زمینه و هدف در حالی که رشد مطلوب نوزاد به مجموعه پیچیده‌ای از عوامل وابسته است، الگوی شیردهی و تغذیه تکمیلی شیرخواران از اهمیت غیرقابل‌انکاری برخوردار است. از این رو، مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با الگوی تغذیه نوزادان ۱ ساله مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی شهرستان رفسنجان انجام شد.
مواد و روش ها این مطالعه توصیفی در سال ۱۳۹۶ روی ۶۰۰ مادر دارای کودک ۱ ساله تحت پوشش مراکز بهداشتی شهر رفسنجان انجام شد. مادران علاقه‌مند به صورت تصادفی از میان مراجعین دارای پرونده بهداشتی انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسش‌نامه حاوی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و سؤالات مربوط به تغذیه کودک جمع‌آوری و با نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۸ تجزیه‌وتحلیل شد.
ملاحظات اخلاقی این مطالعه با کد اخلاقی IR.RUMS.REC,۱۳۹۶.۱۷۹ در کمیته اخلاق پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی رفسنجان به ثبت رسیده است.
یافته ها حدود ۹۵ درصد از مادران شرکت‌کننده در این مطالعه، شیردهی نوزاد خود را از ۱ ساعت پس از زایمان شروع و ۵۶/۷ درصد آن‌ها شیردهی را تا ۱ سالگی به طور کامل انجام داده‌اند. نتایج نشان می‌دهد بیشتر مادران، تغذیه تکمیلی را با ۱ تا ۳ قاشق در وعده شروع کرده و حدود ۹۰ درصد آن‌ها تغذیه تکمیلی را بر اساس توصیه‌های کارکنان بهداشت انجام داده بودند. همچنین مهم‌ترین دلایل شروع شیر خشک در شیرخواران، اختلال در رشد و نمو کودک (۳۴ درصد)، کمبود شیر مادر (۱۷ درصد)، بیماری مادر (۱۴ درصد)، نگرفتن سینه (۱۱ درصد) و دوقلو بودن کودکان (۸ درصد) است.
نتیجه گیری با وجود آموزش چهره به چهره به مادران در مراکز بهداشتی هنوز هم در شروع صحیح تغذیه تکمیلی و ادامه آن مشکلاتی وجود دارد؛ بنابراین ارائه آموزش شیردهی به مادران با روش‌های گوناگون و متنوع باید سرلوحه اقدامات مراکز بهداشتی قرار گیرد.
