مقدمه
امروزه روش‌های مبتنی بر سلول درمانی در حال توسعه و به عنوان یک جایگزین مناسب برای پیوند اندام کامل مطرح است [2 ،1]. سلول درمانی، زیر مجموعه‌ای از طب ترمیمی است و هم اکنون سلول‌های بنیادی، امید اول ترمیم بافت‌های آسیب دیده به شمار می‌روند [4 ،3]. این سلول‌ها از لحاظ منشاء به دو دسته عمده سلول‌های بنیادی جنینی و سلول‌های بنیادی بالغ تقسیم می‌شوند [5]. تلاش برای استفاده درمانی از سلول‌های بنیادی جنینی از حدود بیست سال پیش با کار بر روی حیوانات آغاز شد و به موازات آن، سلول‌های بنیادی انسان نیز مورد توجه قرار گرفت. تا اینکه بالاخره در سال 1998 نخستین گزارش از تکثیر و تمایز موفق سلول‌های بنیادی جنینی انسان در آمریکا منتشر شد، اما با توجه به بروز برخی محدودیت‌ها در تولید و استفاده از سلول‌های بنیادی جنینی، در چند سال اخیر، موج جدیدی از تحقیقات بر روی سلول‌های بنیادی بالغ شروع شده و به طور گسترده‌ای در حال انجام است [6]. سلول‌های بنیادی بالغ، به یک برنامه تکاملی متعهد هستند و از طریق برنامه ریزی مجدد ژنتیکی می‌توانند به نوعی سلول از رده‌ای متفاوت تبدیل شوند. این انعطاف پذیری، در سلول‌های بنیادی مزانشیمی (MSCs)، از مهم‌ترین سلول‌های بنیادی بالغ، به دنبال توانایی آنها در تمایز با سلول‌هایی که از مشتقات مزانشیمی نیستند، به خوبی دیده شده است [7]. امروزه سلول‌های بنیادی مزانشیمی، بخاطر داشتن ویژگی‌هایی همچون قدرت تکثیر و خودنوسازی بالا و همچنین پتانسیل تمایز به رده‌های مختلف سلولی درکنار خاصیت ناتوانی آنها برای ایجاد تومور و تحریک سیستم ایمنی، باعث شده است تا این سلول‌ها مورد توجه ویژه متخصصان پیوند واقع شوند و به عنوان مهمترین رده سلول‌های بنیادی در طب ترمیمی مطرح باشند [8,  9,  10, 11]. با این وجود، به علت شرایط نامساعد محیط گیرنده پیوند از جمله هیپوکسی و وجود رادیکال‌های آزاد اکسیژن که با ایجاد استرس در سلول موجب فعال شدن و افزایش فاکتورهای پیری می‌شوند و در نهایت آپوپتوز و مرگ سلول را به دنبال دارند، تعداد زیادی از سلول‌های بنیادی مزانشیمی پیوند شده در روزهای ابتدایی پس از پیوند از بین می‌روند که این خود موجب کاهش کارایی آنها خواهد شد [13 ،12]. 
 با توجه به اهمیت موضوع، به منظور یافتن راه‌هایی برای افزایش طول عمر سلول‌های بنیادی مزانشیمی پیوند شده و جلوگیری از وقوع آپوپتوز در آنها، مطالعات وسیعی انجام گرفته است. در بیشتر این مطالعات، می‌کوشند تا فاکتورهایی که از استرس اکسیداتیو در این سلول‌ها جلوگیری می‌کنند، مشخص و به کار گرفته شوند. یکی از این فاکتورها، آنتی‌اکسیدان‌ها بوده‌اند [14]. بررسی آثار آنتی‌اکسیدانی مواد مختلف بر سلول‌های بنیادی مزانشیمی پیوند شده، نشان داده است که آنتی‌اکسیدان‌ها در جلوگیری از پیری زودرس این سلول‌ها بسیار مؤثرند و می‌توانند آپوپتوز و مرگ سلولی را به میزان قابل توجهی به تأخیر بیاندازند [15]. پس به نظر می‌رسد اعمال درمان‌های آنتی‌اکسیدانی مکمل، درکنار سلول درمانی، ضروری باشد [16]. مطالعات نشان می‌دهد که ترکیبات فعال از لحاظ زیستی با توانایی خنثی سازی رادیکال‌های آزاد و فعالیت آنتی‌اکسیدانی، به فراوانی در گیاهان دارویی یافت می‌شوند [17].
زنجبیل با نام علمی Zingiber officinale از جمله گیاهان دارویی با ویژگی‌های فارماکولوژیکی مانند اثرات آنتی‌اکسیدانی، آنتی‌آپوپتوزی و ضدالتهابی است که از دیرباز علاوه‌بر یک مکمل غذایی، در علم پزشکی نیز کاربرد فراوانی داشته است [18]. فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاهان به علت حضور جزء فنلی (فلاونوئید، تانن و آنتوسیانین) آنها‌ست، که این جزء در زنجبیل، جینجرول نامیده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که جینجرول، عاملی موثر برای جلوگیری از تولید گونه‌های فعال اکسیژن و بیان COX-2 القاء شده توسط اشعه ماورابنفش است [19]. مطالعات دیگری نیز اظهار داشته‌اند که عصاره هیدروالکلی زنجبیل، دارای اثر حفاظتی بر سلول‌ها در برابر استرس اکسیداتیو است [21، 20]. از این‌رو، در تحقیق حاضر، اثر آنتیاکسیدانی عصاره زنجبیل بر سایتوتوکسیسیتی و القاء آپوپتوز ناشی از استرس اکسیداتیو در سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت چربی انسان و مغز استخوان موش صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. 
مواد و روش‌ها
نوع مطالعه
این مطالعه پژوهشی، به صورت تجربی از مهر 1397 تا اسفند 1397 در مرکز تحقیقات سلولی- تکوینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد و آزمایشگاه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد.
تهیه و کشت سلولی
 سلول‌های بنیادی مزانشیمی بافت چربی انسان (AD- MSC) از مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران خریداری و سلول‌های بنیادی مزانشیمی بافت مغز استخوان موش، از استخوان‌های درشت نی (تیبیا) و ران (فمور) موش صحرایی استخراج شد. بدین منظور، موش‌های مورد نظر به‌وسیله کلروفرم بیهوش و کشته شدند. سپس توسط کیت جراحی، استخوان‌های درشت نی و ران آنها جدا شد. در مرحله بعد، سر و ته استخوان‌ها شکسته و مغز استخوان از طریق آسپیراسیون با محیط کشت خارج گردید. در ادامه، سلول‌ها در محیط کشت DMEM (Dulbecco’s Modified Eagle Medium) (Gibco, USA) حاوی 20 درصد FBS (Foetal Bovine Serum) (Gibco, USA) و 1 درصد Penstrep (Penicillin-Streptomycin) (Gibco, USA) در انکوباتور (Memmert, Germany) با فشار 5 درصد گاز CO2، رطوبت 90 درصد و دمای 37 درجه سانتی گراد، در فلاسک 75 کشت داده شدند. محیط کشت، هفته‌ای سه بار تعویض و برای برداشت کردن سلول‌ها از محلول تریپسین/EDTA استفاده شد. 
تهیه عصاره زنجبیل
برای تهیه عصاره زنجبیل، 500 گرم گیاه زنجبیل، خشک و پس از آسیاب کردن، پودر حاصل 10روز در الکل 96% قرار داده شد تا مواد مؤثر آن در الکل حل و خارج شود. سپس محتویات از کاغذ صافی گذارنده و محلول به‌دست آمده به وسیله دستگاه روتاری و در دمای 50 درجه سانتیگراد و 60 دور در دقیقه تغلیظ شد. عصاره حاصل را نیز تا زمان مصرف و تهیه دوزهای مورد نیاز در فریزر 20- درجه سانتیگراد نگه‌داشتند [22] و H2O2 (با نام تجاری Hydrogen peroxide solution و شماره محصول 216763) به صورت آماده و به حالت مایع (SIGMA ALDRICH-) تهیه گردید. 
سنجش سایتوتوکسیسیتی‌ درسلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت چربی انسان
سایتوتوکسیسیتی ناشی از استرس اکسیداتیو در سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت چربی انسان تیمار شده با عصاره زنجبیل و H2O2 ، با استفاده از کیت MTS (Promega,USA) (با شماره محصول G5421) ارزیابی شد. به این ترتیب که تعداد 103×5 سلول در هر چاهک پلیت 96 چاهکی کشت داده شد و به سبب پیش تیمار به مدت 4 و 6 ساعت در چهار گروه تست شامل غلظت‌های گوناگون عصاره زنجبیل (50، 100، 200 و 400 میلیگرم/ میلیلیتر) و گروه‌های کنترل مثبت (سلول‌ها در معرض محیط کشت) و کنترل منفی (سلول‌ها در معرض H2O2) انکوبه شدند. سپس با غلظت 200 میکرومولار H2O2 به مدت دو ساعت تیمار و انکوبه گردیدند. پس از پایان زمان انکوباسیون، محیط رویی تیمار جمع آوری شد و پس از افزودن مقدار20 میکرولیتر محلول MTS به هر چاهک، انکوباسیون 4 ساعته صورت گرفت. در نهایت، جذب نمونه‌ها توسط دستگاه ELISA- reader با طول موج 492 نانومتر خوانش شد.
سنجش آپوپتوز در سلولهای بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان موش صحرایی
 وضعیت آپوپتوز در سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان موش صحرایی، از طریق تست Annexin V-FITC/PI، با استفاده از کیت FITC Annexin V Apoptosis Detection kit (BD Pharmingen, USA)، (با شماره محصول (556547))، مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی آپوپتوز، پیش تیمار به مدت چهار و شش ساعت با غلظت‌های 50، 100، 200 و 400 میلی‌گرم/ میلی‌لیتر عصاره زنجبیل و تیمار دو ساعته با غلظت 200 میکرومولار H2O2 انجام شد. سلول‌ها را پس از شست‌وشو با PBS و آنزیم تریپسین (Gibco، آمریکا) از پلیت جدا و سانتریفوژ شدند. رنگ‌های Annexin-V متصل به FITC ( BD-Pharmingen (BD و Propidium iodide; BD Pharmingen) ( (PI را به میزان پنج میکرولیتر به مدت پانزده دقیقه در دمای اتاق و محیط تاریک انکوبه و برای شمارش به‌وسیله دستگاه فلوسایتومتری (FACS Calibur، آمریکا) آماده کردند. شمارش سلولی در واحد 104 صورت گرفت. کلیه آزمایش‌ها با سه بار تکرار صورت پذیرفت.
آنالیز آماری
بررسی آماری داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS، ورژن 18 و آزمون آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) انجام پذیرفت. حدود اطمینان برای همه‌ی آزمایشات، 95% بود و P≤0/05 معنی دار محسوب شد 
یافته‌ها 
اثر عصاره زنجبیل برسایتوتوکسیسیتی ناشی از استرس اکسیداتیو در سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت چربی انسان
سایتوتوکسیسیتی ناشی از استرس اکسیداتیو در سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت چربی انسان تیمار شده با غلظت‌های مختلف عصاره زنجبیل (50، 100، 200 و 400 میلیگرم/ میلیلیتر)‌، پس از گذشت زمان‌های انکوباسیون (چهار و شش ساعت با عصاره زنجبیل و دو ساعت با H2O2) با استفاده از تست MTS بررسی شد. نتایج حاصل شده از این تست نشان می‌دهد که عصاره زنجبیل، توان زیستی سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت چربی انسان را به‌صورت وابسته به دوز و زمان، افزایش می‌دهد (P≤0/022*) (تصویر شماره 1). 

اثر عصاره زنجبیل بر القاء آپوپتوز ناشی از استرس اکسیداتیو در سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان موش صحرایی
برای بررسی وضعیت القاء آپوپتوز، از تست Annexin V-FITS استفاده شد. نتایج حاصل از این تست، از کاهش وابسته به دوز و زمان درصد مرگ در سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان موش صحرایی در گروه‌های آزمایشی تحت تیمار خبر می‌دهد. 
همان‌طور که در تصویر شماره 2 دیده می‌شود، در تیمار چهار ساعته، درصد سلول‌هایی که در مراحل اولیه آپوپتوز هستند، از 37/60 درصد در غلظت 50 میلی‌گرم/میلی‌لیتر به 29/48 درصد در غلظت 400 میلی‌گرم/میلی‌لیتر رسیده است که این کاهش درصد آپوپتوز در همه غلظت‌ها نسبت به گروه کنترل منفی، دارای اختلاف معنی داری است. 

افزون بر این، درصد سلول‌هایی که در مراحل انتهایی آپوپتوز هستند، با افزایش دوز عصاره زنجبیل کمتر شده است. به گونه‌ای که از 13/42 درصد در غلظت 50 میلی‌گرم/میلی‌لیتر به 12/18 درصد در غلظت 400 میلی‌گرم/میلی‌لیتر رسیده است که این کاهش درصد نیز در همه غلظت‌ها نسبت به گروه کنترل منفی معنی‌دار است (P≤0/030) (تصویر شماره 2). 
همچنین در تیمار 6 ساعته، درصد سلول‌هایی که در مراحل اولیه‌ آپوپتوز هستند از 23/67 درصد در غلظت 50 میلی‌گرم/میلی‌لیتر به 21/59 درصد در غلظت 400 میلی‌گرم/میلی‌لیتر رسیده است که این کاهش درصد آپوپتوز در همه غلظت‌ها نسبت به گروه کنترل منفی، دارای اختلاف معنی‌داری است. همچنین درصد سلول‌هایی که در مراحل انتهایی آپوپتوز هستند با افزایش دوز و زمان تیمار با عصاره زنجبیل کمتر شده است؛ به گونه‌ای که از 12/98 درصد در غلظت 50 میلی‌گرم/میلی‌لیتر به 9/15 درصد در غلظت 400 میلی‌گرم/میلی‌لیتر رسیده که این کاهش درصد آپوپتوز در همه غلظت‌ها نسبت به گروه کنترل منفی، معنی‌دار است(P≤0/016) (تصویر شماره 3). 

بحث
طی فعالیت‌های نرمال سلول‌های به‌ کارگرفته شده در سلول درمانی، گونه‌های فعال اکسیژن تولید خواهد شد که قدرت واکنش پذیری بالایی با DNA، پروتئین، کربوهیدرات‌ها و لیپیدها دارند و آسیب‌های جبران ناپذیری را به این ماکرو ملکول‌ها وارد می‌کنند. در سلول، سیستم‌های خاصی برای مقابله با آسیب حاصل از گونه‌های فعال اکسیژن وجود دارد که سیستم دفاع آنتی‌اکسیدانی نامیده می‌شود. با تولید بیش از حد این گونه‌های فعال، دفاع آنتی‌اکسیدانی سلولی تخریب می‌شود که به این حالت، استرس اکسیداتیو می‌گویند. اگر استرس اکسیداتیو ادامه یافت، آسیب‌های اکسیداتیو به بیوملکول‌های حیاتی وارد می‌آید و تجمع این آسیب‌ها به برخی آثار بیولوژیک مانند تغییر در انتقال پیام، تغییر در بیان ژن و جهش می‌انجامد. سلول‌ها به سرعت با اعمال مجموعه‌ای از پاسخ‌های بیولوژیک مانند توقف چرخه سلولی، آپوپتوز را راه‌اندازی می‌کنند [23]. آنتی‌اکسیدان‌ها، موادی هستند که در غلظت بسیار کم، اکسیداسیون را مهار می کنند یا به تأخیر می‌اندازند. آنتی‌اکسیدان‌ها با مکانیسم‌های گوناگونی عمل می‌کنند برداشت گونه‌های فعال اکسیژن مانند سوپر اکسید (O2) و هیدروژن پراکسید (H2O2) یکی از این مکانیسم‌هاست [24]. ترکیبات فنولی، دسته‌ای از ترکیبات با فعالیت آنتی‌اکسیدانی است که در عصاره زنجبیل وجود دارد. زنجبیل از گیاهان دارویی مهمی است که از دیرباز برای درمان بیماری‌های گوناگون استفاده شده است [19]. اکنون، آثار آنتی‌اکسیدانی زنجبیل، پس از سال‌ها مطالعه در اختیار ما قرار گرفته است. برای مثال، نتایج حاصل از مطالعه‌ای در سال 1994، اثر آنتی‌اکسیدانی زنجبیل بر اکسیداسیون ناشی از ترکیبات لیپیدی موجود در غذا را نشان داد [25]. با بررسی مطالعه دیگری که زنجبیل را عامل محافظت کننده از سلول در برابر استرس اکسیداتیو معرفی کرده است در می یابیم که ترکیبات گیاه زنجبیل، از تولید گونه‌های فعال اکسیژن جلوگیری می‌کند [26]. 
بررسی آثار آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی زنجبیل و مشتقات آن در سال 2010 نیز توان آنتی‌اکسیدانی آن‌ها را به اثبات رساند [27]. در سال 2015، اثر گیاه زنجبیل بر کولیت اولسراتیو در موش‌های BALB/C ارزیابی شد. نتایج نشان داد که زنجبیل از طریق فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی، مانع از بروز کولیت اولسراتیو می‌شود [28]. در سال2017، خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد التهابی و ضد آپوپتوزی زنجبیل بر آسیب‌های اکسیداتیو ناشی از آفتکش کلرپیریفوس در مغز، تخمدان و رحم رت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج، اثر حفاظتی زنجبیل از سلول‌های رت در مقابل سایتوتوکسیستی ناشی از کلرپیریفوس را نشان داد [29]. در سال 2019، نتایج ارزیابی نقش زنجبیل بر پاسخ‌های استرسی ناشی از بنزوآلفاپیرین در موش، اثر آنتی‌اکسیدانی آن را نمایان کرد [30]. در این مطالعه نیز اثر آنتی‌اکسیدانی عصاره زنجبیل بر سایتوتوکسیسیتی و القاء آپوپتوز ناشی از استرس اکسیداتیو در سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت چربی انسان و مغز استخوان موش صحرایی، بررسی شد. نتایج حاصله نشان داد که عصاره زنجبیل، با فعالیت به عنوان آنتی اکسیدان، درصد مرگ سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت چربی انسان و مغز استخوان موش صحرایی را کاهش می‌دهد که موفقیت هر چه بیشتر استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی در سلول درمانی را تضمین خواهد کرد. 
نتیجه‌گیری
پیش درمان یا درمان مکمل سلول‌های بنیادی مزانشیمی با عصاره زنجبیل، راهکار جدیدی در راستای افزایش بقا و بهبود عملکرد سلول‌های بنیادی مزانشیمی در ترمیم بافت‌های نارسا و آسیب دیده، برای بهبود کیفیت سلول درمانی در آینده است. 

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه با کد اخلاق IR.IAU.SHK.REC.1397.028 به تصویب کمیته اخلاق معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد رسید.

حامی مالی
این مقاله، از پایان نامه کارشناسی ارشد نویسنده اول، در گروه بیوشیمی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد استخراج شده است و هیچ کمک مالی خاصی از سوی سازمان‌های تأمین مالی در بخش‌های دولتی، تجاری و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.

مشارکت نویسندگان
 تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
بدین وسیله از معاونت محترم پژوهشی دانشگاه آزاد واحد شهرکرد و کلیه عزیزانی که در اجرای این پژوهش نهایت همکاری را داشتند، کمال تشکر و قدردانی به عمل می آید.


 

Refrences
1.Le Blanc K, Rasmusson I, Sundberg B, Götherström C, Hassan M, Uzunel M, et al. Treatment of severe acute graft-versus-host disease with third party haploidentical mesenchymal stem cells. Lancet. 2004; 363(9419):1439-41. [DOI:10.1016/S0140-6736(04)16104-7][PMID]
2.Kuo TK, Hung SP, Chuang CH, Chen CT, Shih YRV, Fang SCY, et al. Stem cell therapy for liver disease: parameters governing the success of using bone marrow mesenchymal stem cells. Gastroenterology. 2008; 134(7):2111-21. [DOI:10.1053/j.gastro.2008.03.015][PMID][PMCID]
3.Patel AN, Genovese J. Potential clinical application of adult human mesenchymal stem cell (Prochymal) therapy. Stem Cell Cloning. 2011; 4:61-72. [DOI:10.2147/SCCAA.S11991]
4.Nassiri Asl M, Aali E. [Review on the mesenchymal stem cells and their potential application in regenerative medicine (Persian)]. J Qazvin Univ Med Sci. 2018; 21(6):74-89. [DOI:10.29252/qums.21.6.89]
5.Pournasr Khakbaz B, Baharvand H. [Human mesenchymal stem cells and their clinical application (Persian)]. J Iran Anat Sci. 2007; 5(19):157-206. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=113590
6.Parson AB. The proteus effect: Stem cells and their promise for medicine. Washington, D.C.: Joseph Henry Press; 2004. [DOI:10.1172/JCI25763]
7.Song L, Tuan RS. Transdifferentiation potential of human mesenchymal stem cells derived from bone marrow. FASEB J. 2004; 18(9):980-2. [DOI:10.1096/fj.03-1100fje][PMID]
8.Oubari F, Amirizade N, Mohammadpour H, Nakhlestani M, Nikougoftar Zarif M. [The important role of FLT3-L in ex vivo expansion of hematopoietic stem cells following co-culture with mesenchymal stem cells (Persian)]. Cell Journal (Yakhteh). 2015; 17(2):201-10. [DOI:10.22074/cellj.2015.3715]
9.Oubari F, Nikougoftar Zarif M, Amirizadeh N, Shaiegan M, Atarodi K, Nakhlestani M, et al. [Isolation and expansion of Mesenchymal Stem cells from placenta (Persian)]. Sci J Iran Blood Transfus Organ. 2013; 10:222-30. http://bloodjournal.ir/article-1-791-en.html
10.Dehghani Fard A, Saki N, Ahmadvand M, Mahmoodinia Maymand M, Mosahebi Mohammadi M, Soleimani M. [Mesenchymal stem cell biology, application and its role in regenerative medicine (Persian)]. Sci J Iran Blood Transfus Organ. 2012; 8(4):306-20. http://bloodjournal.ir/article-1-586-en.html
11.Ryan JM, Barry FP, Murphy JM, Mahon BP. Mesenchymal stem cells avoid allogeneic ejection. J Inflamm (Lond). 2005; 2(8):1-11. [DOI:10.1186/1476-9255-2-8][PMID][PMCID]
12.Nasiri F, Amiri F, Mohammadipour M, Molaei S, Habibi Roudkenar M, Jalili MA. [H₂O₂-preconditioned mesenchymal stem cell regenerative effects on acute liver failure mice (Persian)]. Sci J Iran Blood Transfus Organ. 2015; 12(2):111-24. http://bloodjournal.ir/article-1-916-en.html
13.Baksh D, Song L, Tuan RS. Adult mesenchymal stem cells: Characterization, differentiation and application in cell and gene therapy. J Cell Mol Med. 2004; 8(3):301-16. [DOI:10.1111/j.1582-4934.2004.tb00320.x]
14.Chapel A, Bertho JM Bensidhoum M, Fouillard L, Young RG, Frick J, et al. Mesenchymal stem cells home to injure tissues when coinfused with hematopoietics cell to treat at radiation, inducedmulti, organfailure syndrome. J Gene Med. 2003; 5(12):1028-38. [DOI:10.1002/jgm.452][PMID]
15.Marquez-Curtis LA, Janowska-Wieczork A, McGann LE, Elliott JAW. Mesenchymal stromal cells derived from various tissues: Biological, clinical and cryopreservation aspects. Cryobiology. 2015; 71:181-97. [DOI:10.1016/j.cryobiol.2015.07.003][PMID]
16.Nasir GA, Mohsin S, Khan M, Shams S, Ali G, Khan SN, et al. Mesenchymal stem cells and Interleukin-6 attenuate liver fibrosis in mice. J Transl Med. 2013; 11(3):78-97. [DOI:10.1186/1479-5876-11-78][PMID][PMCID]
17.Bahmani M, Saki K, Shahsavari S, Rafieian-Kopaei M, Sepahvand R, Adineh A. Identification of medicinal plants effective in infectious diseases in Urmia, northwest of Iran. Asi Paci J Trop Biomed. 2015; 5(10):858-64. [DOI:10.1016/j.apjtb.2015.06.004]
18.Dadfar F, Hosseini S. E, Bahaoddini A. [A review of phytochemical, pharmacological and physiological properties of ginger (zingiber officinale) (Persian)]. Clin Excell. 2014; 3(1):72-86. http://ce.mazums.ac.ir/article-1-133-en.html
19.Haksar A, Sharma A, Chawla R, Kumar R, Arora R, Singh S, et al. Zingiber officinale exhibits behavioral radioprotection against radiation. Pharmacol Biochem Behav. 2006; 84(2):179-88. [DOI:10.1016/j.pbb.2006.04.008][PMID]
20.Stoilova I, Krastanov A, Stoyanova A, Denev P, Gargova S. Antioxidant activity of a ginger extract (Zingiber officinale). Food Chem 2007; 102(3):764-70. [DOI:10.1016/j.foodchem.2006.06.023]
21.Mirazi N, Karami Z. [The protective effect of hydroalcoholic extract from rhizome of Zingiber officinale L. on carbon tetrachloride-induced hepatic injury in male rat (Persian)]. J Kashan Univ Med Sci (FEYZ). 2016; 20(4):297-305.‏ http://feyz.kaums.ac.ir/article-1-3125-en.html
22.Johari H, Sharifi E, Delirnasab F, Hemayatkhah V, Kargar H, Nikpoor M. [The effect of hydro-alcoholic extracts of ginger on lead detoxification of kidney in the immature wistar rats (Persian)]. J Rafsanjan Uni Med Sci. 2013; 12(6):417-24. http://journal.rums.ac.ir/article-1-5290-en.html
23.Khoshtabiat L, Mahdavi M. [The role of oxidative stress in proliferation and cell death (Persian)]. J Mazandaran Univ Med Sci. 2015; 25(127):130-45.‏ http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-5946-en.html
24.Halliwell B. Free radicals and antioxidants - quo vadis? Trends Pharmacol Sci. 2011; 32(3):125-30. [DOI:10.1016/j.tips.2010.12.002]
25.Aeschbach R, Löliger J, Scott BC, Murcia A, Butler J, Halliwell B, et al. Antioxidant actions of thymol, carvacrol, 6-gingerol, zingerone and hydroxytyrosol. Food Chem Toxicol. 1994; 32(1):31-6.‏ [DOI:10.1016/0278-6915(84)90033-4][PMID]
26.Kim JK, Kim Y, Na KM, Surh AJ, Kim TY. Gingerol prevents UVB induced Ros production and cox-2 expression invitro and invivo. Free Rad Res. 2007; 41(5):603-14. [DOI:10.1080/10715760701209896][PMID]
27.Dugasani S, Pichika MR, Nadarajah VD, Balijepalli MK, Tandra S, Korlakunta JN. Comparative antioxidant and anti-inflammatory effects of [6]-gingerol,[8]-gingerol,[10]-gingerol and [6]-shogaol. J Ethnopharmacol. 2010; 127(2):515-20.‏ [DOI:10.1016/j.jep.2009.10.004][PMID]
28.Ajayi BO, Adedara IA, Farombi EO. Pharmacological activity of 6-gingerol in dextran sulphate sodium-induced ulcerative colitis in BALB/c mice. Phytother Res. 2015; 29(4):566-72.‏ [DOI:10.1002/ptr.5286][PMID]
29.Abolaji AO, Ojo M, Afolabi TT, Arowoogun MD, Nwawolor D, Farombi EO. Protective properties of 6-gingerol-rich fraction from Zingiber officinale (Ginger) on chlorpyrifos-induced oxidative damage and inflammation in the brain, ovary and uterus of rats. Chem Biol Interact. 2017; 270:15-23.‏ [DOI:10.1016/j.cbi.2017.03.017]
30.Ajayi B. O, Adedara I. A. 6-Gingerol abates benzo [a] pyrene-induced colonic injury via suppression of oxido-inflammatory stress responses in BALB/c mice. Chemico-biological interactions 2019; 307:1-7.‏ [DOI:10.1016/j.cbi.2019.04.026]