دوره 24، شماره 6 - ( بهمن و اسفند 1400 )
جلد 24 شماره 6 صفحات 777-772 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Soodagar H, FarhadiMahalli A, Rezaei H, Es'haqgh-pour Rezaee M R. Proposing Strategic Planning to Control COVID-19 and other Contagious Diseases. J Arak Uni Med Sci 2022; 24 (6) :772-777
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6960-fa.html
URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6960-fa.html
سوداگر حمیدرضا، فرهادی محلی علی، رضایی حمیده، اسحاق پور رضایی موسی الرضا. آینده‌نگری وزارت بهداشت در برنامه‌ریزی استراتژیک برای کنترل کووید 19 و بیماری‌های مشابه واگیردار. مجله دانشگاه علوم پزشكي اراك. 1400; 24 (6) :772-777
1- گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان، گرگان، ایران. ، hamidreza.sodagar@yahoo.com
2- گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان، گرگان، ایران.
3- گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه ازاد اسلامی، واحد شیروان، شیروان، ایران.
4- گروه علوم انسانی، دانشکده زبان انگلیسی، دانشگاه پیام نور، واحد بجنورد، بجنورد، ایران.
2- گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان، گرگان، ایران.
3- گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه ازاد اسلامی، واحد شیروان، شیروان، ایران.
4- گروه علوم انسانی، دانشکده زبان انگلیسی، دانشگاه پیام نور، واحد بجنورد، بجنورد، ایران.
متن کامل [PDF 1524 kb]
(750 دریافت)
| چکیده (HTML) (1145 مشاهده)
References
1.Jahanbakhsh M. AminiRarani M, Tahmasebian S, Shahbazi M. [Policymaking for applying the approach of bring your own device in COVID-19 pandemic: A perspective (Persian)]. Health Information Management. 2020; 17(2):87-9. [DOI:10.22122/him.v17i2.4121]
2.Karbaschi K, Aliari SH. [Coronavirus (Middle east respiratory syndrome) (Persian)]. Journal of Army Nursing School. 2015;15(1):55.https://www.magiran.com/paper/2061277?lang=en
3.Tavakoli A, Vahdat K, Keshavarz, M. [Novel coronavirus disease 2019. (COVID-19): An emerging infectious disease in the 21st century (Persian)]. Iranian South Medical Journal. 2020; 22(6):432-50. [DOI:10.29252/ismj.22.6.432]
4.Yang Y, Peng F, Wang R, Guan K, Jiang T, Xu G, et al. The deadly coronaviruses: The 2003 SARS pandemic and the 2020 novel coronavirusepidemic in China. Journal of Autoimmunity. 2020; 109:102434. [DOI:10.1016/j.jaut.2020.102434] [PMID] [PMCID]
5.Amini Harandi A, Asgarpour R. [Application of strategic loss in corona crisis (Persian)]. Strategic Studies of Public Policy. 2020; 10(35):362-78. http://sspp.iranjournals.ir/article_48016.html?lang=fa
6.Aliahmadi Jeshfaghani H. [Strategic management of disease Covid-19 (Persian)]. Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences. 2020; 28(10):3092-103. [DOI:10.18502/ssu.v28i10.4919]
7.Labaf A, Jalili M, Jaafari Pooyan E, Mazinani M. [Management of Covid-19 crisis in Tehran university of medical sciences hospitals: Challenges and strategies (Persian)]. Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research. 2021; 18(4):355-72. http://sjsph.tums.ac.ir/article-1-5962-fa.html
8.Javadi SMH, Sajadian M. [Coronavirus pandemic a factor in delayed mourning in survivors: A letter to the editor (Persian)]. Journal of Arak University Medical Sciences. 2020; 23(1):2-7. [DOI:10.32598/JAMS.23.1.4578.3]
9.Kaufman R, Herman J. Strategic planning in the educational system, translated by [F. Mashayekh, A. Bazargan, Persian trans]. Tehran: Educational Research and Planning Organization (School); 1995. https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=563633&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
10.Sodagar HR, Rezaei H, Ishaqpourrezaei MR. [Application of quantum skills in controlling the prevalence of Covid-19 disease in organizations (Persian)]. Journal of Health Information Management. 2020; 17(4):199-202. [DOI:10.22122/him.v17i4.4191]
متن کامل: (548 مشاهده)
سردبیر محترم
در آغاز سال 2020 میلادی، بیماری کووید 19 جهان را گرفتار یک همه‌گیری کرد که در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، پزشکی و سیاسی، چالش‌های بی‌شماری را در دنیا ایجاد کرد [1]. ویروس‌های کرونایی، خانواده بزرگی از ویروس‌ها هستند که بیماری‌های مختلفی را از سرماخوردگی معمولی گرفته تا سندرم حاد و شدید تنفسی ایجاد می‌کنند [2]. همه‌گیری یا اپیدمی کووید 19 جدید در مقایسه با ویروس‌های کرونایی قبلیِ شایع در انسان، گسترده‌تر بود که این موضوع بیانگر قدرت سرایت فوق‌العاده بالای این ویروس است [3].
پژوهش‌هایی در زمینه مدیریت استراتژیک برای مهار ویروس کووید 19 در ایران و جهان صورت گرفته است. یانگشی یانگ و همکاران در سال 2020 به بررسی بیماری‌های اپیدمی همچون بیماری سارس و کووید 19 در کشور چین و راهکارهای استراتژیک از قبیل شناخت زودهنگام بیماری، انتشار اطلاعات دقیق و معتبر، ایجاد دستورالعمل‌هایی برای جلوگیری از گسترش کووید 19 و شروع قرنطینه در مهار این ویروس پرداخته‌اند [4]. پژوهش امینی هرندی و عسگرپور در سال 1399 نشان داد روش تصمیم‌گیری باخت استراتژیک برای بهره‌برداری از فرصت‌ها و عبور با حداقل آسیب از بحران کرونا به کار می‌رود [5]. مطالعات علی احمدی جشفقانی در سال 1399 با بررسی 16 مقاله در مورد استراتژی‌های پزشکی نشان می دهد شناسایی و کاربرد راهبردهای مدیریت کلان در کنار راهبردهای پزشکی به وزارت درمان و آموزش پزشکی در کنترل اپیدمی کووید 19 توصیه می‌شود [6]. پژوهش لباف و همکاران در سال 1400 نشان می‌دهد استراتژی بیمارستان‌ها در مقابله با اپیدمی کووید 19، تأثیر چشمگیری در کنترل و مدیریت این اپیدمی دارد. این استراتژی‌ها شامل راهکارهایی برای کمبود نیروی انسانی متخصص، راه اندازی سیستم پرونده الکترونیک سلامت، تأمین و نگهداری تجهیزات درمانی و تشخیصی، دارو و وسایل حفاظت شخصی می‌باشد [7].
در زمان شیوع ویروس کووید 19 شرایط متفاوت است و مستلزم آن است که تصمیمات مربوط به پرسنل و تخصیص منابع کمیاب با سرعت بیشتری و توسط افراد مناسب اتخاذ شود. برخی از تصمیمات تاکتیکی مانند تخصیص دستگاه‌های تنفسی و برنامه‌ریزی برای جراحی‌های انتخابی، نیاز به تصمیمات استراتژیک دارند [5]. تهیه، سازماندهی و دسترس‌پذیر ساختن اطلاعات سلامت معتبر در زمان و مکان مناسب برای همگان به کاهش هزینه‌های درمانی، پیشگیری از بیماری‌ها و ارتقای سطح سلامت جامعه کمک می‌کند [8]. بنابراین، وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌تواند برای کنترل و مهار کووید 19 از رهیافت برنامه‌ریزی استراتژیک استفاده کند که شامل کاربرد عناصر بازاندیشی (تعیین حوزه برنامه‌ریزی و گردآوری داده‌ها) و بازسازی ساختارها (برنامه‌ریزی) و بازآفرینی (اجرا و ارزیابی) است. در مرحله بازاندیشی، تعیین سطح برنامه‌ریزی (خرد، کلان و فراسوی کلان) و گردآوری داده‌ها (تعیین نیازها) انجام می‌شود. در تعیین سطح برنامه‌ریزی فراسوی کلان، نیازهای موجود و فرصت‌های آینده مشخص می‌شود. برنامه‌ریزی در سطح کلان، بهبود کارآیی وضعیت موجود مراکز درمانی است و برنامه‌ریزی در سطح خرد به‌صورت تاکتیکی است و به‌صورت ماهانه صورت می‌گیرد [9]. بنابراین، وزارت بهداشت باید تصمیم‌گیری کند که برنامه‌ریزی در سطح خرد را به استفاده اجباری از ماسک، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، آموزش راه‌های کنترل شیوع بیماری از طریق تلویزیون و رسانه‌های جمعی دولتی و غیر دولتی، نشریات و مجلات، فیلم‌های آموزشی، همایش‌ها و کنفرانس‌ها اختصاص دهد. در برنامه‌ریزی در سطح کلان با توجه به شرایط اقتصادی جامعه به تکنیک‌هایی از قبیل قرنطینه، دورکاری، استفاده از بیمه سلامت و تأمین اجتماعی رایگان و توزیع رایگان ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده در سطح جامعه توجه کند. در برنامه‌ریزی در سطح فراسوی کلان علاوه بر کنترل سطوح برنامه‌ریزی خرد و کلان و بازخورد آن در سطح جامعه و سازمان‌ها نسبت به همکاری با دیگر مراکز علمی جهان برای تولید واکسن و استفاده از تجربیات آن‌ها اقدام کند [10].
در مرحله گردآوری داده‌ها، نیازسنجی و ارزیابی مراکز درمانی به منظور تعیین میزان آمادگی این مراکز برای مقابله با شرایط بحرانی آغاز می‌شود. این مرحله از این بابت حائز اهمیت است که نیازهای هر واحد درمانی مشخص و برای تهیه آن بودجه‌ای اختصاص می‌یابد. در مرحله بازسازی ساختارها (برنامه‌ریزی) وزرات بهداشت به تعیین اولویت‌های کاری، تصمیم‌گیری در خصوص ماموریت جدید سازمان در مقابله با شیوع بیماری کووید 19، تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات می‌پردازد. در مرحله بازآفرینی مراکز درمانی از بین روش‌هایی مانند قرنطینه، فاصله‌گذاری اجتماعی، استفاده از شبکه‌های مجازی، دورکاری، استفاده از ماسک با توجه به شرایط موجود، روش مناسب‌تر برای کنترل شیوع بیماری و پیشبرد اهداف سازمان را به مرحله اجرا و ارزیابی می‌رسانند. با وجود اطلاع رسانی ضعیف وزارت بهداشت در مورد شیوع کووید 19 در جامعه و عدم واکسیناسیون به موقع به علت تحریم‌ها، مدافعان سلامت در خط مقدم مبارزه با این بحران با تمام توان پای کار ماندند و تعدادی جانشان را در راه خدمت رسانی به بیماران از دست دادند. در نظام سلامت و بهداشت به‌عنوان خط مقدم مبارزه با این بیماری نیز قطعاً تجربیات ارزنده‌ای کسب شد و تحولاتی در تدوین دستورالعمل‌ها، تجهیز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و مدیریت بحران صورت گرفته است. برنامه‌ریزی استراتژیک به سازمان‌ها کمک می‌کند با اخذ تصمیمات استراتژیک به موقع، صحیح، هوشمندانه و با نگرش جامع، راه و هدف خود را در مسیر مبارزه با بیماری کووید 19 مشخص کنند. بدین ترتیب، برنامه‌ریزی استراتژیک به دنبال جستجوی نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت‌ها، تعیین اولویت‌ها، انتخاب مهم‌ترین نیازها برای رفع بحران، منابع، راه حل‌ها، برنامه‌ریزی در سه سطح خرد، کلان و فراسوی کلان، تعیین ماموریت سازمان، سیاست‌گذاری و نیز بازسازی ساختارها (برنامه‌ریزی) می‌باشد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله نامه به سردبیر می‌باشد و در این تحقیق ملاحظات اخلاقی وجود نداشت.
حامی مالی
این مقاله یک نامه به سردبیر است و هیچ حمایت مالی از سازمان‌های دولتی و دانشگاهی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمامی نویسندگان در طراحی این مقاله، ارائه مطالب علمی، تهیه نسخه خطی و تجدیدنظر نسخه نهایی به ور مساوی مشارکت داشته‌اند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
در آغاز سال 2020 میلادی، بیماری کووید 19 جهان را گرفتار یک همه‌گیری کرد که در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، پزشکی و سیاسی، چالش‌های بی‌شماری را در دنیا ایجاد کرد [1]. ویروس‌های کرونایی، خانواده بزرگی از ویروس‌ها هستند که بیماری‌های مختلفی را از سرماخوردگی معمولی گرفته تا سندرم حاد و شدید تنفسی ایجاد می‌کنند [2]. همه‌گیری یا اپیدمی کووید 19 جدید در مقایسه با ویروس‌های کرونایی قبلیِ شایع در انسان، گسترده‌تر بود که این موضوع بیانگر قدرت سرایت فوق‌العاده بالای این ویروس است [3].
پژوهش‌هایی در زمینه مدیریت استراتژیک برای مهار ویروس کووید 19 در ایران و جهان صورت گرفته است. یانگشی یانگ و همکاران در سال 2020 به بررسی بیماری‌های اپیدمی همچون بیماری سارس و کووید 19 در کشور چین و راهکارهای استراتژیک از قبیل شناخت زودهنگام بیماری، انتشار اطلاعات دقیق و معتبر، ایجاد دستورالعمل‌هایی برای جلوگیری از گسترش کووید 19 و شروع قرنطینه در مهار این ویروس پرداخته‌اند [4]. پژوهش امینی هرندی و عسگرپور در سال 1399 نشان داد روش تصمیم‌گیری باخت استراتژیک برای بهره‌برداری از فرصت‌ها و عبور با حداقل آسیب از بحران کرونا به کار می‌رود [5]. مطالعات علی احمدی جشفقانی در سال 1399 با بررسی 16 مقاله در مورد استراتژی‌های پزشکی نشان می دهد شناسایی و کاربرد راهبردهای مدیریت کلان در کنار راهبردهای پزشکی به وزارت درمان و آموزش پزشکی در کنترل اپیدمی کووید 19 توصیه می‌شود [6]. پژوهش لباف و همکاران در سال 1400 نشان می‌دهد استراتژی بیمارستان‌ها در مقابله با اپیدمی کووید 19، تأثیر چشمگیری در کنترل و مدیریت این اپیدمی دارد. این استراتژی‌ها شامل راهکارهایی برای کمبود نیروی انسانی متخصص، راه اندازی سیستم پرونده الکترونیک سلامت، تأمین و نگهداری تجهیزات درمانی و تشخیصی، دارو و وسایل حفاظت شخصی می‌باشد [7].
در زمان شیوع ویروس کووید 19 شرایط متفاوت است و مستلزم آن است که تصمیمات مربوط به پرسنل و تخصیص منابع کمیاب با سرعت بیشتری و توسط افراد مناسب اتخاذ شود. برخی از تصمیمات تاکتیکی مانند تخصیص دستگاه‌های تنفسی و برنامه‌ریزی برای جراحی‌های انتخابی، نیاز به تصمیمات استراتژیک دارند [5]. تهیه، سازماندهی و دسترس‌پذیر ساختن اطلاعات سلامت معتبر در زمان و مکان مناسب برای همگان به کاهش هزینه‌های درمانی، پیشگیری از بیماری‌ها و ارتقای سطح سلامت جامعه کمک می‌کند [8]. بنابراین، وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌تواند برای کنترل و مهار کووید 19 از رهیافت برنامه‌ریزی استراتژیک استفاده کند که شامل کاربرد عناصر بازاندیشی (تعیین حوزه برنامه‌ریزی و گردآوری داده‌ها) و بازسازی ساختارها (برنامه‌ریزی) و بازآفرینی (اجرا و ارزیابی) است. در مرحله بازاندیشی، تعیین سطح برنامه‌ریزی (خرد، کلان و فراسوی کلان) و گردآوری داده‌ها (تعیین نیازها) انجام می‌شود. در تعیین سطح برنامه‌ریزی فراسوی کلان، نیازهای موجود و فرصت‌های آینده مشخص می‌شود. برنامه‌ریزی در سطح کلان، بهبود کارآیی وضعیت موجود مراکز درمانی است و برنامه‌ریزی در سطح خرد به‌صورت تاکتیکی است و به‌صورت ماهانه صورت می‌گیرد [9]. بنابراین، وزارت بهداشت باید تصمیم‌گیری کند که برنامه‌ریزی در سطح خرد را به استفاده اجباری از ماسک، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، آموزش راه‌های کنترل شیوع بیماری از طریق تلویزیون و رسانه‌های جمعی دولتی و غیر دولتی، نشریات و مجلات، فیلم‌های آموزشی، همایش‌ها و کنفرانس‌ها اختصاص دهد. در برنامه‌ریزی در سطح کلان با توجه به شرایط اقتصادی جامعه به تکنیک‌هایی از قبیل قرنطینه، دورکاری، استفاده از بیمه سلامت و تأمین اجتماعی رایگان و توزیع رایگان ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده در سطح جامعه توجه کند. در برنامه‌ریزی در سطح فراسوی کلان علاوه بر کنترل سطوح برنامه‌ریزی خرد و کلان و بازخورد آن در سطح جامعه و سازمان‌ها نسبت به همکاری با دیگر مراکز علمی جهان برای تولید واکسن و استفاده از تجربیات آن‌ها اقدام کند [10].
در مرحله گردآوری داده‌ها، نیازسنجی و ارزیابی مراکز درمانی به منظور تعیین میزان آمادگی این مراکز برای مقابله با شرایط بحرانی آغاز می‌شود. این مرحله از این بابت حائز اهمیت است که نیازهای هر واحد درمانی مشخص و برای تهیه آن بودجه‌ای اختصاص می‌یابد. در مرحله بازسازی ساختارها (برنامه‌ریزی) وزرات بهداشت به تعیین اولویت‌های کاری، تصمیم‌گیری در خصوص ماموریت جدید سازمان در مقابله با شیوع بیماری کووید 19، تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات می‌پردازد. در مرحله بازآفرینی مراکز درمانی از بین روش‌هایی مانند قرنطینه، فاصله‌گذاری اجتماعی، استفاده از شبکه‌های مجازی، دورکاری، استفاده از ماسک با توجه به شرایط موجود، روش مناسب‌تر برای کنترل شیوع بیماری و پیشبرد اهداف سازمان را به مرحله اجرا و ارزیابی می‌رسانند. با وجود اطلاع رسانی ضعیف وزارت بهداشت در مورد شیوع کووید 19 در جامعه و عدم واکسیناسیون به موقع به علت تحریم‌ها، مدافعان سلامت در خط مقدم مبارزه با این بحران با تمام توان پای کار ماندند و تعدادی جانشان را در راه خدمت رسانی به بیماران از دست دادند. در نظام سلامت و بهداشت به‌عنوان خط مقدم مبارزه با این بیماری نیز قطعاً تجربیات ارزنده‌ای کسب شد و تحولاتی در تدوین دستورالعمل‌ها، تجهیز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و مدیریت بحران صورت گرفته است. برنامه‌ریزی استراتژیک به سازمان‌ها کمک می‌کند با اخذ تصمیمات استراتژیک به موقع، صحیح، هوشمندانه و با نگرش جامع، راه و هدف خود را در مسیر مبارزه با بیماری کووید 19 مشخص کنند. بدین ترتیب، برنامه‌ریزی استراتژیک به دنبال جستجوی نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت‌ها، تعیین اولویت‌ها، انتخاب مهم‌ترین نیازها برای رفع بحران، منابع، راه حل‌ها، برنامه‌ریزی در سه سطح خرد، کلان و فراسوی کلان، تعیین ماموریت سازمان، سیاست‌گذاری و نیز بازسازی ساختارها (برنامه‌ریزی) می‌باشد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله نامه به سردبیر می‌باشد و در این تحقیق ملاحظات اخلاقی وجود نداشت.
حامی مالی
این مقاله یک نامه به سردبیر است و هیچ حمایت مالی از سازمان‌های دولتی و دانشگاهی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمامی نویسندگان در طراحی این مقاله، ارائه مطالب علمی، تهیه نسخه خطی و تجدیدنظر نسخه نهایی به ور مساوی مشارکت داشته‌اند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
References
1.Jahanbakhsh M. AminiRarani M, Tahmasebian S, Shahbazi M. [Policymaking for applying the approach of bring your own device in COVID-19 pandemic: A perspective (Persian)]. Health Information Management. 2020; 17(2):87-9. [DOI:10.22122/him.v17i2.4121]
2.Karbaschi K, Aliari SH. [Coronavirus (Middle east respiratory syndrome) (Persian)]. Journal of Army Nursing School. 2015;15(1):55.https://www.magiran.com/paper/2061277?lang=en
3.Tavakoli A, Vahdat K, Keshavarz, M. [Novel coronavirus disease 2019. (COVID-19): An emerging infectious disease in the 21st century (Persian)]. Iranian South Medical Journal. 2020; 22(6):432-50. [DOI:10.29252/ismj.22.6.432]
4.Yang Y, Peng F, Wang R, Guan K, Jiang T, Xu G, et al. The deadly coronaviruses: The 2003 SARS pandemic and the 2020 novel coronavirusepidemic in China. Journal of Autoimmunity. 2020; 109:102434. [DOI:10.1016/j.jaut.2020.102434] [PMID] [PMCID]
5.Amini Harandi A, Asgarpour R. [Application of strategic loss in corona crisis (Persian)]. Strategic Studies of Public Policy. 2020; 10(35):362-78. http://sspp.iranjournals.ir/article_48016.html?lang=fa
6.Aliahmadi Jeshfaghani H. [Strategic management of disease Covid-19 (Persian)]. Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences. 2020; 28(10):3092-103. [DOI:10.18502/ssu.v28i10.4919]
7.Labaf A, Jalili M, Jaafari Pooyan E, Mazinani M. [Management of Covid-19 crisis in Tehran university of medical sciences hospitals: Challenges and strategies (Persian)]. Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research. 2021; 18(4):355-72. http://sjsph.tums.ac.ir/article-1-5962-fa.html
8.Javadi SMH, Sajadian M. [Coronavirus pandemic a factor in delayed mourning in survivors: A letter to the editor (Persian)]. Journal of Arak University Medical Sciences. 2020; 23(1):2-7. [DOI:10.32598/JAMS.23.1.4578.3]
9.Kaufman R, Herman J. Strategic planning in the educational system, translated by [F. Mashayekh, A. Bazargan, Persian trans]. Tehran: Educational Research and Planning Organization (School); 1995. https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=563633&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
10.Sodagar HR, Rezaei H, Ishaqpourrezaei MR. [Application of quantum skills in controlling the prevalence of Covid-19 disease in organizations (Persian)]. Journal of Health Information Management. 2020; 17(4):199-202. [DOI:10.22122/him.v17i4.4191]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
