دوره 24، شماره 5 - ( آذر و دی 1400 )
جلد 24 شماره 5 صفحات 639-634 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Samimi F, Azizi R, Jalali Mashayekhi F. Use of Nuclear Factor Erythroid 2-Eelated Factor Activators as A Strategy to Improve the Side Effects of COVID-19. J Arak Uni Med Sci 2021; 24 (5) :634-639
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6931-fa.html
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6931-fa.html
صمیمی فاطمه، عزیزی رضا، جلالی مشایخی فریده. استفاده از فعال‌کننده‌های فاکتور اریتروئید هسته‌ای به عنوان راهکاری برای بهبود عوارض کووید-19. مجله دانشگاه علوم پزشكي اراك. 1400; 24 (5) :634-639
فاطمه صمیمی1 
، رضا عزیزی2 ، فریده جلالی مشایخی 3
، رضا عزیزی2 ، فریده جلالی مشایخی 3
1- گروه بیوشیمی و ژنتیک، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی اراک، اراک، ایران.
2- گروه علوم آزمایشگاهی، دانشکده علوم‌پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی خمین، خمین، ایران.
3- گروه بیوشیمی و ژنتیک، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی اراک، اراک، ایران. ، mashayekhi@arakmu.ac.ir
2- گروه علوم آزمایشگاهی، دانشکده علوم‌پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی خمین، خمین، ایران.
3- گروه بیوشیمی و ژنتیک، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی اراک، اراک، ایران. ، mashayekhi@arakmu.ac.ir
متن کامل [PDF 1737 kb]
(326 دریافت)
| چکیده (HTML) (1195 مشاهده)
References
متن کامل: (539 مشاهده)
مقدمه
کروناویروس-19 (کووید-19)یکی از اعضای جدید خانواده کرونا‌ویروس‌هاست که سبب عفونت حاد تنفسی می‌شود. بیماران مبتلا به کووید-19، در طی دوران عفونت، ریسک بالایی برای توسعه استرس اکسیداتیو دارند. ویروس در درون سلول برای تکثیر خود نیازمند تولید گونه‌های واکنشگر اکسیژن و القای استرس اکسیداتیو است و فاکتور 2 مرتبط با فاکتور اریتروئید هسته‌ای با تنظیم دفاع آنتی‌اکسیدانی نقش مهمی در حفاظت علیه ویروس بر عهده دارد. در این مقاله پیشنهاد می‌شود که استفاده از القا کننده‌های فاکتور اریتروئید هسته‌ای ممکن است برای پیشگیری از استرس اکسیداتیو در بیماران مبتلا به کووید-19 مؤثر باشد. کروناویروس‌ها گروه بزرگی از ویروس‌ها هستند که در انسان و حیوان‌ها ایجاد بیماری می‌کنند. این ویروس طیف وسیعی از بیماری‌های تنفسی، مانند ویروس سرماخوردگی معمولی تا عامل بیماری‌های شدیدتری همچون سارس ، مرس و کووید-19 را شامل می‌شود. کووید-19 یک بیماری ویروسی جدید است که توسط سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا 2 ایجاد می‌شود. مهم‌ترین علائم بیماران مبتلا به کووید-19 شامل تب، سرفه خشک، خستگی و گاهی مشکلات تنفسی مثل تنگی نفس، گلو درد و عفونت است [1]. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد بین تکثیر و عفونت ویروسی و استرس اکسیداتیو ارتباط وجود دارد. استرس اکسیداتیو نتیجه عدم تعادل بین اکسیدکننده ها و مکانیسم‌های آنتی‌اکسیدانی بدن است که منجر به آسیب اکسیداتیو دی‌ان‌ای می‌شود. در بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت شیرین، سرطان‌ها، فشار خون، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های تخریب سیستم عصبی و بیماری‌های عفونی، به‌ویژه ناشی از ویروس‌های اسید ریبونوکلئیکدار، استرس اکسیداتیو ایجاد می‌شود. احتمالاً سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا 2 نیز همانند سایر ویروس‌های اسید ریبونوکلئیکدار مثل ویروس نقص ایمنی انسانی، هپاتیت و هرپس، سبب القای استرس اکسیداتیو می‌شود [2]. در بافت‌ها، پروتئین‌هایی وجود دارند که به اکسیداسیون-احیا حساس بوده و مسیرهای پیام‌رسانی مولکولی که در شرایط اکسیداتیو القا می‌شود را مسدود و یا فعال می‌کنند. برخی از این پروتئین‌ها مثل فاکتور اریتروئید هسته‌ای، یک فاکتور رونویسی است که نقش مهمی در دفاع سلول علیه آسیب‌های اکسیداتیو را ایفا می‌کند. در شرایط طبیعی، فاکتور اریتروئید هسته‌ای در سیتوپلاسم توسط پروتئین KEAP1 به دام می‌افتد تا نهایتاً با یوبیکوئیتینه شدن تخریب شود [3]. KEAP1 حاوی چندین ریشه سیستئین است و فعالیت فاکتور اریتروئید هسته‌ای را تنظیم می‌کند. در پاسخ به استرس اکسیداتیو، تغییرات ایجادشده در ریشه‌های سیستئین KEAP1، موجب می‌شود که فاکتور اریتروئید هسته‌ای از آن جدا شده و به درون هسته سلول مهاجرت کند و در آنجا به ژن‌های حاوی ARE از قبیل NQO1، هم اکسیژناز، تیوردوکسین ردوکتاز، گلوتاتیون پراکسیداز، گلوتاتیون، کاتالاز، و سوپراکسیددیسموتاز که همگی نقش حیاتی در دفاع آنتی‌اکسیدانی در مقابل واکنشگرهای مضر ایفا می‌کنند، متصل شود [4]. گزارش شده است که افزایش سطح گونه‌های واکنشگر اکسیژن همراه با کاهش قدرت دفاع آنتی‌اکسیدانی و توسعه عفونت‌های ویروسی تنفسی است. نقش محافظتی مسیرهای پیام‌رسانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای در عفونت‌های تنفسی ویروسی مشخص شده است. اخیراً مطالعات زیادی نشان داده‌اند در نمونه بیوپسی ریه بیماران مبتلا به کووید-19، مسیر پیام‌رسانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای مهار شده است. بر این اساس استفاده از فعال‌کننده‌های فاکتور اریتروئید هسته‌ای را به عنوان یک راهکار جدید در درمان عفونت‌های ویروسی و به منظور جلوگیری از تکثیر سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا 2 می‌تواند پیشنهاد شود. اخیراً چندین فعال‌کننده فاکتور اریتروئید هسته‌ای شناسایی شده‌اند که اثرات مطلوبی بر عفونت ویروسی داشته‌اند. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که مکمل ویتامین D، با فعال کردن مسیر آنتی‌اکسیدانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای، خطر عفونت ریوی را در بیماران مبتلا به کووید-19کاهش میدهد [5]. همچنین گزارش شده است که تیموکینون به عنوان یک ترکیب پلی فنولی موجود در سیاه‌دانه، سبب کاهش قدرت تکثیر کروناویروس در سلول‌ها شده و این ماده نیز از طریق فاکتور اریتروئید هسته‌ای و افزایش بیان هم اکسیژناز و بهبود پاسخ آنتی‌اکسیدانی سبب جلوگیری از عفونت کووید-19 می‌شود [6]. یک مطالعه نشان داده است که کورکومین علاوه بر اثرات آنتی‌اکسیدانی، از طریق مسیر پیام‌رسانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای و القای تولید گلوتاتیون، سبب مهار تکثیر ویروس آنفولانزا A و کاهش اثرات کووید-19 می‌شود [7]. همچنین مطالعات زیادی نشان داده‌اند که ترکیب ضدالتهابی سولفورافان، استخراج شده از کلم بروکلی نیز سبب مهار تکثیر ویروس و ویریون در عفونت‌های ویروسی، مثل آنفولانزا A، هپاتیت C و هرپس سیمپلکس شده و دارای اثرات حفاظتی در بیماری‌هایی است که ریسک‌فاکتورهای کرونا محسوب می‌شوند. این بیماری‌ها شامل بیماری‌های تنفسی، سرطان، دیابت و بیماری‌های قلبی‌عروقی است [3]. کوئرستین یک فلاونوئید است که در سبزیجات، غلات، کلم بروکلی، پیاز، سیب و چندین گیاه دیگر وجود دارد. کوئرستین نیز با فعال کردن مسیر پیام‌رسانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای، باعث تقویت دفاع آنتی‌اکسیدانی و حذف رادیکال‌های آزاد می‌شود. این ترکیب به دلیل خواص ضدویروس، در بسیاری از مطالعات مورد استفاده قرار گرفته است. شواهدی نشان میدهد که مصرف کوئرستین همراه با ویتامین C یا ویتامین D باعث تقویت اثرات ضدویروسی آن می‌شود. در مطالعات جدید پیشنهاد شده است که کوئرستین به دلیل نقش ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی می‌تواند در درمان بیماران مبتلا به کووید-19 که دارای التهاب شدید هستند مورد استفاده قرار گیرد [8]. رزوراترول یکی دیگر از آنتی‌اکسیدان‌های مورد توجه محققین است که در انگور و بادام زمینی به‌وفور یافت می‌شود. در یک مطالعه پیشنهاد شده است که رزوراترول به عنوان فعال‌کننده مسیر فاکتور اریتروئید هسته‌ای باعث تقویت مسیر آنتی‌اکسیدان و کاهش شدت بیماری کووید-19 می‌شود [9]. عناصری از قبیل سلنیم و روی نیز دارای خواص آنتی‌اکسیدانی هستند و تا حدودی می‌توانند باعث فعال کردن مسیر پیام‌رسانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای شود [10]. این مطالعه رویکرد محافظت در برابر ویروس را از طریق فعال کردن مسیر سیگنالینگ فاکتور اریتروئید هسته‌ای، به علت خواص آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌ویروسی آن پیشنهاد می‌کند. فعال‌کننده‌های فاکتور اریتروئید هسته‌ای به عنوان یک استراتژی جدید در برابر استرس اکسیداتیو ناشی از ویروس، راهی برای مقابله با کووید-19 را فراهم می‌کنند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله از نوع نامه پیشنهادی است و نمونه انسانی یا حیوانی نداشته است.
حامی مالی
این تحقیق بدون حمایت سازمان یا نهادی نوشته شده است.
مشارکت نویسندگان
انتخاب موضوع، نگارش و ویرایش نهایی: فریده جلالی مشایخی؛ جست‌وجوی مقاله، پیش‌نویس مقاله و نگارش: فاطمه صمیمی و رضا عزیزی.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
کروناویروس-19 (کووید-19)یکی از اعضای جدید خانواده کرونا‌ویروس‌هاست که سبب عفونت حاد تنفسی می‌شود. بیماران مبتلا به کووید-19، در طی دوران عفونت، ریسک بالایی برای توسعه استرس اکسیداتیو دارند. ویروس در درون سلول برای تکثیر خود نیازمند تولید گونه‌های واکنشگر اکسیژن و القای استرس اکسیداتیو است و فاکتور 2 مرتبط با فاکتور اریتروئید هسته‌ای با تنظیم دفاع آنتی‌اکسیدانی نقش مهمی در حفاظت علیه ویروس بر عهده دارد. در این مقاله پیشنهاد می‌شود که استفاده از القا کننده‌های فاکتور اریتروئید هسته‌ای ممکن است برای پیشگیری از استرس اکسیداتیو در بیماران مبتلا به کووید-19 مؤثر باشد. کروناویروس‌ها گروه بزرگی از ویروس‌ها هستند که در انسان و حیوان‌ها ایجاد بیماری می‌کنند. این ویروس طیف وسیعی از بیماری‌های تنفسی، مانند ویروس سرماخوردگی معمولی تا عامل بیماری‌های شدیدتری همچون سارس ، مرس و کووید-19 را شامل می‌شود. کووید-19 یک بیماری ویروسی جدید است که توسط سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا 2 ایجاد می‌شود. مهم‌ترین علائم بیماران مبتلا به کووید-19 شامل تب، سرفه خشک، خستگی و گاهی مشکلات تنفسی مثل تنگی نفس، گلو درد و عفونت است [1]. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد بین تکثیر و عفونت ویروسی و استرس اکسیداتیو ارتباط وجود دارد. استرس اکسیداتیو نتیجه عدم تعادل بین اکسیدکننده ها و مکانیسم‌های آنتی‌اکسیدانی بدن است که منجر به آسیب اکسیداتیو دی‌ان‌ای می‌شود. در بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت شیرین، سرطان‌ها، فشار خون، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های تخریب سیستم عصبی و بیماری‌های عفونی، به‌ویژه ناشی از ویروس‌های اسید ریبونوکلئیکدار، استرس اکسیداتیو ایجاد می‌شود. احتمالاً سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا 2 نیز همانند سایر ویروس‌های اسید ریبونوکلئیکدار مثل ویروس نقص ایمنی انسانی، هپاتیت و هرپس، سبب القای استرس اکسیداتیو می‌شود [2]. در بافت‌ها، پروتئین‌هایی وجود دارند که به اکسیداسیون-احیا حساس بوده و مسیرهای پیام‌رسانی مولکولی که در شرایط اکسیداتیو القا می‌شود را مسدود و یا فعال می‌کنند. برخی از این پروتئین‌ها مثل فاکتور اریتروئید هسته‌ای، یک فاکتور رونویسی است که نقش مهمی در دفاع سلول علیه آسیب‌های اکسیداتیو را ایفا می‌کند. در شرایط طبیعی، فاکتور اریتروئید هسته‌ای در سیتوپلاسم توسط پروتئین KEAP1 به دام می‌افتد تا نهایتاً با یوبیکوئیتینه شدن تخریب شود [3]. KEAP1 حاوی چندین ریشه سیستئین است و فعالیت فاکتور اریتروئید هسته‌ای را تنظیم می‌کند. در پاسخ به استرس اکسیداتیو، تغییرات ایجادشده در ریشه‌های سیستئین KEAP1، موجب می‌شود که فاکتور اریتروئید هسته‌ای از آن جدا شده و به درون هسته سلول مهاجرت کند و در آنجا به ژن‌های حاوی ARE از قبیل NQO1، هم اکسیژناز، تیوردوکسین ردوکتاز، گلوتاتیون پراکسیداز، گلوتاتیون، کاتالاز، و سوپراکسیددیسموتاز که همگی نقش حیاتی در دفاع آنتی‌اکسیدانی در مقابل واکنشگرهای مضر ایفا می‌کنند، متصل شود [4]. گزارش شده است که افزایش سطح گونه‌های واکنشگر اکسیژن همراه با کاهش قدرت دفاع آنتی‌اکسیدانی و توسعه عفونت‌های ویروسی تنفسی است. نقش محافظتی مسیرهای پیام‌رسانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای در عفونت‌های تنفسی ویروسی مشخص شده است. اخیراً مطالعات زیادی نشان داده‌اند در نمونه بیوپسی ریه بیماران مبتلا به کووید-19، مسیر پیام‌رسانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای مهار شده است. بر این اساس استفاده از فعال‌کننده‌های فاکتور اریتروئید هسته‌ای را به عنوان یک راهکار جدید در درمان عفونت‌های ویروسی و به منظور جلوگیری از تکثیر سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا 2 می‌تواند پیشنهاد شود. اخیراً چندین فعال‌کننده فاکتور اریتروئید هسته‌ای شناسایی شده‌اند که اثرات مطلوبی بر عفونت ویروسی داشته‌اند. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که مکمل ویتامین D، با فعال کردن مسیر آنتی‌اکسیدانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای، خطر عفونت ریوی را در بیماران مبتلا به کووید-19کاهش میدهد [5]. همچنین گزارش شده است که تیموکینون به عنوان یک ترکیب پلی فنولی موجود در سیاه‌دانه، سبب کاهش قدرت تکثیر کروناویروس در سلول‌ها شده و این ماده نیز از طریق فاکتور اریتروئید هسته‌ای و افزایش بیان هم اکسیژناز و بهبود پاسخ آنتی‌اکسیدانی سبب جلوگیری از عفونت کووید-19 می‌شود [6]. یک مطالعه نشان داده است که کورکومین علاوه بر اثرات آنتی‌اکسیدانی، از طریق مسیر پیام‌رسانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای و القای تولید گلوتاتیون، سبب مهار تکثیر ویروس آنفولانزا A و کاهش اثرات کووید-19 می‌شود [7]. همچنین مطالعات زیادی نشان داده‌اند که ترکیب ضدالتهابی سولفورافان، استخراج شده از کلم بروکلی نیز سبب مهار تکثیر ویروس و ویریون در عفونت‌های ویروسی، مثل آنفولانزا A، هپاتیت C و هرپس سیمپلکس شده و دارای اثرات حفاظتی در بیماری‌هایی است که ریسک‌فاکتورهای کرونا محسوب می‌شوند. این بیماری‌ها شامل بیماری‌های تنفسی، سرطان، دیابت و بیماری‌های قلبی‌عروقی است [3]. کوئرستین یک فلاونوئید است که در سبزیجات، غلات، کلم بروکلی، پیاز، سیب و چندین گیاه دیگر وجود دارد. کوئرستین نیز با فعال کردن مسیر پیام‌رسانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای، باعث تقویت دفاع آنتی‌اکسیدانی و حذف رادیکال‌های آزاد می‌شود. این ترکیب به دلیل خواص ضدویروس، در بسیاری از مطالعات مورد استفاده قرار گرفته است. شواهدی نشان میدهد که مصرف کوئرستین همراه با ویتامین C یا ویتامین D باعث تقویت اثرات ضدویروسی آن می‌شود. در مطالعات جدید پیشنهاد شده است که کوئرستین به دلیل نقش ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی می‌تواند در درمان بیماران مبتلا به کووید-19 که دارای التهاب شدید هستند مورد استفاده قرار گیرد [8]. رزوراترول یکی دیگر از آنتی‌اکسیدان‌های مورد توجه محققین است که در انگور و بادام زمینی به‌وفور یافت می‌شود. در یک مطالعه پیشنهاد شده است که رزوراترول به عنوان فعال‌کننده مسیر فاکتور اریتروئید هسته‌ای باعث تقویت مسیر آنتی‌اکسیدان و کاهش شدت بیماری کووید-19 می‌شود [9]. عناصری از قبیل سلنیم و روی نیز دارای خواص آنتی‌اکسیدانی هستند و تا حدودی می‌توانند باعث فعال کردن مسیر پیام‌رسانی فاکتور اریتروئید هسته‌ای شود [10]. این مطالعه رویکرد محافظت در برابر ویروس را از طریق فعال کردن مسیر سیگنالینگ فاکتور اریتروئید هسته‌ای، به علت خواص آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌ویروسی آن پیشنهاد می‌کند. فعال‌کننده‌های فاکتور اریتروئید هسته‌ای به عنوان یک استراتژی جدید در برابر استرس اکسیداتیو ناشی از ویروس، راهی برای مقابله با کووید-19 را فراهم می‌کنند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله از نوع نامه پیشنهادی است و نمونه انسانی یا حیوانی نداشته است.
حامی مالی
این تحقیق بدون حمایت سازمان یا نهادی نوشته شده است.
مشارکت نویسندگان
انتخاب موضوع، نگارش و ویرایش نهایی: فریده جلالی مشایخی؛ جست‌وجوی مقاله، پیش‌نویس مقاله و نگارش: فاطمه صمیمی و رضا عزیزی.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
References
1.Baqi HR, Farag HAM, El Bilbeisi AHH, Askandar RH, El Afifi AM. Oxidative stress and its association with COVID-19: A narrative review. Kurdistan J of Appl Res. 2020; (Special Issue):97-105. [DOI:10.24017/covid.11]
2.Boutten A, Goven D, Artaud-Macari E, Bonay M. [Protective role of Nrf2 in the lungs against oxidative airway diseases (French)]. Med Sci. 2011; 27(11):966-72. [DOI:10.1051/medsci/20112711012] [PMID]
3.Cuadrado A, Pajares M, Benito C, Jiménez-Villegas J, Escoll M, Fernández-Ginés R, et al. Can activation of NRF2 be a strategy against COVID-19? Trends Pharmacol Sci. 2020; 41(9):598-610. [DOI:10.1016/j.tips.2020.07.003] [PMID] [PMCID]
4.McCord JM, Hybertson BM, Cota-Gomez A, Geraci KP, Gao B. Nrf2 activator PB125® as a potential therapeutic agent against COVID-19. Antioxidants. 2020; 9(6):518. [DOI:10.3390/antiox9060518] [PMID] [PMCID]
5.Slominski RM, Stefan J, Athar M, Holick MF, Jetten AM, Raman C, et al. COVID-19 and Vitamin D: A lesson from the skin. Exp Dermatol. 2020; 29(9):885-90. [DOI:10.1111/exd.14170] [PMID] [PMCID]
6.Ahmad A, Rehman MU, Ahmad P, Alkharfy KM. COVID-19 and thymoquinone: Connecting the dots. Phytother Res. 2020; 34(11):2786-9. [DOI:10.1002/ptr.6793] [PMID] [PMCID]
7.Subhan F, Khalil AAK, Zeeshan M, Haider A, Tauseef I, Haleem SK, et al. Curcumin: From Ancient spice to modern anti-viral drug in COVID-19 pandemic. Life Sci. 2020; 1(S). [DOI:10.37185/LnS.1.1.137]
8.Agrawal PK, Agrawal C, Blunden G. Quercetin: Antiviral significance and possible COVID-19 integrative considerations. Nat Prod Commun. 2020; 15(12):1934578X20976293. [DOI:10.1177/1934578X20976293]
9.Bousquet J, Cristol JP, Czarlewski W, Anto JM, Martineau A, Haahtela T, et al. Nrf2-interacting nutrients and COVID-19: Time for research to develop adaptation strategies. Clin Transl Allergy. 2020; 10(1):58. [DOI:10.1186/s13601-020-00362-7] [PMID] [PMCID]
2.Boutten A, Goven D, Artaud-Macari E, Bonay M. [Protective role of Nrf2 in the lungs against oxidative airway diseases (French)]. Med Sci. 2011; 27(11):966-72. [DOI:10.1051/medsci/20112711012] [PMID]
3.Cuadrado A, Pajares M, Benito C, Jiménez-Villegas J, Escoll M, Fernández-Ginés R, et al. Can activation of NRF2 be a strategy against COVID-19? Trends Pharmacol Sci. 2020; 41(9):598-610. [DOI:10.1016/j.tips.2020.07.003] [PMID] [PMCID]
4.McCord JM, Hybertson BM, Cota-Gomez A, Geraci KP, Gao B. Nrf2 activator PB125® as a potential therapeutic agent against COVID-19. Antioxidants. 2020; 9(6):518. [DOI:10.3390/antiox9060518] [PMID] [PMCID]
5.Slominski RM, Stefan J, Athar M, Holick MF, Jetten AM, Raman C, et al. COVID-19 and Vitamin D: A lesson from the skin. Exp Dermatol. 2020; 29(9):885-90. [DOI:10.1111/exd.14170] [PMID] [PMCID]
6.Ahmad A, Rehman MU, Ahmad P, Alkharfy KM. COVID-19 and thymoquinone: Connecting the dots. Phytother Res. 2020; 34(11):2786-9. [DOI:10.1002/ptr.6793] [PMID] [PMCID]
7.Subhan F, Khalil AAK, Zeeshan M, Haider A, Tauseef I, Haleem SK, et al. Curcumin: From Ancient spice to modern anti-viral drug in COVID-19 pandemic. Life Sci. 2020; 1(S). [DOI:10.37185/LnS.1.1.137]
8.Agrawal PK, Agrawal C, Blunden G. Quercetin: Antiviral significance and possible COVID-19 integrative considerations. Nat Prod Commun. 2020; 15(12):1934578X20976293. [DOI:10.1177/1934578X20976293]
9.Bousquet J, Cristol JP, Czarlewski W, Anto JM, Martineau A, Haahtela T, et al. Nrf2-interacting nutrients and COVID-19: Time for research to develop adaptation strategies. Clin Transl Allergy. 2020; 10(1):58. [DOI:10.1186/s13601-020-00362-7] [PMID] [PMCID]
10.Alexander J, Tinkov A, Strand TA, Alehagen U, Skalny A, Aaseth J. Early nutritional interventions with Zinc, Selenium and Vitamin D for raising anti-viral resistance against progressive COVID-19. Nutrients. 2020; 12(8):2358. [DOI:10.3390/nu12082358] [PMID] [PMCID]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
