاردنس بعد از تأثیر دهانشویه 0/12 Oral B درصد بین میکروهاردنس اندازه‌گیری‌شده در مراحل دوم و سوم تفاوت معناداری مشاهده نشد.
در گروه سوم مورد مطالعه نیز اندازه‌گیری‌ها مانند دو گروه قبل انجام شد و میانگین میکروهاردنس مینای سالم 331/45 VH بود که پس از ایجاد پوسیدگی مصنوعی این مقدار به 255/90 VH کاهش یافت و پس از استفاده از خمیر دندان به طور روزانه و طی یک دوره بیست روزه میانگین میکروهاردنس نمونه‌ها به 263/27 VH رسید.
در این گروه نیز مانند گروه دوم بین میکروهاردنس اندازه‌گیری‌شده در مراحل اول و دوم، اول و سوم تفاوت معنادار وجود دارد، اما با وجود افزایش میکروهاردنس بعد از تأثیر خمیر دندان 0.2 GC MI Paste plus درصد بین میکروهاردنس اندازه‌گیری‌شده در مراحل دوم و سوم تفاوت معناداری مشاهده نشد.
تأثیر وارنیش فلوراید5 V-Varnish درصد بر افزایش میکروهاردنس مینای دچار پوسیدگی مصنوعی، نسبت به دهانشویه 0/12 Oral B درصد و خمیر دندان GC MI Paste plus 0/2 درصد به طور معناداری بیشتر بود. تغییرات میکروهاردنس بین گروه‌های خمیردندان و دهانشویه از لحاظ آماری معنادار نشد.
بحث
در این مطالعه آزمایشگاهی به بررسی تغییرات میکروهاردنس مینای دندان‌های شیری دچار پوسیدگی اولیه (ایجادشده به صورت مصنوعی) پس از کاربرد وارنیش فلوراید V-varnish، دهانشویه Oral B Complete و خمیردندان GC MI Paste plus پرداخته شد.
هدف از انجام سیکل دمینرالیزاسیون و رمینرالیزاسیون به صورت آزمایشگاهی بررسی اثربخشی ترکیبات حاوی فلوراید برای محافظت از مینای دمینرالیزه در برابر اسید است [14]. روند مورد استفاده در این مطالعه استفاده از فرمول استاندارد به منظور شبیه‌سازی شرایط دهان بود که مواد اسیدی و فعالیت باکتری‌های پوسیدگی‌زا باعث دمینرالیزاسیون مینای دندان و ایجاد پوسیدگی اولیه (White Spot Lesion) می‌شود.
از آنجا که مشخص شده است که محتوا و نحوه انتشار فلوراید در مینا بسته به نوع دندان متفاوت است، تنها دندان‌های مولر شیری جهت این مطالعه انتخاب شدند و چون وجود ضایعات اولیه، شیار و ترک در دندان، سبب افزایش جذب فلوراید می‌شود [15]، در این مطالعه تنها دندان‌هایی که به وسیله معاینه کلینیکی سالم تشخیص داده شدند، انتخاب شدند.
دلیل ایجاد پوسیدگی مصنوعی در این مطالعه این بود که شرایط همه نمونه‌ها تا حد امکان مشابه باشد تا میزان دمینرالیزاسیون و عمق ضایعه در مطالعه عامل مداخله‌گر نباشد، همچنین نشان داده شده است که محصولات حاوی فلوراید در ضایعات پوسیدگی اولیه به دلیل وجود خلل و فرج بیشتر جذب بالاتری دارند [16].
تا کنون مطالعات آزمایشگاهی بسیاری جهت مقایسه تأثیر مواد مختلف بر افزایش میکروهاردنس مینای دندان انجام شده که اغلب روی دندان‌های دائمی کشیده‌شده انسان یا دندان‌های حیوانات صورت گرفته است. با توجه به تفاوت ساختار دندان‌های شیری و دائمی انسان، نیاز به انجام مطالعه مشابه روی دندان‌های شیری وجود دارد که مطالعات آرافا [17] و گاتی [13] به بررسی این موضوع پرداخته‌اند. مطالعه حاضر به مقایسه مواد متفاوتی نسبت به مطالعات قبلی پرداخته است.
در مطالعات آرافا و گاتی نیز از دندان‌های شیری انسان که در آنها پوسیدگی مصنوعی القا شده بود، استفاده شد. نتایج مطالعات فوق نشان داد که میکروهاردنس مینا در گروه وارنیش فلوراید بیشتر از سایر گروه‌های مورد مطالعه است که مطابق با نتایج مطالعه حاضر است. به نظر می رسد بالاتر بودن غلظت فلوراید موجود در وارنیش فلوراید و همچنین ماهیت روش مورد استفاده (وارنیش نسبت به دهانشویه و خمیر دندان) در معنادار شدن افزایش میکروهاردنس گروه وارنیش نسبت به دو گروه دیگر تأثیر‌گذار بوده است.
نتایج حاصل از این مطالعه فرض مبنی بر عدم وجود تفاوت معنادار میانگین تغییرات میکروهاردنس بین گروه وارنیش، دهانشویه و خمیر دندان را رد می‌کند.
نتیجه‌گیری
با توجه به ویژگی‌های مطلوب وارنیش فلوراید، از‌جمله کاربرد ساده آن برای کودکان کم سن (حتی قبل از یک سالگی)، حجم کم ماده مورد استفاده، کاهش احتمال بلع و عدم نیاز به حفظ ایزولاسیون پس از اعمال آن روی دندان و نیز با توجه به بالاتر بودن غلظت فلوراید موجود در وارنیش نسبت به خمیر دندان و دهانشویه پیشنهاد می‌شود وارنیش فلوراید برای کودکان در معرض خطر بالای پوسیدگی سالی سه مرتبه یا رژیم سه مرتبه با فواصل ده روزه طی یک ماه استفاده شود.
همچنین با توجه به افزایش میکروهاردنس مینای دچار پوسیدگی اولیه پس از کاربرد دهانشویه توصیه می‌شود پس از سن شش سالگی از دهانشویه‌های حاوی فلوراید استفاده شود.
با وجود اینکه طبق مطالعه حاضر کمترین بهبود میکروهاردنس در گروه خمیر دندان مشاهده شد، با توجه به افزایش میکروهاردنس مینای دچار پوسیدگی اولیه و اینکه کاربرد مسواک همراه با خمیر دندان رایج‌ترین روش کنترل پلاک و رعایت بهداشت دهان و دندان در منزل است، همچنان توصیه به مصرف منظم خمیر دندان حاوی فلوراید در کودکان بعد از سن 3-2 سالگی می‌شود (جدول شماره 1).
.jpg)
پیشنهادها
1. با توجه به کمتر بودن مطالعات در ارتباط با تأثیر دهانشویه حاوی فلوراید بر میکروهاردنس مینای دندان‌های شیری نسبت به مطالعاتی که تأثیر وارنیش فلوراید و خمیر دندان را بررسی کرده‌اند، پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده بیشتر به بررسی تأثیر دهانشویه با برندها و غلظت‌های متفاوت بر میکروهاردنس مینای دندان‌های شیری بپردازند.
2. با توجه به آزمایشگاهی بودن مطالعه، پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده روی ضایعات پوسیدگی اولیه در شرایط کلینیکی نیز بررسی شوند تا مشکل بازسازی کامل شرایط دهان از بین برود.
3. پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده روی تعداد نمونه‌های بیشتری انجام شود.
4. با توجه به محدودیت مواد موردنیاز برای بهداشت دهان و دندان در شرایط فعلی کشور، پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده روی محصولات ساخت داخل کشور انجام شود.
این مقاله از رساله دکتری نویسنده اول در گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اراک استخراج شده است.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه با کد اخلاق IR.ARAKMU.REC.1397.264 در کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه علوم پزشکی اراک به ثبت رسیده است.
حامی مالی
این تحقیق هیچ گونه کمک مالی از سازمان‌های تأمین مالی در بخش‌های عمومی ، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرد.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان معیارهای استاندارد نویسندگی بر اساس پیشنهادات کمیته بین‌المللی ناشران مجلات پزشکی (ICMJE) را دارا بودند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
References:
1.Taher NM, Alkhamis HA, Dowaidi SM. The influence of resin infiltration system on enamel microhardness and surface roughness: An in vitro study. Saudi Dent J. 2012; 24(2):79-84. [DOI:10.1016/j.sdentj.2011.10.003]
2.Robinson C, Shore RC, Brookes SJ, Strafford S, Wood S, Kirkham J. The chemistry of enamel caries. Critical Reviews in Oral Biology & Medicine. 2000; 11(4):481-95 [DOI:10.1177/10454411000110040601]
3.Wang YL, Chang HH, Chiang YC, Lu YC, Lin CP. Effects of fluoride and epigallocatechin gallate on soft-drink-induced dental erosion of enamel and root dentin. J Formos Med Assoc. 2018; 117(4):276-82 [DOI:10.1016/j.jfma.2018.01.020][PMID]
4.Nowak A, Christensen JR, Mabry TR, Townsend JA, Wells MH, editors. Pediatric Dentistry-E-Book: Infancy through adolescence. Elsevier Health Sciences; 2018. https://books.google.com/books?id=kXhaDwAAQBAJ&dq=
5.Zakizade M, Davoudi A, Akhavan A, Shirban F. Effect of resin infiltration technique on improving surface hardness of enamel lesions: A systematic review and meta-analysis. J Evid Based Dent Pract. 2020; 20(2):101405. [DOI:10.1016/j.jebdp.2020.101405] [PMID]
6.Hosoya Y, Marshall S, Watanabe L, Marshall G. Microhardness of carious deciduous dentin. Oper Dent. 2000; 25(2):81-9. [PMID]
7.Dionysopoulos D, Tolidis K, Sfeikos T. Effect of CPP-ACPF and nano-hydroxyapatite preventive treatments on the susceptibility of enamel to erosive challenge. Oral Health Prev Dent. 2019; 17(4):357-64. http://www.quintpub.com/journals/ohpd/abstract.php?article_id=19692
8.Creeth JE, Parkinson CR, Burnett GR, et al. Effects of a sodium fluoride- and phytate-containing dentifrice on remineralisation of enamel erosive lesions-an in situ randomised clinical study. Clin Oral Investig. 2018;22(7):2543-2552. [DOI:10.1007/s00784-018-2351-z]
9.Kim MJ, Lee SH, Lee NY, Lee IH. Evaluation of the effect of PVA tape supplemented with %2.26 fluoride on enamel demineralization using microhardness assessment and scanning electron microscopy: In vitro study. Arch Oral Biol. 2013; 58(2):160-6. [DOI:10.1016/j.archoralbio.2012.06.015][PMID]
10.Rošin-Grget K, Peroš K, Šutej I, Bašić K. The cariostatic mechanisms of fluoride. Acta medica academica. Acta Med Acad. 2013; 42(2):179-88. [DOI:10.5644/ama2006-124.85] [PMID]
11.Hiiri A, Ahovuo-Saloranta A, Nordblad A, Mäkelä M. Pit and fissure sealants versus fluoride varnishes for preventing dental decay in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2010; (3):CD003067. [DOI:10.1002/14651858.CD003067.pub3][PMID]
12.Mohammadi N, Farahmand Far MH. Effect of fluoridated varnish and silver diamine fluoride on enamel demineralization resistance in primary dentition. J Indian Soc Pedod Prev Dent. 2018; 36(3):257-61. [DOI:10.4103/JISPPD.JISPPD_4_18][PMID]
13.Gatti A, Camargo LB, Imparato JC, Mendes FM, Raggio DP. Combination effect of fluoride dentifrices and varnish on deciduous enamel demineralization. Braz Oral Res. 2011; 25(5):433-8. [DOI:10.1590/S1806-83242011000500010][PMID]
14.Pancu G, Andrian S, Iovan G, Ghiorghe A, Topoliceanu C, Moldovanu A, et al. Study regarding the assessment of enamel microhardness in incipient carious lesions treated by Icon method. Rom J Oral Rehab. 2011; 3(4):94-100. https://www.rjor.ro/study-regarding-the-assessment-of-enamel-microhardness-in-incipient-carious-lesions-treated-by-icon-method/
15.Huang GJ, Roloff-Chiang B, Mills BE, Shalchi S, Spiekerman C, Korpak AM, et al. Effectiveness of MI Paste Plus and PreviDent fluoride varnish for treatment of white spot lesions: A randomized controlled trial. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2013; 143(1):31-41. [DOI:10.1016/j.ajodo.2012.09.007][PMID][PMCID]
16.Cury JA, Andaló Tenuta LM. Enamel remineralization: controlling the caries disease or treating early caries lesions? Braz Oral Res. 2009; 23(Suppl 1):23-30. [DOI:10.1590/S1806-83242009000500005][PMID]
17.Arafa A. Synergetic remineralization effectiveness of calcium, phosphate and fluoride based systems in primary teeth. Pediat Dent J. 2017; 27(1):65-71. [DOI:10.1016/j.pdj.2016.12.003]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
