زمینه و هدف: به علت اثرات جانبی زیان آور داروهای شیمیایی، استفاده از گیاهان دارویی در چند دهه اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بر اساس مطالعات پیشین، غلظت‌های مختلف عصاره‌های گیاهی قادر به کاهش انقباض ایلئوم ایجاد شده از طریق KCl و کارباکول می‌باشند. از این رو، در این مطالعه نقش گیرنده‌های موسکارینی در عملکرد ضد اسپاسمی عصاره هیدروالکلی بذر جعفری در ایلئوم موش صحرائی نر بالغ مورد مطالعه قرار گرفته است.

مواد و روش‌ها: بخش انتهایی ایلئوم موش صحرائی نژاد ویستار جدا شد و انقباضات آن تحت یک گرم کشش و دمای 37 درجه سانتی‌گراد، در حمام بافت حاوی محلول تایرود به روش ایزوتونیک ثبت شد. بافت ایلئوم به صورت جداگانه در گروه اول تحت تأثیر KCl و سپس عصاره بذر جعفری، گروه دوم تحت تأثیر KCl و سپس کارباکول با غلظت^2-10میلی‌گرم بر میلی‌لیتر و پس از آن عصاره بذر جعفری، گروه سوم تحت تأثیر کارباکول با غلظت^2-10میلی‌گرم بر میلی‌لیتر و سپس عصاره بذر جعفری، گروه چهارم تحت تأثیر اسکوپولامین با غلظت^3- 10 مولار، سپس KCl و پس از آن عصاره بذر جعفری قرار گرفتند.

یافته‌ها: غلظت‌های غیر تجمعی عصاره، انقباض ایلئوم ایجاد شده در اثر کلرور پتاسیم(60 میلی مولار) را به شکل وابسته به غلظت کاهش داد(p<0/001). بین اثر عصاره در حضور کارباکول با غلظت 2/0 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر عصاره، اختلاف معنی‌داری وجود داشت(p<0/01). بین اثر عصاره در حضور کارباکول بدون تحریک بافت با کلرور پتاسیم(60 میلی مولار) با غلظت عصاره 0/2 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر، اختلاف معنی‌داری وجود نداشت(p<0/05). بین اثر عصاره در حضور اسکوپولامین با غلظت عصاره 0/2 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر، اختلاف معنی‌داری وجود نداشت(p<0/05).

نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد که عصاره هیدروالکلی بذر جعفری، اثر شل کنندگی درایلئوم موش صحرائی دارد. کارباکول با کلرور پتاسیم اثر سینرژیسم بر انقباض عضلات صاف دیواره ایلئوم دارد و گیرنده‌های موسکارینی دخالتی در عملکرد مهاری عصاره بذر جعفری ندارند.