Mendeley  

Zotero  

Omidi A, Shatizadeh Malekshahi S, Veisi P. Extra Pulmonary Manifestations of COVID-19: A Narrative Review. J Arak Uni Med Sci. 2020; 23
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6318-fa.html

کروناویروس ها خانواده بزرگی از ویروس ها هستند که در انسان عمدتا به عنوان عوامل ایجاد کننده عفونتهای دستگاه تنفسی شناخته می شوند. کروناویروس سارس-2 نوعی جدید از این خانواده است که در اواخر سال 2019 در جهان معرفی شده است و بیماری مرتبط با آن تحت عنوان کووید-19 (COVID-19) نامگذاری شده است. به دلیل جدید بودن این ویروس در جمعیت انسانی، روزانه گزارش های جدیدی در رابطه با جنبه های مختلف بیماری زایی آن منتشر می شود. علائمی چون تب، سرفه، خستگی، درد عضلانی، درد مفاصل و تنگی نفس به عنوان علائم رایج ناشی از بیماری زایی این ویروس گزارش شده اند. اما علاوه بر این علائم، ارگان های مختلف بدن از قبیل دستگاه گوارشی، سیستم عصبی، پوست، سیستم بویایی، سیستم قلبی-عروقی، کبد، کلیه و چشم را نیز درگیر می سازد. از عوارض خارج ریوی بیماری کووید-19 می توان به از بین رفتن حس بویایی، از بین رفتن حس چشایی، بثورات پوستی به شکل اریتماتوز، کهیر گسترده و تاول های شبه آبله مرغان، آسیب حاد قلبی همراه با بالا رفتن قابل توجه سطح تروپونین های قلبی، التهاب و ادم کلیوی، علائم معمول دستگاه گوارشی مانند اسهال، تهوع و استفراغ، بالارفتن سطوح آنزیم های کبدی، عوارض عصبی از قبیل سکته مغزی تا علائم غیر اختصاصی مانند سردرد، سرگیجه، کاهش سطح هوشیاری اشاره نمود. مکانیسم دقیق درگیری اندام های مختلف مشخص نیست با این حال مکانیسم های فرضی شامل التهاب با واسطه ایمنی مانند طوفان سیتوکینی، اختلال عملکرد تنفسی و هیپوکسمی ناشی از بیماری کووید-19، آسیب مستقیم سلولی به واسطه کرونا ویروس سارس-2 یا ترکیبی از این مکانیسم ها می باشند.