مقدمه
در حال حاضر جهان در حال ابتلا به بیماری همه‌گیر کووید 19 با ویروس کرونای جدید SARS-CoV-2 است که در اواخر سال 2019 در شهر ووهان واقع در استان هوبی چین مشاهده شد. علائم گزارش‌شده از کووید 19در درجه اول، علائم تنفسی با سندرم پریشانی حاد تنفسی است که درنهایت منجر به مرگ بیمار در شدیدترین موارد می‌شود [1]. با این حال، نشان داده شده است کووید 19بر سایر ارگان‌ها، از جمله مغز نیز تأثیر می‌گذارد و اخیراً گزارش‌هایی در مورد علائم عصبی ناشی از عفونت این ویروس به ثبت رسیده است [2]. نشانه‌هایی از ویژگی‌های نوروتروپیک SARS-CoV-2 وجود دارد. با این حال، در مورد مکانیسم‌های دقیق نحوه تأثیر آن بر عملکرد مغز اطلاعات کمی موجود است [3]. 
بر اساس مطالعات قبلی در زمینه بیماری‌های اپیدمی سارس یا ابولا، بروز یک بیماری ناگهانی و فوراً تهدید‌کننده زندگی می‌تواند فشارهای خارق‌العاده‌ای بر کارکنان کادر درمان ایجاد کند [4]. افزایش حجم کار، فرسودگی جسمی، تجهیزات نامناسب شخصی، انتقال بیمار و نیاز به تصمیم‌گیری اخلاقی دشوار در رابطه با جیره‌بندی مراقبت ممکن است تأثیرات چشمگیری بر بهزیستی جسمی و روحی آن‌ها بگذارد [5، 6]. انعطاف‌پذیری آن‌ها می‌تواند با انزوا و از بین رفتن حمایت‌های اجتماعی، خطر یا عفونت دوستان و نزدیکان و همچنین تغییرات شدید غالباً نگران‌کننده در روش کار، به خطر بیفتد [7]. بنابراین، کارکنان کادر درمانی به‌ویژه در برابر مشکلات سلامت روان، از جمله ترس، اضطراب، افسردگی و بی‌خوابی آسیب‌پذیر هستند [8]. اضطراب، استرس و نگرانی‌های فکری یک فرد از بابت دیدگاه اجتماع نسبت به فرد بیمار، از جمله اختلالات سلامت روانی هستند که در همه بیماری‌ها و اختلالات بیولوژیکی وجود دارند [9]. پیرو چنین شرایطی افزایش مدت‌زمان اقامت در منزل، سطح استرس، اضطراب و افسردگی بیشتر پیش‌بینی می‌شود؛ زیرا ممکن است قرنطینه خطر ایجاد یا تشدید چنین مشکلات روانی را به همراه داشته باشد [10]. همچنین انتظار می‌رود افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن سطح بالاتری از اختلالات روانی را ارائه دهند. کارمندان کادر اداری بیمارستان نیز با توجه به موقعیت شغلی روزانه با تعدادی ارباب رجوع در ارتباط هستند و به دنبال آن افزایش سطح استرس و اضطراب در این افراد حائز اهمیت است [11].
برقراری ارتباط روشن، محدودیت ساعات تغییر مکان، فراهم کردن مناطق استراحت و همچنین دسترسی گسترده و قوانین دقیق در مورد استفاده و مدیریت تجهیزات حفاظتی و آموزش‌های تخصصی در مورد بیماران کووید 19 می‌تواند اضطراب ناشی از ناآشنایی درک‌شده و غیرقابل کنترل بودن خطرات را کاهش دهد [12، 13]. نتایج مطالعه‌ای که توسط ژو و همکاران به منظور بررسی سطح آگاهی و نگرش کارکنان کادر درمان در شیوع کروناویروس جدید انجام شد، نشان داد 89 درصد از کل افراد مورد بررسی در این مطالعه، در مورد کووید 19 دانش کافی داشته‌اند. در این مطالعه پزشکان نسبت به پرستاران نمرات نگرش بالاتری کسب کردند [14]. نتایج مطالعه شی و همکاران با عنوان آگاهی و نگرش کارکنان پزشکی بیمارستان‌های روان‌پزشکی چین در مورد کووید 19 نشان داد در طول همه‌گیری کووید 19، 89/51 درصد از کارکنان پزشکی بیمارستان‌های روان‌پزشکی مورد مطالعه آگاهی گسترده‌ای از کووید 19 داشتند و 64/63 درصد آن‌ها آموزش‌های مربوطه را در بیمارستان‌ها تجربه کرده‌اند [15]. 
با توجه به موارد ذکرشده و خطرات بالاتر ابتلا به بیماری در کادر اداری که در ارتباط نزدیکی با کادر درمان هستند، بررسی وضعیت کادر اداری که نیرو‌های بسیار مهم و کلیدی در پیش‌برد اهداف هر بیمارستان محسوب می‌شوند، از نظر اطمینان از سلامت و کارکرد فردی آن‌ها در سازمان یک بیمارستان امری ضروری است و به ما این اجازه را خواهد داد تا به برنامه‌ریزی دقیقی در مورد شرایط کاری آن‌ها و در صورت نیاز تدوین برنامه‌های آموزشی مناسب بپردازیم. لذا هدف از انجام این مطالعه، مقایسه سطح آگاهی، نگرش و عملکرد کادر درمانی و اداری در مواجهه و عدم مواجهه با ویروس کووید 19 بود. 
مواد و روش‌ها 
مطالعه حاضر از نوع توصیفی مقطعی است که پس از اخذ معرفی‌نامه رسمی از معاونت پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی جهرم و دریافت کد اخلاق (IR.JUMS.REC.1399.040) روی کادر درمانی و اداری شاغل در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان جهرم که در مواجهه یا عدم مواجهه با بیماری کووید 19 بودند، به روش نمونه‌گیری سرشماری انجام شد. در این مطالعه پرسش‌نامه‌ها بدون نام در اختیار افراد شرکت‌کننده در مطالعه قرار گرفت و از آنان خواسته شد در صورت تمایل در مطالعه شرکت نمایند. از تمام افراد شرکت‌کننده در مطالعه رضایت‌نامه آگاهانه به صورت شفاهی گرفته شد. معیارهای ورود به مطالعه شامل کادر درمانی و اداری بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان جهرم اعم از طرحی، قراردادی، شرکتی، پیمانی و رسمی و سن بالای 18 سال و معیارهای خروج از مطالعه شامل ناقص بودن پرسش‌نامه‌ها و عدم تمایل برای تکمیل پرسش‌نامه‌ها بود. 
ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل دو پرسش‌نامه اطلاعات جمعیت‌شناختی و پرسش‌نامه محقق‌ساخته آگاهی، نگرش و عملکرد پرسنل درمانی و اداری در مورد ویروس کرونا (کووید 19) بود. پرسش‌نامه اطلاعات جمعیت‌شناختی شامل سن، جنسیت، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات، شغل، محل زندگی، بخش محل کار، سابقه کار، تعداد افرادی که در خانه با هم زندگی می‌کنید، سابقه مسافرت داخلی یا خارجی در یک ماه گذشته، ابتلا به بیماری کرونا و نوع استخدام بود. پنج سؤال نیز در رابطه با کروناویروس پرسیده شد. این پنج سؤال به صورت طیف لیکرت پنج‌گزینه‌ای (کاملاً مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، مخالفم و کاملاً مخالفم) بود. نمره‌گذاری به صورت کاملاً مخالفم=0، مخالفم=1، نظری ندارم=2، مخالفم=3 و کاملاً مخالفم=4 انجام شد. حداقل و حداکثر نمره‌دهی بین صفر تا 20 بود. 
پرسش‌نامه آگاهی، نگرش و عملکرد پرسنل درمانی و غیردرمانی در مورد ویروس کرونا (کووید 19) در حیطه آگاهی دارای ده سؤال در زمینه آگاهی عمومی از کرونا، شناخت علائم بیماری، راه‌های انتقال بیماری، گروه‌های در معرض خطر و تشخیص و پیشگیری بود. آگاهی عمومی از کرونا شامل شش سؤال بود. برای بررسی میزان آگاهی از شناخت علائم بیماری سؤالاتی در مورد علائم این بیماری مانند تب، سرفه، گلودرد، بدن‌درد، اسهال یا یبوست و سردرد پرسیده شد. این سؤالات با پاسخ‌دهی به صورت بلی، خیر و نمی‌دانم مورد بررسی قرار گرفت. 
برای بررسی میزان آگاهی از راه‌های انتقال بیماری نیز یک سؤال چهارگزینه‌ای در نظر گرفته شد که نمونه­‌ها می‌توانستند بیش از یک گزینه را انتخاب کنند. در صورت انتخاب گزینه‌های انتقال مستقیم در هنگام سرفه و لمس سطوح آلوده به ویروس و تماس با افراد آلوده (دست دادن، روبوسی، بغل کردن) هرکدام یک امتیاز مثبت و در صورت انتخاب گزینه مصرف شیر و گوشت حیوانات آلوده یک امتیاز منفی داده می‌شد. برای انتخاب گروه‌های در معرض خطر یک سؤال پنج‌گزینه‌ای در نظر گرفته شد که نمونه­‌ها می‌توانستند بیش از یک گزینه را انتخاب کنند. به هریک از گزینه‌های افراد با سن بالا، زنان حامله و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و داشتن بیماری زمینه‌ای (ابتلا به سرطان، بیماری‌های تنفسی مزمن، دیابت، بیماری نارسایی کلیه) یک امتیاز مثبت داده می‌شد و به گزینه «نمی‌دانم» صفر تعلق می‌گرفت. در قسمت تشخیص و پیشگیری چهار سؤال پرسیده شد. این سؤالات با پاسخ‌دهی به صورت بلی، خیر و نمی‌دانم بررسی شد. 
حیطه نگرش شامل هفده سؤال در مقیاس لیکرت سه‌گزینه‌ای بلی، خیر و نمی‌دانم بود که گزینه «بلی» با نمره 1 و گزینه‌های «خیر» و «نمی‌دانم» با نمره صفر نمره‌گذاری شدند. حداقل و حداکثر نمره‌دهی در این حیطه بین صفر تا 17 بود. 
حیطه عملکرد نیز شامل چهارده سؤال بود که یازده سؤال آن در مقیاس لیکرت سه‌گزینه‌ای بلی، خیر و نمی‌دانم بود و گزینه «بلی» با نمره 1 و گزینه‌های «خیر» و «نمی‌دانم» با نمره صفر نمره‌گذاری شدند. حداقل و حداکثر نمره‌دهی در این یازده سؤال در حیطه عملکرد بین صفر تا 11 بود. یک سؤال نیز به استفاده از ماسک اختصاص داده شد. این سؤال شامل چهار گزینه (استفاده نمی‌کنم، فقط در مکان‌های شلوغ و اجتماعات، اکثر مکان‌ها و همیشه) بود. بررسی ریسک ابتلا به کروناویروس نیز شامل دو سؤال در مقیاس لیکرت با گزینه­‌های خیلی کم تا خیلی زیاد بود. 
حیطه منبع دریافتی اطلاعات و میزان اعتماد (رسانه‌ها) نیز شامل دو سؤال در مقیاس لیکرت پنج‌گزینه‌ای با گزینه­‌های خیلی کم تا خیلی زیاد بود که از 1 تا 5 نمره‌گذاری شد. حداقل و حداکثر نمره‌دهی در این حیطه بین 1 تا 50 بود. 
روایی پرسش‌نامه با استفاده از نظرات پنج تن از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی جهرم تأیید شد. پایایی آن نیز با انجام یک مطالعه پایلوت 40نفری بررسی و ضریب آلفای کرونباخ به ­ترتیب برای متغیرهای آگاهی 0/723، نگرش 0/721، عملکرد 0/811، منبع اطلاعات 0/754 و اعتماد به رسانه­‌ها 0/728 گزارش شد.
تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 21 و با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی نظیر فراوانی و درصد در سطح معنی‌داری p<0/05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. 
یافته‌ها 
افراد شرکت‌کننده در این مطالعه 160 نفر از کادر اداری و درمانی بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان جهرم بودند (49/0 درصد اداری و 51/0 درصد درمانی). 65/0 درصد از این افراد زن و مابقی مرد بودند. اکثریت این افراد یعنی 84/3 درصد متأهل، 53/8 درصد ساکن منازل آپارتمانی، 90/6 درصد بدون سابقه مسافرت در ایام کرونا، 92/5 درصد بدون سابقه ابتلا به کرونا و 50/6 درصد استخدام غیررسمی بودند. از لحاظ سن بیشتر آزمودنی‌ها (56/6 درصد) در رده سنی 31 تا 40 سال قرار داشتند و به لحاظ سطح تحصیلات 69/4 درصد دارای مدرک لیسانس بودند. همچنین اکثریت افراد یعنی 41/3 درصد در خانوارهای چهارنفره زندگی می‌کردند (جدول شماره 1).


نتایج توصیفی مربوط به برخی سؤالات که مربوط به سنجش میزان ترس پرسنل از ابتلا به کرونا بود در جدول شماره 2 آمده است.


طبق این جدول ملاحظه می‌شود که اغلب پاسخ‌های داده‌شده به هر گویه، در هر دو گروه کادر درمان و اداری نزدیک به هم است. در مورد گویه «احتمال اینکه کرونا بگیرم زیاد است»، 54/5 درصد کادر درمان گزینه کاملاً موافق را انتخاب کرده‌اند، در حالی که این درصد برای کادر اداری 16/5 درصد است. 
برخی از گویه‌های پرسش‌نامه، اطلاعات عمومی و میزان آگاهی افراد حاضر در تحقیق را اندازه‌گیری می‌کردند (جداول شماره 3 و شماره 4). 




طبق نتایج حاصل، اکثریت قاطع افراد هر دو گروه به سؤالات مربوطه پاسخ صحیح دادند. درصد پاسخ‌های صحیح در کادر درمان نسبت به کادر اداری بیشتر بود.
در مورد انجام اقدامات لازم در صورت دارا بودن علائم مشکوک در خود یا دیگران، 58/2 درصد کادر اداری و 69/7 درصد کادر درمان اظهار کردند که درجه تب را اندازه‌گیری می‌کنند. 97/5 درصد کادر اداری و 98/7 درصد کادر درمان به پزشک مراجعه می‌کنند. همچنین 82/3 درصد کادر اداری و 80/3 درصد کادر درمان بیان کردند که از انجام فعالیت‌های عادی و روزمره اجتناب خواهند کرد. در تماس با افراد مشکوک، 98/7 درصد کادر اداری و 100 درصد کادر درمان از افراد مشکوک دوری می‌کنند (تصویر شماره 1). 

 

در مورد سؤالات مربوط به نگرش، اکثریت پرسنل حاضر در تحقیق گزینه صحیح را انتخاب کردند (جدول شماره 5). 


در مورد بهبود درمان در صورت تشخیص سریع 91/1 درصد کادر اداری و 85/5 درصد کادر درمان، در مورد درمان در خانه 62/0 درصد کادر اداری و 77/6 درصد کادر درمان، نقش آموزش بهداشت در پیشگیری هر دو گروه 100 درصد، خطرناکی بیماری 96/2 درصد کادر اداری و 97/4 درصد کادر درمان، پیشگیری در صورت احتیاط 100 درصد کادر اداری و 96/1 درصد کادر درمان، استفاده از واکسن 91//1 درصد کادر اداری و 84/2 درصد کادر درمان، قابل درمان بودن 46/2 درصد کادر اداری و 53/9 درصد کادر درمان، مرگ‌آور بودن بیماری 98/7 درصد کادر اداری و 96/1 درصد کادر درمان، انتقال از حیوانات خانگی 57 درصد کادر اداری و 67/1 درصد کادر درمان و نقش شستن دست‌ها با صابون در جلوگیری از بیماری 97/5 درصد کادر اداری و 97/3 کادر درمان پاسخ صحیح را انتخاب کردند. 
همچنین اکثر قاطع اعضای نمونه موافق ایجاد محدودیت‌های بیشتر جهت جلوگیری از انتشار بیماری بودند. در بیشتر سؤالات میزان موافقت با ایجاد محدودیت در بین کادر درمان بیشتر بود. در این راستا، 94/9 درصد کادر اداری و 100 درصد کادر درمان موافق ایجاد محدودیت مسافرتی به مناطق پرخطر، 96/2 درصد کادر اداری و 93/4 درصد کادر درمان موافق قرنطینه بیماران آلوده در بیمارستان‌های ویژه، 100 درصد کادر اداری و 98/7 درصد کادر درمان موافق تعطیلی مراکز آموزشی (مهدکودک‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها)، 92/4 کادر اداری و 98/7 درصد کادر درمان موافق تعطیلی اماکن مذهبی و مساجد و درنهایت 93/7 درصد کادر اداری و 97/3 درصد کادر درمان موافق قرنطینه شهر در صورت افزایش تعداد موارد مبتلا بودند.
در راستای پیشگیری از بیماری، عملکرد اکثر پرسنل مثبت ارزیابی شد (جدول شماره 6). 


طبق نتایج حاصل، اقدامات اکثر افراد حاضر در تحقیق به صورت زیر بود:82/1 درصد کادر اداری و 56/6 درصد کادر درمان عدم خروج از خانه، 100 درصد کادر اداری و 96/1 درصد کادر درمان پرهیز از مسافرت غیرضروری، 81 درصد کادر اداری و 64/5 درصد کادر درمان پرهیز از خوردن غذایی که بیرون از خانه تهیه شده، 98/7 درصد هر دو گروه اجتناب از دست دادن و روبوسی، 96/2 درصد کادر اداری و 84/2 درصد کادر درمان اجتناب از استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، 100 درصد هر دو گروه شست‌وشوی مرتب دستان، 98/7 درصد هر دو گروه توجه بیشتر به بهداشت شخصی و 100 درصد هر دو گروه استفاده از محلول‌ها و مواد ضدعفونی‌کننده را به عنوان راهکارهای پیشگیری از بیماری بیان کردند.
در مورد استفاده از محصولات گیاهی و طب سنتی میزان استفاده کادر اداری بیشتر بود، به طوری که 49/4 درصد کادر اداری و 28/9 درصد کادر درمان اظهار داشتند که از این محصولات استفاده می‌کنند. اما در مورد مکمل‌های ویتامینی، میزان استفاده کادر درمان بیشتر بود و 48/7 درصد کادر درمان و 38/0 درصد کادر اداری از این محصولات استفاده می‌کردند.
جهت مقایسه میانگین نمرات آگاهی، نگرش و عملکرد پرسنل (به تفکیک پرسنل درمانی و اداری) بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی، حسب مورد از آزمون تی مستقل یا آنالیز واریانس یک‌طرفه استفاده شد. طبق نتایج حاصل، در هر دو گروه کادر درمان و اداری عملکرد زنان به طور معنی‌داری از مردان بیشتر بود (p<0/05). در کادر درمان، میانگین نمره نگرش افرادی که سابقه مسافرت نداشتند به طور معنی‌داری از دیگران بیشتر بود (p=0/021). در پرسنل اداری، در هر سه متغیر آگاهی، نگرش و عملکرد بین افراد با سطوح تحصیلی مختلف تفاوت معنی داری وجود داشت (p<0/05)، به گونه‌ای که با بالاتر رفتن سطح تحصیلات، نمره این متغیرها نیز بیشتر می‌شد. در پرسنل اداری، بین افرادی که در خانوارهایی با تعداد اعضای متفاوت زندگی می‌کردند تفاوت معنی‌داری در نمره عملکرد وجود داشت (p=0/043). همچنین در پرسنل اداری، بین نمره آگاهی افرادی که ساکن آپارتمان و منازل ویلایی بودند، تفاوت معنی‌داری مشاهده شد؛ به گونه‌ای که پرسنل اداری ساکن در منازل آپارتمانی آگاهی بهتری دارند (p=0/037). در سایر موارد بین میانگین نمرات آگاهی، نگرش و عملکرد پرسنل (درمانی یا اداری) بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (p>0/05). به منظور مقایسه آگاهی، نگرش و عملکرد کادر درمان از آزمون تی مستقل استفاده شد. طبق نتایج به‌دست‌آمده، میانگین نمرات آگاهی کادر درمان (با میانگین 94/35) به طور معنی‌داری از کادر اداری (با میانگین 87/75) بالاتر بود (t=5/9 ،p<0/001). اما عملکرد کادر اداری (با میانگین 93/14) از کادر درمان (با میانگین 87/17) به طور معنی‌داری بهتر بود (t=-2/710 ،p=0/007). بین میانگین نمرات نگرش دو گروه تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (p=0/438) (جدول شماره 7). 


بحث  
مطالعه حاضر با هدف مقایسه سطح آگاهی، نگرش و عملکرد کادر درمانی و اداری بیمارستان پیمانیه جهرم در مواجهه و عدم مواجهه با ویروس کووید 19در طول شیوع این بیماری انجام شد. دانش، شرط لازم برای ایجاد باورهای پیشگیری، شکل‌گیری نگرش مثبت و ارتقای رفتارهای مثبت است و شناخت و نگرش افراد نسبت به بیماری بر اثربخشی راهبردها و رفتارهای مقابله‌ای آن‌ها تا حدودی تأثیر می‌گذارد [13]. بررسی پیشینه تحقیق نشان می‌دهد کمتر مطالعه‌ای به کادر اداری بخش‌های درمانی توجه کرده است. این در حالی است که این گروه از پرسنل شاغل در نظام سلامت، نقش مهمی در راهبرد اهداف سلامت جامعه دارند. 
در مطالعه‌ای که ژو و همکاران به منظور بررسی سطح آگاهی و نگرش کارکنان کادر درمان در شیوع کروناویروس جدید انجام دادند، تقریباً نیمی از پاسخ‌دهندگان (46/5 درصد) پرستار و 36/5 درصد پزشک بودند. نتایج این مطالعه نشان داد 89 درصد در مورد کووید 19 آگاهی کافی داشته‌اند. در این مطالعه پزشکان از پرستاران نمرات آگاهی بالاتری کسب کردند [14]. بیش از 85 درصد این افراد از آلوده شدن با ویروس می‌ترسیدند و 89/7 درصد ایشان از روش‌های صحیح در موردپیشگیری از کووید 19 پیروی می‌کردند. علاوه بر سطح دانش، برخی از عوامل خطرزا از جمله تجربه کار و مسائل شغلی بر نگرش و عملکرد این کارکنان در مورد کووید 19 تأثیر می‌گذاشتند [14]. در مطالعه شی و همکاران که به منظور ارزیابی آگاهی و نگرش کارکنان پزشکی بیمارستان‌های روان‌پزشکی چین در مورد کووید 19 انجام شد، 141 روان‌پزشک و 170 پرستار روان‌پزشکی از طریق پرسش‌نامه طراحی‌شده آنلاین شرکت کردند. نتایج این مطالعه مشخص کرد که در طول همه‌گیری کووید 19،89/51 درصد از کارکنان پزشکی بیمارستان‌های روان‌پزشکی مورد مطالعه، آگاهی گسترده‌ای از کووید 19 داشتند و 64/63 درصد از آن‌ها آموزش‌های مربوطه را در بیمارستان‌ها تجربه کرده بودند. علاوه بر این، حدود 77/17 درصد از شرکت‌کنندگان نسبت به مراقبت از بیماران روانی مبتلا به عفونت ویروس کووید 19 ابراز تمایل کردند [15]. کامات و همکاران با هدف ارزیابی آگاهی، نگرش و عملکرد دندان‌پزشکان در مورد همه‌گیری کووید 19 یک مطالعه چندملیتی انجام دادند. نمرات بالای آگاهی و عملکرد خوب به ترتیب در بین 92/7 درصد و 79/5 درصد از دندان‌پزشکان مشاهده شد. درنتیجه مشخص شد دندان‌پزشکان از دانش و نمرات خوبی برخوردار هستند که این نکته برای مبارزه با کووید 19 ضروری است [16]. نتایج مطالعه ساکلاینا و همکاران که با هدف بررسی آگاهی، نگرش، عملکرد و موانع درک‌شده در بین متخصصان بهداشت و درمان (HCP) در مورد کووید 19 انجام شد نشان داد متخصصان بهداشت و درمان از آگاهی خوب (93/2 درصد، 386 نفر)، نگرش مثبت و عملکرد خوب (88/7 درصد، 367 نفر) برخوردار هستند [17]. 
نتایج مطالعات فوق با مطالعه حاضر همخوانی دارند. در مطالعه حاضر نیز کادر درمانی و اداری از آگاهی، نگرش و عملکرد خوبی برخوردار بودند. 
در یک مطالعه که به منظور ارزیابی سطح اضطراب و شرایط کاری کارکنان مراقبت‌های بهداشتی در شیوع کووید 19 انجام شد، نتایج نشان داد کارکنان مراقبت‌های بهداشتی در درجه اول در معرض خطر زیادی قرار دارند. بر اساس نتایج این مطالعه، 31/7 درصد از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی با موارد کووید 19 تماس داشتند. در این مطالعه 27/3 درصد از شرکت‌کنندگان افرادی بودند که به بیماران مبتلا به تشخیص کووید 19خدمات ارائه می‌دادند. 30/3 درصد از کارکنان خدمات بهداشتی و درمانی پزشک، 38/3 درصد پرستار، 25/9 درصد سایر خدمات بهداشتی و 5/5 درصد کارمندان اداری بودند [18]. در مطالعه‌ای دیگر در چین روی 1257 نفر از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی که بیماران مبتلا به کووید 19 را معالجه می‌کردند، در کل، 50/4، 44/6، 34/0 و 71/5 درصد از شرکت‌کنندگان به ترتیب علائم افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی و پریشانی را گزارش نمودند. در این مطالعه پرستاران، زنان، افرادی که در ووهان کار می‌کردند و کارگران خط مقدم علائم شدیدتری را در تمام اندازه‌گیری‌ها گزارش نمودند. کار در خط مقدم یک عامل خطر مستقل برای ایجاد پیامدهای بدتر از سلامت روان در همه ابعاد مرتبط است [19]. در مطالعه دیگری در چین در حین شیوع حاد سارس، 89 درصد از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی که در شرایط پرخطر بودند، علائم روانی را گزارش کردند. پاسخ روان‌شناختی کارکنان مراقبت‌های بهداشتی به همه‌گیری بیماری‌های عفونی پیچیده است. عوامل ایجاد‌کننده پریشانی ممکن است شامل احساس آسیب‌پذیری یا از دست دادن کنترل و نگرانی در مورد سلامتی خود، گسترش ویروس، سلامت خانواده و دیگران، تغییر در کار و جدا شدن باشد [20]. ژانگ و همکاران داده‌هایی از یک بررسی مقطعی آنلاین از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی پزشکی که در این وضعیت خطرناک در چین کار می‌کردند، منتشر نمودند. این شرکت‌کنندگان با نمونه‌ای از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی غیرپزشکی که در همان مناطق مشغول به کار بودند مقایسه شدند. در این مطالعه کادر پزشکی بیشترین سطح اضطراب، افسردگی، بی‌خوابی و علائم وسواس فکری را گزارش کردند [21]. همچنین نتایج مطالعه لی و همکاران که روی پرسنل پزشکی در کشور چین انجام شد نشان داد در طی انتشار کووید 19، پرسنلی که در تماس مستقیم با بیماران آلوده به کووید هستند نسبت به افرادی که در تماس مستقیم با این بیماران نیستند دارای شاخص اضطرا بی بیشتری هستند [22]. 
نتایج مطالعه حاضر با مطالعات ژانگ و همکاران [21]، لی و همکاران [22]، وانگ و همکاران [20] و بستان و همکاران [18] همخوانی دارد. در مطالعه حاضر نیز کادر درمانی بیشترین ترس و اضطراب را نسبت به کادر اداری در مورد ابتلا به ویروس کرونا گزارش کردند. به نظر می‌رسد متخصصان بهداشت و درمان که با بیماری کووید 19 سروکار دارند، تحت فشارهای روحی و روانی زیادی قرار دارند و میزان بالایی از عوارض روانی را شبیه وضعیت در طول اپیدمی سارس و H1N1 تجربه می‌کنند [24 ،23]. 
نتیجه‌گیری
قابل انتقال بودن و همراهی بیماری کرونا با عوارض بالا و به طور بالقوه کشنده بودن آن، ممکن است ادراک خطر شخصی را در فرد شدت بخشد. علاوه بر این، کمبود قابل پیش‌بینی منابع و هجوم فزاینده موارد مشکوک و قطعی کووید 19 به فشارها و نگرانی‌های کارکنان اداری بخش درمان که اطلاع دقیقی از وضعیت بیمارستان‌ها دارند می‌افزاید. نتایج مطالعه ما در زمینه مقایسه سطح آگاهی و عملکرد کادر درمانی بیمارستان و افراد مشغول در کادر اداری نشان داد سطح آگاهی افراد در کادر اداری نسبت به کادر درمانی پایین‌تر است و با توجه به اهمیت سلامت و شانس ابتلای به بیماری در کادر اداری همانند سایر افراد انجام اقدامات آموزشی جهت افزایش آگاهی این افراد ضروری به نظر می‌رسد.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله توسط دانشگاه علوم‌پزشکی جهرم با کد اخلاق IR.JUMS.REC.1399.040 تایید است. اصول اخلاقی تماماً در این مقاله رعایت شده است. شرکت کنندگان اجازه داشتند هر زمان که مایل بودند از پژوهش خارج شوند. همچنین همه شرکت کنندگان در جریان روند پژوهش بودند. اطلاعات آن ها محرمانه نگه داشته شد.

حامی مالی
هزینه‌های مالی این پژوهش توسط واحد توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان پیمانیه شهرستان جهرم تأمین شده است.

مشارکت نویسندگان
ایده پردازی، روش‌شناسی، نوشتن - پیش‌نویس اصلی و ویرایش: همه نویسندگان؛ روش‌شناسی و تحلیل داده‌ها: نوید کلانی، ناصر حاتمی. 

تعارض منافع
نویسندگان این مقاله هیچ گونه تضاد منافعی را ذکر نکردند.

تشکر و قدردانی
نویسندگان از واحد توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان پیمانیه شهرستان جهرم به دلیل تامین هزینه‌های مالی و کمک در اجرای این مطالعه تقدیر و تشکر می‌شود. 

References
1.Spoorthy MS, Pratapa SK, Mahant S. Mental health problems faced by healthcare workers due to the COVID-19 pandemic–A review. Asian J Psychiatr. 2020; 51:102119. [DOI:10.1016/j.ajp.2020.102119]
2.Pappa S, Ntella V, Giannakas T, Giannakoulis VG, Papoutsi E, Katsaounou P. Prevalence of depression, anxiety, and insomnia among healthcare workers during the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. Brain Behav Immun. 2020; 88:901-7. [DOI:10.1016/j.bbi.2020.05.026]
3.Shechter A, Diaz F, Moise N, Anstey DE, Ye S, Agarwal S, et al. Psychological distress, coping behaviors, and preferences for support among New York healthcare workers during the COVID-19 pandemic. Gen Hosp Psychiatry. 2020; 66:1-8. [DOI:10.1016/j.genhosppsych.2020.06.007] [PMCID]
4.Krystal JH. Responding to the hidden pandemic for healthcare workers: Stress. Nat Med. 2020; 26(5):639. [DOI:10.1038/s41591-020-0878-4]
5.Que J, Shi L, Liu J, Zhang L, Wu S, Gong Y, et al. Psychological impact of the COVID-19 pandemic on healthcare workers: A cross-sectional study in China. Gen Psychiatr. 2020; 33(3):e100259. [DOI:10.1136/gpsych-2020-100259]
6.Ranney ML, Griffeth V, Jha AK. Critical supply shortages—the need for ventilators and personal protective equipment during the Covid-19 pandemic. N Engl J Med. 2020; 382(18):e41. [DOI:10.1056/NEJMp2006141]
7.Mehta P, McAuley DF, Brown M, Sanchez E, Tattersall RS, Manson JJ, HLH Across Speciality Collaboration. COVID-19: Consider cytokine storm syndromes and immunosuppression. Lancet. 2020; 395(10229):1033-4. [DOI:10.1016/S0140-6736(20)30628-0]
8.Kirk-Bayley J, Challacombe S, Sunkaraneni S, Combes J. The use of povidone iodine nasal spray and mouthwash during the current COVID-19 pandemic may protect healthcare workers and reduce cross infection. Available at SSRN 3563092. 202. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3563092
9.Ehrlich H, McKenney M, Elkbuli A. Strategic planning and recommendations for healthcare workers during the COVID-19 pandemic. Am J Emerg Med. 2020; 38(7):1446-7. [DOI:10.1016/j.ajem.2020.03.057]
10.Vaishya R, Javaid M, Khan IH, Haleem A. Artificial Intelligence (AI) applications for COVID-19 pandemic. Diabetes Metab Syndr. 2020; 14(4):337-9. [DOI:10.1016/j.dsx.2020.04.012]
11.Carmassi C, Foghi C, Dell’Oste V, Cordone A, Bertelloni CA, Bui E, et al. PTSD symptoms in Healthcare Workers facing the three Coronavirus outbreaks: What can we expect after the COVID-19 pandemic. Psychiatry Res. 2020; 292:113312. [DOI:10.1016/j.psychres.2020.113312]
12.Druss BG. Addressing the COVID-19 pandemic in populations with serious mental illness. JAMA Psychiatry. 2020; 77(9):891-2. [DOI:10.1001/jamapsychiatry.2020.0894]
13.McEachan R, Taylor N, Harrison R, Lawton R, Gardner P, Conner M. Meta-analysis of the Reasoned Action Approach (RAA) to understanding health behaviors. Ann Behav Med. 2016; 50(4):592-612. [DOI:10.1007/s12160-016-9798-4] [PMCID]
14.Zhang M, Zhou M, Tang F, Wang Y, Nie H, Zhang L, You G. Knowledge, attitude and practice regarding COVID-19 among health care workers in Henan, China. J Hosp Infect. 2020; 105(2):183-7. [DOI:10.1016/j.jhin.2020.04.012]
15.Shi Y, Wang J, Yang Y,  Wang Z, Wang G, Hashimoto K, et al. Knowledge and attitudes of medical staff in Chinese psychiatric hospitals regarding COVID-19. Brain Behav Immun Health. 2020; 4:100064. [DOI:10.1016/j.bbih.2020.100064]
16.Kamate SK, Sharma S, Thakar S, Srivastava D, Sengupta K, Hadi AJ, et al. Assessing knowledge, attitudes and practices of dental practitioners regarding the COVID-19 pandemic: A multinational study. Dent Med Probl. 2020; 57(1):11-7. [DOI:10.17219/dmp/119743]
17.Saqlaina M, Munirb MM, Rehmanc SU, Gulzard A, Naz S, Ahmed Z, et al. Knowledge, attitude, practice and perceived barriers among healthcare workers regarding COVID-19:A cross-sectional survey from Pakistan. J Hosp Infect. 2020; 105(3):419-23. [DOI:10.1016/j.jhin.2020.05.007] [PMCID]
18.Bostan S, Akbolat M, Kaya A, Ozata M, Gunes D. Assessments of anxiety levels and working conditions of health employees working in covid-19 pandemic hospitals. Electron J Gen Med. 2020; 17(5):em246. [DOI:10.29333/ejgm/8228]
19.Lai J, Ma S, Wang Y, Cai Z, Hu J, Wei N, et al. Factors associated with mental health outcomes among health care workers exposed to coronavirus disease 2019. JAMA Netw Open. 2020; 3(3):e203976. [DOI:10.1001/jamanetworkopen.2020.3976]
20.Wong TW, Yau JK, Chan CL, Kwong RS, Ho SM, Lau CC, et al. The psychological impact of severe acute respiratory syndrome outbreak on healthcare workers in emergency departments and how they cope. Eur J Emerg Med. 2005; 12(1):13-8. [DOI:10.1097/00063110-200502000-00005]
21.Zhang WR, Wang K, Yin L, Zhao WF, Xue Q, Peng M, et al. Mental health and psychosocial problems of medical health workers during the COVID-19 epidemic in China. Psychother Psychosom. 2020; 89(4):242-50. [DOI:10.1159/000507639].
22.Li S, Li L, Zhu X, Wang Y, Zhang J, Zhao L, et al. Comparison of characteristics of anxiety sensitivity across career stages and its relationship with nursing stress among female nurses in Hunan, China. BMJ Open. 2016; 6(5):e010829. [DOI:10.1136/bmjopen-2015-010829]
23.Chong MY, Wang WC, Hsieh WC, Lee CY, Chiu NM, Yeh WC, et al. Psychological impact of severe acute respiratory syndrome on health workers in a tertiary hospital. Br J Psychiatry. 2004; 185:127-33. [DOI:10.1192/bjp.185.2.127].
24.Brooks SK, Dunn R, Amlôt R, Rubin GJ, Greenberg N. A systematic, thematic review of social and occupational factors associated with psychological outcomes in healthcare employees during an infectious disease outbreak. J Occup Environ Med. 2018; 60(3):248-57. [DOI:10.1097/JOM.0000000000001235].